Страница 17 из 22
Самае вялікае швейцарскае свята — Свята кароў.
Едзем праз горы на вышыні больш як 500 метраў над узроўнем мора.
Каля дарогі выпаленая трава. Узгадалася чыгунка з Мінска на Маладзечна. Кожны год абапал яе нехта выпальвае траву.
У 10 гадзін уехалі ў Швейцарыю.
Жэнева. Удалечы гара Манблан. Вышыня — 4810 метраў.
Жэнеўскае возера з фантанам. Вада ўзлятае да 140 метраў. Кажуць, што некалі цікаўны мужчына суну руку ў фантан і вада злупіла яму ўсю скуру з рукі. Цяпер каля фантана вартаўнік.
Гарачыня. 35 градусаў. Павандравалі па старым горадзе. Паглядзелі гатычную царкву Дэ-ла-Мадлен. Наведалі сабор Святога Пятра і капліцу XIII стагоддзя Адзітуар-дэ-Кальвін.
Крэсла Кальвіна. Як дзіцячае.
Гарматы. У адной паўнютка смецця, нібыта яна страляе смеццем.
Дом Жан Жака Русо. Як помнік.
Паглядзелі на ратушу. Пасядзелі на самай доўгай у свеце лаўцы (126 метраў).
Амаль на кожным доме вялікія швейцарскія сцягі. Здаецца, што яны не вывешаны, а самі павырасталі са сцен і дахаў.
У Жэневе вада і прыбіральні бясплатныя. Аўтобусны вакзал. Прыбіральня. Дзверы не зачыняюцца. Чарга. Стаяць палякі, незадаволеныя.
З невялічкага фантана каля вуліцы набраў вады. Чыстая і халодная. Можна піць.
Былі ў вялізарнай краме. Сёе-тое набылі па зніжках для дзяцей. Купілі есці. Дарагое і нясмачнае.
Паліцэйскі дапамог нашаму аўтобусу выехаць з тупіка, у які мы трапілі, а мог жа аштрафаваць.
Пакінулі Жэневу. Не лепшы горад Еўропы. Маленькія вангогоўскія сланечнікі з-за дратоў агароджы глядзяць нам услед.
Раптам з’явіліся радкі:
Па вулачках начное Барселоны
З табою мы самотныя ідзём.
У нас з табою беларускія мільёны,
Мы з імі тут да ранку прападзём.
Праязджаем Лазана. Узгадалася калекцыя матылькоў Набокава.
Вільгельм Тэль — забойца і нацыянальны герой, які жыў у канцы ХІІІ — пачатку ХГУ стагоддзя.
Праязджаем Берн. Тут жыў Альберт Эйнштэйн.
Над дарогай мост парослы лесам. Гэта мост для лясных жыхароў.
Цюрых. Тут жылі ды працавалі Рабіндранат Тагор, Ёган Штраўс, Віктор Гюго, Рыхард Вагнер, Фёдар Шаляпін, Альберт Эйнштэйн. Тут пахаваны Томас Ман.
Адзінокі бусел ходзіць па ўзараным полі, як філосаф.
Швейцарыя сапраўды падобная на Беларусь.
На ўездзе ў паселішча пад бярозай вялікі драўляны крыж. Узгадалася роднае.
Бадэнскае возера. Вялізарнае. Над ім збіраецца навальніца. Жахаюць маланкі.
У вёсках Храмы. Ад іх ідзе супакой.
Зноў горы. Паралельна дарозе цячэ рака.
У 19.45 пераехалі мяжу Швейцарыі з Аўстрыяй. Праз нейкі час трапілі ў сямікіламетровы тунэль, які прывёў нас у Германію. Да гатэля яшчэ 160 кіламетраў.
Прыехалі адпачываць амаль у адзінаццаць. 500 кіламетраў ехалі 9 гадзін.
Дзень пятнаццаты. Германія. Мюнхен
18.07.2015. Спалася як пшаніцу прадаўшы.
Выйшаў на балкон. Наваколле кароўнікам пугачоўскім пахне.
Сняданак сціплы. Без ёгуртаў. Гаспадар гатэля, відаць, нейкі былы футбаліст. У сталоўцы выстаўлена куча прызоў.
Адсюль да Мінска 1850 кіламетраў. Сумна, што вандроўка заканчваецца.
Прыехалі ў Мюнхен. Тут мы з Людмілай ужо другі раз і сябе адчуваем, як дома.
Прыйшла экскурсаводка. Кандыдат мастацтвазаўства. Жыве ў Мюнхене з 1992 года. Мы ў яе спыталіся, дзе тут які-небудзе мастацкі музей, бо мы ўжо ведаем, дзе малады Гітлер піва піў. Тут жа экскурсаводка пацікавілася: «Можа, яшчэ хто хоча ў музей?» Ніхто не адгукнуўся. Жанчына пачала мяне з Людмілай называць гаспадамі: «Вось вы ўсе пойдзеце ў піўбар, а гаспада пойдуць у мастацкі музей!» І мы, пахадзіўшы паўгадзіны з усімі, атрымаўшы карту Мюнхена і выслухаўшы экскурсаводку, як дабрацца да музея класічнага мастацтва, пайшлі любавацца сапраўдным мастацтвам. Ідучы да музея, каб не блудзіць, запыталіся ў старой немкі, якая нам падалася інтэлігенткай, што абавязкова ведае родны горад, як прайсці да такой вось вуліцы. Немка патлумачыла, і мы праз хвілін пятнаццаць былі ў музеі. Ніякай чаргі. Білеты па чатыры еўра.
Музей двухпавярховы. Шыкоўны. Бачылі карціны Леанарда да Вінчы («Мадонна з гваздзікай»), Дзюрэра («Аўтапартрэт»), Босха (Фрагмент карціны «Пекла»), Пітэра Брэгера, Лукаса Кранаха Старэйшага, Цінтарэта, Рубенса, Рафаэля, Тыцыяна, Фра Філіпа Ліппі, Сальвадора Раза і інш. Каля сямісот карцін. Піва мы і ў Мінску пап’ём!
Паабедалі ў кафэшцы «У францысканцаў». Тут былі мы і ў мінулым годзе. Абслугоўваў нейкі індзеец ці цыган. Больш сюды не пойдзем, бо абслугоўваў кепска, не ўсё прынёс, што заказвалі.
Побач прайшоў немец. Высокі. Метры два. Чамусьці падумалася: «Не ўсіх вайна перабіла.»
Пахадзілі па горадзе. У адной краме прадавачка сказала Людміле: «Тут для вас нічога няма! Вы худзенькая.»
Сабраліся ад’язджаць, а тут нашу вуліцу запоўнілі будысты з барабанамі, танцамі і песнямі. Наперадзе ў іх паліцыя. Словам, дэмакратыя.
Праехалі каля стадыёна мюнхенскай «Баварыі». Стадыён застрахаваны той жа кампаніяй, якая ў свой час застрахавала «Тытанік».
Плантацыі хмелю, як зялёная арда, якая аблажыла Мюнхен, а ён не здаецца.
Праехалі дзве з паловай гадзіны. Захмурэла. Пачаўся дробны дождж, як музыка развітання з тым, дзе мы былі два мінулыя тыдні.
Рэдка якая машына з беларускімі нумарамі даязджае да сярэдзіны Еўропы.
210 кіламетраў да Берліна. Едзем праз дажджавую сцяну. Ветракі ў дажджы, як падводныя лодкі.
Праз дождж сярод ветракоў ідзе Язэп Драздовіч да Ван Гога.
Нанач прыехалі ў польскую «Няваду», дзе ўжо спыняліся, едучы ў Амстэрдам. Дванаццаць гадзін. Цёмна. Адчуваецца сэрцам, што Беларусь ужо недалёка. Праўда, яшчэ трэба праехаць 1050 кіламетраў.
Дзень шаснаццаты. Польшча
19.07.2015. Нядзеля. Прачнуліся а шостай. Сонца за аблокамі. Наша надвор’е.
За два тыдні польская кукуруза падрасла. Збожжа месцамі палягло.
Ветракі, як нажы ў мясарубцы.
«Убачыць Парыж і памерці! Не! Не варта паміраць сярод арабаў!» — чую ўрывак размовы суседзяў, якія сядзяць перада мной.
«Я ў раі?» — «Не! Вы ў раённай бальніцы!»
Да беларускай мяжы 311 кіламетраў. Ужо абрыдзела ехаць. Пачынаю думаць, што я вяртаюся з еўрапейскага палону, і мне робіцца крыху лягчэй, але ненадоўга.
Санітарны прыпынак. Зайшлі ў прыбіральню. З адной кабінкі чуецца смех двух мужыкоў. «Відаць, наркаманы нейкія.» — падумалася. Гэтак жа падумалі і іншыя, хто быў побач.
14.20. Едзем праз Варшаву. На вуліцы людзей мала, нібыта пахаваліся ад нас.
Сэрца Шапэна.
У Варшаве 31 градус.
Каля дарогі на футбольным полі вароны і галубы, як зачараваныя футбалісты.
Мяжа. Зайшлі польскія памежнікі. Дзве дзяўчыны. Адной да трыццаці гадоў, а другой болей. Маладзейшай не пашпарты правяраць, а па подыумах хадзіць і паказваць сваю прыгажосць.
Хлопцу гадоў дваццаці, які ў аўтобусе сядзіць за мной, нехта патэлефанаваў, і я пачуў: «Што я табе раскажу? Я нічога не памятаю!»
Нашы мытнікі амаль дзве гадзіны правяралі аўтобус перад намі. Нас прапусцілі хутка. У Брэсце былі ў дванаццаць гадзін. З намі развіталася жанчына з Санкт-Пецярбурга. Яна ў падобную вандроўку ўжо ездзіла восем разоў.
Дзень сямнаццаты. Беларусь
20.07.2015. Выехалі з Брэста. Пачалася навальніца. Дождж як з вядра. Наш аўтобус, як падводная лодка, якая працякае. Жахаюць маланкі і навокал робіцца відна, як днём. Едзем моўчкі. Маўчым, як у Храме.
Стараюся прачытаць указальнікі, каб даведацца колькі засталося кіламетраў да Мінска. Яшчэ вельмі шмат. Кажуць, што і ў Мінску вялікі дождж.
На паўдарозе некалькі чалавек сышлі. Яны з раённага цэнтра. Сустрэў сын на машыне. Навальніца ўсё ўзмацняецца. Сядзім, як мышы пад венікам .
Наш аўтобус у дажджы, як у моры п’яны карабель.
Да Мінска 20 кіламетраў. Усе заўсміхаліся. Пачалі збірацца дамоў. Навальніца прыцішылася. У аўтобус нацякло вады, але гэта ўжо не бяда. Мы амаль дома.
Амаль чатыры гадзіны ночы. Прыехалі! Думалася, што будзем развітвацца з тымі, з кім былі ў вандроўцы найбліжэй, з кім размаўлялі. Не! Выйшлі ў дождж з аўтобуса і праз хвіліну ўсе разбегліся, нібыта разам ніколі і не былі.