Жменя сонечных промняў

Стары яўрэй, кравец у майстэрні, заваленай маладымі порткамі, якія хочуць стаць вузейшымі і — як мага хутчэй.

— Вы ведаеце, што такое мода? Вазьміце бочку i кладзіце туды порткi — год, два, тры... А потым, калі яна ўжо будзе поўная, перавярніце бочку i даставайце порткі — год, два, тры...

У Доме творчасці. Маладая сястра-гаспадыня сустрэла пажылога пісьменніка, што вярнуўся з праходкі па лесе:

— А да вас, Іван Анатольевіч, прыязджалі нейкія маладыя людзі. Машыка нумар ЖТ 89-62.

— А хто яны, вы не спыталіся? Не? Ах, Зіна, Зіна, як тут у вас не пазнаць, што муж — шафёр?..

Калі знялі рэдактара газеты, сакратар — таварыш рухавы ды з паслухмянай усмешачкай — тры дні хадзіў на працу ў новым гарнітуры, повен затоенай, хвалюючай надзеі...

Пасля надзеў старэйшы гарнітур i... радасна сустрэў новае начальства.

На скверы, каля газетнай вітрыны, вясковы дзяцюк чытае, стоячы, нейкі артыкул i ціха — каб лягчэй чыталася — рыпае на гармоніку вальс.

Загадчык базы, пакуль папаўся на недастачы, закладваўся з жонкай, хто з ix з'есць больш шакаладных цукерак.

Гаворка пра гэта ідзе на судзе.

Мешчанін, які «ўмее жыць». Поўны буфет бутэлек i закусак. Частye з паузамі:

— Можа яшчэ адкрыем гэтую кансерву?..

Еж, значыцца, i адчувай: усё гэта — грошы.

Пасля вайны ў адным з райцэнтраў і гасцініца, і чайная — усё было напісана на шыльдах у двукоссі.

Гаваркая, прыемная гаспадынька, палячы раненька ў печы, расказвае праезджаму начлежніку:

— Пляменніца мая, Анюта, сястрына дачка, у вайну была ў Германіі. Вывезлі ix, усю сям'ю... Потым амерыканцы ix аслабанілі. I Анюта ледзь не выйшла, кажа, за аднаго француза. Таксама вывезены быў, толькi што з Францыi... Цяпер ужо Анюта замужам. I чалавек, здаецца, нішто сабе, i дзеткі харошыя. А яна ўсё шкадуе, што за таго свайго Жана не выйшла. Ніхто, кажа, не ўмее так хораша ўхаджваць, як французы... Можа быць.

Кавалер з другое вёскі, каб паказаць сябе, насыпаў у кішэню портак дробязі. Скача польку са звонам.

А падшыванцы бегаюць, хіхікаюць, крычаць;

— Дзядзька, дай цвік!

— У Miкалаеўшчыне, браце, i бабы баявыя,— успамінае дзядзька.— Неяк там нашы мужчыны ішлі ды прылеглі над Нёманам адпачыць. іхнія бабы раку з таго боку ўброд пераходзілі. Пападнімаліся, вядома. А наш Сёмка Самусік — аж вылупіўся, так глядзіць. I сораму няма, нібы блазнюк. Адна, што першая ішла, выйшла на бераг — ледзь не да самага пупа паднятая.

— Ну што,— пытаецца ў Самусіка,— як, хараша?

— Ого,— кажа ён,— яшчэ як хараша!

А тая павярнулася кругом:

— Дык на яшчэ i барыша!..

Шафёры сумуюць на ганку райвыканкома. Гарачыня. Начальства пакуль што нікуды не едзе — нарада. Лена перабрэхваюцца, мала рагочуць.

Вось грукоча брукам на матацыкле нейкі хлопец або, можа, і дзед... Не пазнаць — даўно не голены, ледзь не да самых вачэй абвязаны хусткай. Ленае слова самага веселуна:

— Гэты ўжо, хлопцы, лішняга слова не скажа.

I вялыя ўсмешкі.

Вясёлы дзядзька, калгаснік:

— Калісьці маці мая ішла замуж, дык не магла дастаць панчох пад вянец. Паперы накруціла беленькай у хадакі... Спадніца доўгая — яно i не відаць, як там вышэй. А цяпер у аднаго мяне тры дзеўкі модныя. Дальбог, братко, мяхі старым капронам завязваю!..

— Яшчэ пасля вайны, як толькі калгасы арганізоўвалі, быў у нас конік Аршын. Збракавалі яго потым і прадалі на беражэнскія хутары. Аднаасобніку. Дык ён назад уцякаў, у калгас. Дзядзька, што купіў,— верхам на суседскага каня i наўздагон. Пёр, пёр наш Аршын, а потым, хлопчыкі,— брык! — і інфаркт! Ca страху, што трэба вяртацца на хугар. Caз-на-цяль-ны!..

Пра прымака, які ўзяў у хаце ўладу:

— Учора купалі яго. Жонка шаруе плечы, цешча грэе каля грубы споднікі, а цётка стаіць каля дзвярэй, каб дзеці холаду не напусцілі...

Мужчыны-калгаснікі на вячорках.

— Лось, казалі, ішоў цераз поле. Падвечар. З-за Грыбавага хутара і проста загуменнем...

— Які табе лось! Гэта ж Аўдоля барану калгасную ўкрала ды тарабаніла на сабе!..

Назаўтра пасля вяселля ў свёкра пытаюцца:

— Ну, як нявестка?

— Дай бог усім добрым, ого!..

Усе рагочуць.

Сталічны тэатр на гастролях у глыбінным калгасе.

У час спектакля нейкі дзядзька ўсё ўставаў,— устане, пастаіць, зноў сядзе, пачакаўшы, зноў устаў...

Усхваляваны рэжысёр спектакля падышоў на пальчыках i шэптам спытаўся:

— Што, дзядзька, падабаецца?

— Не, проста задніца забалела.

Грандыёзная дама, што пабывала ў адказнай замежнай камандзіроўцы, дакладвае з трыбуны пра сваё падарожжа. На выдатным узроўні спеласці:

— Пасля, таварышы, мы паехалі глядзець Елісейскія палі. Факт застаецца фактам — яны даволі прыгожыя... А вось амерыканскія цукеркі і торты—зусім, таварышы, не смачныя, i гэта — факт...

Муж у хоры, а жонка ў танцавальнай трупе ансамбля. Сёння зноў пасварыліся, ды так, што яна аж не спала, прыйшла заплаканая, як ніколі дагэтуль. А тут адказны канцэрт!..

Хормайстар i балетмайстар разбіраюць справу. Асабліва абураецца другі:

— Праз гадзіну ёй выступаць. Што — яна зможа мне сёння забяспечыць належную усмешку?!.

Два работнікі Акадэміі навук, суседзі па дачах, сварацца за градкі. Сварка ідзе на высокім інтэлектуальным узроўні. Па дапаможніках.

— У вас, магчыма, ёсць нават Даль?

— А што ж вы думалі — няма?

— Ну, дык ідзіце паглядзіце там на літару «г». Адно слова. Яно вас датычыць!.. Яно адпавядае вашай гнюснай сутнасці!..

У пуставатым вакзальным рэстаране джазгае аркестр. Барадаты, абшарпаны аматар класікі не вытрываў, крычыць з-за століка:

— Не наганяй на душу таямнічы змрок — іграй Чайкоўскага!

Таварыш, якога ўжо трыццаць год кідаюць то на дзёгаць, то на оперу, усюды разбіраецца аднолькава. Але ж усюды кіруе. Цяпер, кіруючы выхаваннем будучых жывапісцаў ды графікаў, прыехаў праверыць, як паводзяць сябе студэнты-мастакі на летняй практыцы.

— Чаго сядзіце тут, а не рысуеце?

— Натуршчыкаў чакаем, Аляксей Міхайлавіч.

Суровы, важны позірк з-пад капронавага капелюша:

— Ну дык пакуль што рысуйце фон!..

Вусаты, салідны дзядзька, калгаснік, хваліцца прыезджаму інжынеру:

— Мой пляменнік таксама ў Мінску вялікі чалавек: іграе ў оперным тэатры на трубе нумар адзін.

Рэдактар забракаваў фальклорны зборнік з-за прадмовы, дзе гаварылася, што і да Кастрычніцкай рэвалюцыі нашы фалькларысты мелі пэўныя поспехі.

— Як гэта так! — абурыўся «падкаваны» таварыш.

Калі ж яму падсунулі, як прыклад, Шэйна i Карскага, гэта яму «нічога не сказала». Свае рашэнне ён абгрунтаваў:

— Талстой, Леў Мікалаевіч,— вялікі пісьменнік? Бясспрэчна, вялікі. Але ж мы гэтага не падкрэсліваем.

Артыстка i на пляжы іграе — выконвае ролю прыгожа, пяшчотна адпачываючай. Пачне ў ваду заходзіць — проста танец німфы па каменьчыках!..

Атрымаўшы званне заслужанай, яна пакінула свайго старога мужа, рэжысёра.

Матылёк выпырхнуў, а кокан недзе застаўся.

Стары прадавец у кніжна-газетным кіёску ніяк не можа знайсці фота кіназоркi, якое просяць дзве школьніцы. Пачынае ix далікатненька адгаворваць: