Аўтаспынам па галактыцы

3

У гэты адметны чацвер за шмат кіламетраў ад паверхні планеты нешта-нейкае бязгучна рухалася ў іонасферы; некалькі нешта-нейкіх, калі быць дакладным, – колькі тузінаў жоўтых кускаватых плітаграмадзін. Велічэзных, як адміністратыўныя кварталы, маўклівых, як птушыны караван. Аграмадзіны плылі нязмушана: купаючыся ў электрамагнітных промнях зоркі з імем Сонца, чакаючы свайго часу, гуртуючыся, рыхтуючыся.

Планета, што рассцілалася ўнізе, наўрад ці заўважыла іх, бо яны ніяк не выпіналі сваёй прысутнасці. Жоўтыя аграмадзіны непрыкметна праплылі па-над талеркамі станцыі спадарожнікавай сувязі Гунгілі, незаўважна праляцелі па-над радарамі мыса Канаверал, а тэлескопы з астранамічных абсерваторый у Джодрэл Бэнк і касмадрома Вумера глядзелі ўсё роўна як скрозь іх, што досыць крыўдна, паколькі якраз такія аб’екты, як гэтыя аграмадзіны, тэлескопы і выглядалі – вышуквалі ўсе гэтыя гады.

Адзінае прыстасаванне на Зямлі, якое зафіксавала прысутнасць аграмадзін, – маленькі прыборчык, які называецца субэфірны адчувальнік. Лямпачка гэтага прыборчыка пачала бязгучна мігцець. Прыборчык хаваўся ў сярэдзіне скуранога заплечніка, які Фольксваген Гольф зазвычай насіў за спінаю. Змесціва заплечніка было досыць цікавае і любы фізік-зямлянін, пэўна, шчыра вылупіўся б на яго, – вось чаму Фольксваген для прыліку цягаў у заплечніку пару зацвэганых аркушаў са сваімі нібыта падрыхтаванымі да праслухоўвання тэатральнымі ролямі.

Акрамя субэфірнага адчувальніка і аркушаў з ролямі там ляжаў электронны палец – кароткі прыплюснуты пруток чорнага колеру. Гладкі і маціцовы, з парай пляскатых пераключальнікаў і клавішаў на адным з канцоў.

Таксама Фольксваген Гольф меў маленькае прыстасаванне, якое найбольш нагадвала калькулятар першага пакалення. На ім было каля сотні маленькіх клавіш і чатырохдзюймовы экран, на які можна было вывесці любую з мільёна ягоных старонак. Прыстасаванне выглядала страшэнна мудрагеліста, і гэта была адна з прычын, чаму на шчыльна дапасаванай пластыкавай абкладцы красавалася слова

«СПАКУХА!»,

надрукаванае вялікім і прыемным воку шрыфтам.

Гэта была «Падарожная кніжка для аматараў Галактычнага аўтаспыну» – самае паспяховае выданне ў гісторыі буйных выдавецтваў Малой Мядзведзіцы. «Падарожную кніжку» зрабілі ў форме камп’ютара з тае прычыны, што калі б яе апублікавалі ў папяровай версіі, дык міжпланетнаму аўтаспынніку спатрэбілася б некалькі шафаў, і кожная – вышынёй з хмарачос, каб захоўваць усю яе інфармацыю і цягаць з сабою.

Пад «Падарожнай кніжкай» у Фольксвагенавым заплечніку ляжала пара шарыкавых асадак, нататнікі вялікі ванны ручнік з крамы «Марк энд Спэнсэр».

«Падарожная кніжка для аматараў Галактычнага аўтаспыну» мае тое-сёе сказаць на тэму ручнікоў.

«Ручнік, – пішуць у «Падарожнай кніжцы», – адна з самых карысных рэчаў, якую толькі можа прыдбаць міжпланетны аўтаспыннік. Па-першае, ручнік мае практычныя вартасці – вы можаце абматацца ім для цеплыні, мінаючы халодны месяц планеты Джаглан-Бэта. Можаце пасцяліць яго пад сябе на мармуровых пляжах Сантрагінуі-5, каб удыхнуць п’янкія выпарэнні з сантрагінуэзкіх мораў, а таксама захінуцца ім, кладучыся спаць пад голымі зоркамі, якія зіхцяць чырвоным бляскам па-над пустэльнямі Какрафуніі. Нішто вам не замінае выкарыстаць ручнік у якасці плыта, каб паспяхова сплавіцца па рацэ Мот, магутным жэлепадобным струмені, або ў высушаным выглядзе выкарыстаць ручнік падчас рукапашнага бою. Ручнік можна абгарнуць вакол галавы, каб прадухіліць удыханне атрутных газаў або каб пазбегнуць позіркаў Траальскай Жукажабнай Ненажэры, неверагодна тупалобай звяругі, якая мяркуе, што калі вы не бачыце яе, дык, знакам тым, яна сама не можа бачыць вас (аднак надзвычай, надзвычай ненажэрная істота!). У дадатак вы можаце махаць сваім ручніком цягніку на знак трывогі, калі ваша машына захрасла на чыгуначным пераездзе, і, вядома, выцерціся ім, калі зрабілася ясна, што вы дастаткова чысты.

А яшчэ – і гэта самая галоўная вартасць – ручнік мае псіхалагічнае ўздзеянне. Па невядомых прычынах, калі стрэгі (заўвага: «стрэг: асоба, якая не з’яўляецца аўтаспыннікам») бачаць, што аўтаспыннік мае з сабою ручнік, дык яны аўтаматычна робяць выснову, што такі падарожнік таксама валодае зубной шчоткай, губкай, мылам, пачкам печыва, біклагай, компасам, клубком нітак, пшыкалкай супраць камароў, плашчом, скафандрам і г.д. Больш за тое, стрэгі з радасцю пазычаць аўтаспынніку любую з пералічаных вышэй рэчаў і яшчэ тысячу іншых, якія аўтаспыннік мог выпадкова, так бы мовіць, «згубіць». А думкі стрэга пры гэтым будуць такія: «Такі чалавек, які абнікаў Галактыку ўздоўж і ўпоперак, змушаны быў гібець, марнець на Птушыным шляху без выгодаў, які заўзята змагаўся з нечалавечымі наваламі і які ўсё ж прымудрыўся не згубіць свайго ручніка, натуральна варты павагі і даверу».

Ручнік стала ўвайшоў у народную творчасць. Вось, да прыкладу, словы са старажытнай песні аўтаспыннікаў:

«У касмапорт ты мяне на зары праваджала і ручнік вышываны мне на шчасце, на волю дала».

Субэфірны адчувальнік, ушыты ў Фольксвагенаў ручнік, заміргаў часцей. Высока па-над планетай жоўтыя аграмадзіны пачалі разлятацца-разгортвацца веерам. Тым часам у абсерваторыі на Джодрэл Бэнк нехта вырашыў, што самы час зрабіць перапынак у працы і сербануць гарбаткі.

– Чаму без ручніка? – раптам запытаўся Фольксваген Гольф у Артура.

Артур, які цяпер дабіваў апошнія паўтара літра піва, няўцямна зірнуў на Фольксвагена.

– Ну, няма... А што, трэба?

Яму абрыдла здзіўляцца, бо, далібог, літаральна ўсё было пазбаўлена сэнсу.

Фольксваген раздражнёна прыцмокнуў языком.

– Пі давай, – зноў загадаў ён.

У гэты самы момант праз тупамернае мармытанне карчмы, праз зыкі музычнага аўтамата, праз ікаўку чалавека, які сядзеў поруч і якому Фольксваген урэшце купіў пяцьдзясят віскі, знадворку пратачыўся пошум маштабнага руйнавання.

Артур захлынуўся півам. Хапатліва падскочыў.

– Што гэта? – залямантаваў ён.

– Не трывожся, – адказаў Фольксваген, – яны пакуль што не пачалі.

– Ну, дзякуй Богу... – сказаў Артур і абмяк.

– Спадзяюся, гэта ўсяго толькі рабочыя, якія бураць твой дом, – сказаў Фольксваген, куляючы свае апошнія паўлітра.

– Чаго?! – зароў Артур.

Знянацку Фольксвагенавы чары спынілі сваё дзеянне. Артур агаломшана азірнуўся і паляцеў да акна.

– Божа ты мой – напраўду руйнуюць! Яны зносяць мой дом!!! Дык якой халеры, Фольксвагене, я раблю ў карчме?!

– На дадзеным этапе гэта практычна нічога не мяняе, – адказаў Фольксваген, – хай хлопцы пазабаўляюцца.

– «Пазабаўляюцца»? – завішчаў Артур. – Пазабаўляюцца?!

Ён хапатліва высунуўся з вакна, каб пераканацца, што Яны з Фольксвагенам размаўляюць пра адно і тое ж.

– Каб іх распляскала з іхнімі забаўкамі! – залямантаваў ён, выбягаючы з карчмы і адчайна махаючы амаль пустым куфлем піва

За гэты візіт у карчму ягоных сяброў тут яўна не паболела.

– Стойце, вандалы, спыніцеся! Дамаеды! – заверашчаў Артур. – Варвары адмарожаныя, спыніцеся, я сказаў!

Фольксваген мусіў ісці за Артурам. Імкліва павярнуўшыся да бармэна, ён папрасіў яшчэ чатыры пакункі арахісу.

-Трымайце, спадару, – сказаў бармэн, ляпаючы пакеты на стол. – Дваццаць восем пенсаў, калі ласка.

Фольксваген быў сама шчодрасць – працягнуў бармэну яшчэ адную пяціфунтавую купюру і паўтарыў: «Рэшты не трэба».

Бармэн глянуў на купюру, а потым на Фольксвагена. Бармэна раптам працяла дрыготка: ён на момант адчуў тое, чаго не зразумеў, бо ніхто на Зямлі ніколі не зазнаваў нічога падобнага.