Заўтра была адліга-3

***

27.08.2015. Знаёмячыся з рукапісам кнігі пра мастака Аляксея Кузьміча, натрапіў на ўспаміны Міхаіла Шэлехава: «Снится, например, ему царь Петр Первый. Вызвал он к себе Кузьмича в Петербург, пожаловался ему художник на козни врагов. А император положил его голову себе на грудь, поцеловал: «Тяжко тебе, потому что ты от Бога. А думаешь, мне легко? Пошли ко мне, будем вместе работать». Пошли во дворец. Подали им на стол вина, заку­сок, выпили. «Ну, ты пиши меня, а я буду бояр принимать»,— сказал царь. Кузьмич царя пишет, а Петр Великий бояр за бороды дерет — за воровство, за нерадивость: сколько будете Россию грабить! Стыд, позор! И за ножни­цы — давай бороды стричь. А Кузьмичу говорит: «Такая судьба царей и художников — сурово учить проходимцев».

***

28.08.2015. Ва ўспамінах Паўліна Мядзёлка гаворыць пра Цётку: «У мяне склалася ўражаньне, што Цётка зьяўляецца хутчэй кватаранткай, чымся гаспадыняй у сваім доме. Яна займала асобны пакой, вельмі просценька абсталяваны. Прымала яна. толькі ў гэтым пакоі. Здавалася, што Цётка з мужам жылі кожны сваім асобным жыцьцём.» Нічога тут ненармальнага няма ў тым, што Цётка са сваім мужым спалі ў розных пакоях. Так жылі арыстакраты. Мы з Людмілай хоць і не арыстакраты, а спім у розных пакоях. З гэтай нагоды ўспамінаюцца радкі, якія ў свой час пачуў ад бацькі: «Праз сценку жылі, а дзеці былі.»

***

29.08.2015. Не любячы адзін аднаго, мы хочам, каб нас усе любілі..

***

29.08.2015. Апалая лістота ў вадзе, як сонныя залатыя рыбкі.

***

29.08.2015. Час пераліваецца ў ваду, а вада — у час.

***

30.08.2015. Поўня, як засмок на целе неба.

***

30.08.2015. З Людмілай глядзелі фільм Андрэя Хржаноўскага «Пол­торы комнаты, или Сентиментальное путешествие на Родину» пра Іосіфа Бродскага. Гэты фільм зняты па творах паэта, па ягоных малюнках і матэрыялах біяграфіі. Пасля прагляду ёсць над чым падумаць і пра што пагаварыць, і потым перачытаць вершы Бродскага, пачаўшы з радкоў: «Не выходи из комнаты, не совершай ошибку. Зачем тебе Солнце, если ты куришь Шипку?»

***

30.08.2015. Ранкам з Людмілай хадзілі ў Свята-Петрапаўлаўскі сабор. Стаялі на ўваходзе. Народу — не прайсці. Як ніколі было вельмі шмат дзяцей. І толькі, як людзі пачалі разыходзіцца, даведаліся, што ўсе маліліся за новы навучальны год. Мы з Людмілай шчасліва ўсміхнуліся: «У школу нам дзяцей збіраць не трэба. Вераніка ўжо трэці год працуе, а Максім на пятым курсе Беларускай акадэміі мастацтваў.»

***

30.08.2015. Жоўты бярозавы ліст прыліп да шыбы, як мне напамін пра адзін дзень, што застаўся да верасня.

***

31.08.2015. З нагоды пачатку навучальнага года ўзгадаўся вершык з маіх школьных гадоў: «Першы клас купіў каўбас. Другі смажыў, трэці еў, а чацвёрты праз дзюрачку глядзеў.» Прыемна было ў трэці клас ісці, а ў чацвёрты не хацелася.

Зубы

31.08.2015. У пісьменніка А. М. ужо гадоў дваццаць таму сапсаваліся зубы. Дакладней, у яго іх амаль не было. Некалькі месяцаў таму А. М. адважыўся напоўніць свой рот новымі зубамі. На мінулым тыдні тры гадзіны доктар поркаўся ў роце пісьменніка: пілаваў, клеіў, стукаў. Папярэдне паставілі першыя часовыя пластмасавыя зубы. Знізу тры і зверху шэсць. Дзякуючы доктару за працу, А. М. пацікавіўся: «А як мы іх потым дастанем?» — «Не хвалюйцеся! Я малаточкам пастукаю і яны адваляцца!» — адказаў доктар. Задаволены пісьменнік спакойна пакінуў кабінет. Прыйшоў дамоў. Адчыніў акно. У кватэру заляцеў вецер. Пісьменнік чыхнуў і. з рота вылецелі ўсе пластмасавыя зубы.

***

31.08.2015. Мексіканская прымаўка: «Яны спрабавалі пахаваць нас, але яны не ведалі, што мы насенне.»

***

31.08.2015. Спілаваная бяроза, падаючы, чаплялася галінамі за неба, і сыпаліся на зямлю зоркі і залатая лістота. Толькі зорак ніхто не бачыў.

***

31.08.2015. Сёння мінула 74 гады, калі з жыцця праз самагубства пайшла Марына Цвятаева.

Уж сколько их упало в эту бездну,

Разверзтую вдали!

Настанет день, когда и я исчезну

С поверхности земли.

Застынет все, что пело и боролось,

Сияло и рвалось.

И зелень глаз моих, и нежный голос,

И золото волос.

И будет жизнь с ее насущным хлебом,

С забывчивостью дня.

И будет все — как будто бы под небом

И не было меня!..

***

31.08.2015. Мая хата стаіць на беразе дня, як на беразе мора. І сонца павольна апускаецца за небакрай, нібыта баіцца напалохаць мяне сваім знікненнем.