Страница 49 из 77
І чаму-ж
ахвяры цяжкіх мук
не падняць
сваіх мільённых рук?
Не сказаць:
«Шпарчэй!
Мацней!
Мужней!» —
ня ськіпець каб сяньня
на ражне?
Мюнхэн, ліпень 1956
З цыклю
ВЭНЭЦУЭЛЯ
1.Сіла рэчы
Учора цяжка зробленая рэч
на ўсіх жывых глядзіць, нібы на рэчы.
І як ты формы ейнай ні калеч,
яна прыймае вобраз чалавечы...
На ёй відны і пот, і пальцы рук
майстроў мастацтва, творчыя удачы
душы, цярпеньня, высілкаў і мук,
і сэрца трапяткога пульс гарачы.
Нямая — рэч і сноў і насалод —
трымае, сьцяўшы, сілу чалавека...
І ён, хаваючы у мроях сум згрызот,
маўчыць, як крыўдай выцяты калека.
Мюнхэн, студзень 1958
2.Помнікі і абэліскі
На плошчы — помнікі і абэліскі
вялікім сьвету й богу Сонца-міту.
Схіляюся, паклон усім шлю нізкі —
халоднай броньзе, мармуру й граніту.
А ў думках паўстае маіх: каторы
зь іх край вось гэты мілаваў бясконца?
І вецер з гор данёс: «Канкістадоры,
прыкрыўшыся сьцягамі бога Сонца,
ня мелі ў сэрцы любасьці. На балі
агню й мячоў паклалі ў дамавіны
усё, што мы цаной крыві прыдбалі,
пакінуўшы гранітныя ўспаміны»...
Мюнхэн, студзень 1958
Слухаць мову тваю, Радзіма,
у маленсьцьве сваім прывык.
Ты сказала мне:
зь цемры зімаў
25-ты прыйшоў Сакавік!
Над вазёрамі,
над берагамі
плынных рэчак
жыло цяпло...
У суцэльнай
узьнёслай гаме
памірала чужое тло.
Сокі глебы паілі травы.
Сокі веры расьлі ў душы.
Дзень няўмерлай крывіцкай славы
сьлёзы долі людской сушыў.
Ды ня высушыў.
Здань Дракона
патушыла жыцьця прамень.
Ля Марыі — сьвятой іконы —
жыў у сэрцы Хрыста той дзень
вызваленьня і сымбаль Веры —
несьмяротны прамень жыцьця,
каб, як продкі нашчадкам, верыць
у абмыты крывёю сьцяг
Перамогі...
Дракон драпежны,
прагавіты мае крыві,
зруйнаваў майго краю межы,
каб упадак жыцьця жывіць.
Не памёр Сакавік —
жыве ён!
У маленсьцьве да волі прывык.
Хай-жа цемру і боль разьвее
41-шы наш Сакавік!
1959
Роднае слова
Я ня жыў безь цябе.
Шанаваў і сьцярог,
лашчыў ласкай
і казкай лясною,
каб ня ўмерла,
крый Божа,
ля чорных дарог
Беларускае роднае слова.
Ня згінайся, малю я,
расьці і жыві.
Будзь і сокам,
і звонам вясновым,
але ў сэрцы маім,
у іскрыстай крыві —
Беларускае роднае слова!
Кожным гукам зьвіні,
пладзі песьню-красу.
Ты —
жыцьця майго
скарб і аснова!
Як малітву, цябе
у сусьвет панясу —
Беларускае роднае слова!
Сьнежань 1962
ЗЬ НЕЗАВЕРШАНАГА
_________
Хоць у сьне ты мне, вазёрная, прысьніся,
неспакой свой сном мо’ сяньня супакою.
Я-ж крывёю на каменьнях долі высек
несьмяротнае, як сьвет, імя такое —
Беларусь.
Ад менскіх дымных камяніцаў
пачынаўся шлях мае хады ўпартай.