Дрэва вечнасці

Творы, якія ўвайшлі ў першую кнігу з серыі «Бібліятэка школьніка», рэкамендаваны для вывучэння на ўроках пазакласнага чытання ў 9 класе.

Шата Руставэлі

УСТУП

ПРА РАСТЭВАНА, АРАБСКАГА ЦАРА

ЦАР РАСТЭВАН І АЎТАНДЗІЛ НА ПАЛЯВАННІ

ЯК АРАБСКІ ЦАР УБАЧЫЎ ВІЦЯЗЯ Ў ТЫГРАВАЙ ШКУРЫ

ЦІНАЦІН ПАСЫЛАЕ АЎТАНДЗІЛА НА ПОШУКІ ВІЦЯЗЯ Ў ТЫГРАВАЙ ШКУРЫ

ПІСЬМО АЎТАНДЗІЛА ДА СВАІХ ПАДДАНЫХ

АЎТАНДЗІЛ НАКІРОЎВАЕЦЦА НА ПОШУКІ ВІЦЯЗЯ Ў ТЫГРАВАЙ ШКУРЫ

ГУТАРКА АЎТАНДЗІЛА З АСМАТ У ПЯЧОРЫ

СУСТРЭЧА ТАРЫЭЛЯ З АЎТАНДЗІЛАМ

ТАРЫЭЛЬ РАСКАЗВАЕ АЎТАНДЗІЛУ ПРА СВАЁ ЖЫЦЦЁ

ТАРЫЭЛЬ РАСКАЗВАЕ, ЯК ЁН УПЕРШЫНЮ ПАКАХАЎ

ПЕРШАЕ ПІСЬМО НЕСТАН-ДАРАДЖАН ДА СВАЙГО КАХАНАГА

ПІСЬМО ТАРЫЭЛЯ ДА СВАЁЙ КАХАНАЙ

ПІСЬМО ТАРЫЭЛЯ ДА ХАТАЙЦАЎ

НЕСТАН-ДАРАДЖАН ЗАПРАШАЕ ДА СЯБЕ ТАРЫЭЛЯ

ПІСЬМО, НАПІСАНАЕ ЦАРОМ ХАТАЙЦАЎ У АДКАЗ ТАРЫЭЛЮ

СУСТРЭЧА ТАРЫЭЛЯ З НЕСТАН-ДАРАДЖАН

ПАХОД ТАРЫЭЛЯ Ў ХАТАЙ І ВЯЛІКАЯ БОЙКА

ПІСЬМО ТАРЫЭЛЯ ДА ІНДЫЙСКАГА ЦАРА І ВЯРТАННЕ З ПЕРАМОГАЙ

ПІСЬМО НЕСТАН-ДАРАДЖАН ДА СВАЙГО КАХАНАГА

ПЛАЧ ТАРЫЭЛЯ І ЯГО НЕПРЫТОМНАСЦЬ

ПІСЬМО ТАРЫЭЛЯ Ў АДКАЗ СВАЁЙ КАХАНАЙ

НАРАДА НАКОНТ ЖАНІХА ДЛЯ НЕСТАН-ДАРАДЖАН

ГУТАРКА ТАРЫЭЛЯ З НЕСТАН-ДАРАДЖАН І ІХ РАШЭННЕ

ПРЫЕЗД СЫНА ХАРЭЗМШАХА Ў ІНДЫЮ НА ВЯСЕЛЛЕ І ЯГО ЗАБОЙСТВА ТАРЫЭЛЕМ

ТАРЫЭЛЬ ДАЗНАЕЦЦА, ШТО НЕСТАН-ДАРАДЖАН ЗНІКЛА

СКАЗ ПРА НУРАДЗІН-ПРЫДОНА, ЯКОГА СУСТРЭЎ ТАРЫЭЛЬ

ДАПАМОГА ТАРЫЭЛЯ ПРЫДОНУ

НУРАДЗІН-ПРЫДОН РАСКАЗВАЕ ПРА НЕСТАН-ДАРАДЖАН

СКАЗ ПРА ВЯРТАННЕ АЎТАНДЗІЛА Ў АРАВІЮ

АЎТАНДЗІЛ ПРОСІЦЬ РАСТЭВАНА АДПУСЦІЦЬ ЯГО. ГУТАРКА З ВІЗІРАМ

ГУТАРКА АЎТАНДЗІЛА З ШАРМАДЗІНАМ

АЎТАНДЗІЛАЎ ЗАПАВЕТ ЦАРУ РАСТЭВАНУ

МАЛІТВА АЎТАНДЗІЛА

РАСТЭВАН ДАВЕДВАЕЦЦА ПРА ТАЕМНЫ АД'ЕЗД АЎТАНДЗІЛА

АЎТАНДЗІЛ ЕДЗЕ ДРУГІ РАЗ ДЛЯ СУСТРЭЧЫ З ТАРЫЭЛЕМ

АЎТАНДЗІЛ ЗНАХОДЗІЦЬ НЕПРЫТОМНАГА ТАРЫЭЛЯ

ТАРЫЭЛЬ РАСКАЗВАЕ ПРА ТОЕ, ЯК ЁН ЗАБІЎ ІЛЬВА І ТЫГРЫЦУ

ТАРЫЭЛЬ З АЎТАНДЗІЛАМ ПРЫХОДЗЯЦЬ У ПЯЧОРУ І СУСТРАКАЮЦЬ АСМАТ

АЎТАНДЗІЛ ЕДЗЕ ДА ПРЫДОНА

АЎТАНДЗІЛ ПРЫЕХАЎ ДА НУРАДЗІН-ПРЫДОНА

АЎТАНДЗІЛ ЕДЗЕ НА ПОШУКІ НЕСТАН-ДАРАДЖАН

АЎТАНДЗІЛ ПРЫЯЗДЖАЕ Ў ГУЛАНШАРА

КАХАННЕ ФАЦЬМЫ ДА АЎТАНДЗІЛА

ЛЮБОЎНАЕ ПІСЬМО ФАЦЬМЫ ДА АЎТАНДЗІЛА

АДКАЗ АЎТАНДЗІЛА НА ПІСЬМО ФАЦЬМЫ

ФАЦЬМА РАСКАЗВАЕ ПРА ЛЁС НЕСТАН-ДАРАДЖАН

ФАЦЬМА РАСКАЗВАЕ АЎТАНДЗІЛУ ПРА ТОЕ, ЯК НЕСТАН-ДАРАДЖАН ТРАПІЛА Ў ПАЛОН ДА КАДЖАЎ

ПІСЬМО ФАЦЬМЫ ДА НЕСТАН-ДАРАДЖАН

ПІСЬМО НЕСТАН-ДАРАДЖАН ДА ФАЦЬМЫ

ПІСЬМО НЕСТАН-ДАРАДЖАН ДА КАХАНАГА

ПІСЬМО АЎТАНДЗІЛА ДА ПРЫДОНА

АД'ЕЗД АЎТАНДЗІЛА З ГУЛАНШАРА І СУСТРЭЧА ЯГО З ТАРЫЭЛЕМ

ТАРЫЭЛЬ І АЎТАНДЗІЛ ПРЫЯЗДЖАЮЦЬ ДА НУРАДЗІН-ПРЫДОНА

ПАРАДА НУРАДЗІН-ПРЫДОНА

ПАРАДА АЎТАНДЗІЛА

ПАРАДА ТАРЫЭЛЯ

УЗЯЦЦЕ КАДЖЭЦКАЙ ЦЫТАДЭЛІ І ВЫЗВАЛЕННЕ НЕСТАН-ДАРАДЖАН

ТАРЫЭЛЬ ПРЫЯЗДЖАЕ ДА ЦАРА МОРАЎ

ВЯСЕЛЛЕ ТАРЫЭЛЯ І НЕСТАН-ДАРАДЖАН У ПАЛАЦЫ НУРАДЗІН-ПРЫДОНА

ТРЫ ВІЦЯЗІ НАВЕДВАЮЦЬ ПЯЧОРУ І АДТУЛЬ АД'ЯЗДЖАЮЦЬ У АРАВІЮ

ВЯСЕЛЛЕ АЎТАНДЗІЛА І ЦІНАЦІН, ЯКОЕ НАЛАДЗІЎ АРАБСКІ ЦАР

ВЯСЕЛЛЕ ТАРЫЭЛЯ І НЕСТАН-ДАРАДЖАН

ЗАКАНЧЭННЕ

ТЛУМАЧЭННЕ НЕКАТОРЫХ СЛОЎ

Міхайла Кацюбінскі

Вацлаў Ластоўскi

І

ІІ

ІІІ

ІV

V

VІ

Барыс Мікуліч

І

ІІ

ІІІ

ІV

V

VІ

VІІ

Уладзімір Караткевіч

Уладзімір Караткевіч

Уладзімір Караткевіч

І

II

III

ІV

Алесь Наўроцкі

Эліза Ажэшка

Сяргей Кавалёў

ДЗЕЙНЫЯ АСОБЫ

ДЗЕЯ ПЕРШАЯ

Карціна першая

Карціна другая

Карціна трэцяя

Карціна чацвёртая

ДЗЕЯ ДРУГАЯ

Карціна пятая

Карціна шостая

Карціна сёмая

Карціна восьмая

Людміла Рублеўская

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

notes

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

1

2

3

19

20

21

22

23

24

Шата Руставэлі

Віцязь у тыгравай шкуры

УСТУП

Той, хто сілаю магутнай даў Сусвету існаванне,

Хто з нябёс паслаў дыханне для істоты нежывой,—

Падарыў зямлю нам гэту, ўсю ў шматколерным убранні,

А царам зямным надаў ён уладарны выгляд свой.

Бог адзіны! Даў ты вобраз целу кожнага стварэння,

Дык пашлі мне моц і дужасць сатану перамагчы.

Дай мне палкасць закаханых, жыць да скону ў захапленні,

А памру — грахі зямныя на тым свеце аблягчы!

Льва, якому так пасуюць меч і шчыт, кап'ё і стрэлы,

Хараство Тамары-сонца — кос агаты, лалы шчок —

Ці ж адважуся я ўславіць, склаўшы гімн хвалы нясмелы?

Асалоду піў, хто бачыць мог яе хаця б здалёк.

Дык уславім жа Тамару, спалучыўшы кроў і слёзы!

Я складаў хвалення гімны ад душы калісьці ёй.

З воч-азёраў браў атрамант, браў стыло я з ніцых лозаў.

Раніць сэрца песня гэта, нібы вострае кап'ё.

Загадалі мне царыцу ўславіць вершам мілагучным,

Косы чорныя ўславіць, вочы з бляскам агнявым,

Цесны рад зубоў крыштальных, як зара — рубіны-вусны.

Хоць і з волава кавадла — камень крышыцца на ім!

Пачуцця, майстэрства, слова прагну я, пясняр, нястрымна.

Дай жа мне, маё натхненне, розум, сілу палкіх слоў!

Тым паможам Тарыэлю, што дастойны славы гімна,

Тым праславім трох герояў, дружбе верных трох сяброў!

Дык сядайма і аплачам мы пакуты Тарыэля.

Хто з народжаных на свеце да яго падобны быў?

З сэрцам, што працята жалем, сеў складаць я, Руставелі,

Нібы перлы, нізкі вершаў пра паданняў даўніх быль.

Вершатворац Руставелі, ўзяўся я за гэту справу

З-за тае, хто стаў над войскам, як адзіны валадар,

І па кім, вар'ят, сумую я ў знямозе і ў няславе,

Хай пашле мне ці збавенне, ці зямлю ў магільны дар.

Я персідскаму паданню даў жыццё ў грузінскай мове,

Хай, нібыта перл дзівосны, па руках хадзіць пачне.

Я знайшоў яго і ў вершы пераклаў, вар'яцтва повен,

Ласкай велічнай красуня блаславіць няхай мяне!

Прагну зноў яе пабачыць, хоць і слепяць вочы любай,