Дрэва вечнасці

Бо трымаешся пачціва ты, як з роўнаю, са мной.

Я хвалююся ад страху перад веліччу тваёю.

Не сама прыйшла — царэўны да цябе загад прывёў.

Гэта сэрца гаспадыні поўна смеласцю такою.

Вось пісьмо: яно даскажа ўсё, на што не маю слоў».

ПЕРШАЕ ПІСЬМО НЕСТАН-ДАРАДЖАН ДА СВАЙГО КАХАНАГА

«Я ад той пісьмо ўбачыў, што агнём спаліла сэрца.

Мне пісаў праменьчык: «Леў мой, раны боль схавай глыбей;

Я твая, але ж ты ведай: хто ў вар'яцтве прагне смерці,—

Вораг мне. Асмат раскажа пра астатняе табе.

Смерць і роспач за каханне — ў гэтым выхад твой адзіны?

Не! Для любай лепш, калі ты — мужны воін і герой!

Падуладны край хатайцаў зрокся нам плаціць даніну,—

Ты свавольства непакорных пакарай сваёй рукой!

Быць тваёй шчаслівай жонкай — пешчу я даўно жаданне,

Ды не мела я выпадку, каб цябе спаткаць раней.

Я цябе з-пад балдахіна неяк бачыла нядаўна

І адразу зразумела: вар'яцееш ты па мне!

Вось і праўда і парада — слухай ты маю гаворку:

Руш у бойку на хатайцаў, сілай іх перамажы!

Гэта лепш, чым ружу-кветку паліваць слязою горкай!

Жджэш чаго яшчэ ад сонца, што прагнала змрок імжы?»

Сарамлівасць адагнаўшы ўсё Асмат мне расказала.

Што сказаць? Душу без меры радасць хваляй заліла!

Сэрца білася, трымцела і ад шчасця замірала;

Твар мой стаў чысцей крышталю, шчокі сталі нібы лалі»

ПІСЬМО ТАРЫЭЛЯ ДА СВАЁЙ КАХАНАЙ

«Тым пісьмом я вочы ўсцешыў, даў адказ усхваляваны:

«О мой месяц, хіба сонца вобраз твой перасягне?

Бог не шле няхай мне тое, што з табой не знітавана.

Я ажыў і сам не веру, што існую не ўва сне».

Я Асмат сказаў: «Як мог я, так і выказаў пачуцці.

Перадай ёй: «Ты, як сонца, што світаннем гоніць змрок,

Да жыцця мяне вярнула з небыцця падманнай муці;

Аддаю з хвіліны гэтай я табе свой кожны крок!»

Мне Асмат сказала: «Слухай, вось загад ад Дараджаны:

«Ты на людзях сцеражыся, лішніх слоў не гавары;

Прытварыся, каб лічылі, што ў Асмат ты закаханы.

Тайна сэрцаў нашых зможа прычакаць сваёй пары».

Быў я рад парадзе мудрай той, адзінай ва ўсім свеце,

З кім спрачацца нават сонца і на момант не магло,

Ад каго пачуў я радасць, паслухмяны яснай мэце,

Перад кім і поўдзень светлы разгубіў сваё святло.

Даў Асмат я поўны кубак даражэйшага камення.

«Не,— яна мне адказала,— я такога маю шмат».

Узяла пярсцёнак толькі, што вагою драхмы меней,

На ўспамін, каб не забыўся я — сардэчных спраў вар'ят.

Так, кап'ё з грудзей дастаўшы, залячыла маю рану

Дзева юная, што знікла, асвятліўшы смутку змрок.

Я ж вярнуўся на бяседу да гасцей маіх зазваных,

Раздаваў ім падарункі, частаваў, чым толькі мог».

ПІСЬМО ТАРЫЭЛЯ ДА ХАТАЙЦАЎ

«У Хатай з пісьмом памчаўся мой ганец на ўсходзе сонца.

Я пісаў: «Пасланы богам на зямлю індыйскі цар.

Для галодных — ён карміцель, для адданых — абаронца,

А для здраднікаў падступных — кары грознае цяжар.

Цар і брат! Каб не з'явіцца паміж нас і ценю звады,

Прыязджайце неадкладна, як загад вяшчае мой.

Калі ж не — прыедзем самі, хоць не будзеце вы рады,—

Лепш згадзіцца, чым заліцца вам уласнае крывёй».

Адаслаў ганца, і сэрцу весялей адразу стала,

І пагас агонь нясцерпны, і настрой узняўся сам.

Свет жыцця майго мне шчасце зырка ў час той азарала,

А цяпер са мной, вар'ятам, нудна нават і звярам.

Я імкнуўся ў вандраванні, ды спыняў развагі голас;

Я з сябрамі ў пагулянках неаднойчы бавіў час,

Ды агонь пачуццяў палкіх пазбаўляў уцех вясёлых,

І ў тузе вялікай долю праклінаў каторы раз».

НЕСТАН-ДАРАДЖАН ЗАПРАШАЕ ДА СЯБЕ ТАРЫЭЛЯ

«Неяк я прыйшоў з палаца, увайшоў у спачывальню,

Лёг і, любую згадаўшы, я заснуць ніяк не мог,

Перачытваў з асалодай змест чароўнага паслання.

Раптам следам за дварэцкім хтось ступіў на мой парог.

Гэта быў слуга з пасланнем ад Асмат. Яна пісала,

Што мяне чакае тая, нож чый сэрца мне працяў.

Радасць цемру з воч сагнала, смутку путы разарвала;

Я ішоў, маўчаў, скаваны паўнатою пачуцця.

Увайшоў я ў засень саду. Там Асмат мяне чакала;

Усміхнуўшыся, сказала, як насустрач падышла:

«Я адважна з твайго сэрца дзіду вострую дастала,—

Увайдзі, зірні на ружу, што не звяла — расцвіла».