Адзiнота на стадыёне

— Ты, можа, заснуў?

— Не, я думаю, што ёй сказаць i, акрамя банальнасцяў, нiчога вартага прыдумаць не магу. Дзiна, ты мне падабаешся. Дзiна, ты прыгожая. Дзiна, няўжо, калi адзiн чалавек падабаецца другому, не можа быць паразумення? Няўжо недастаткова пачуццяў аднаго, каб другому было лепш, а не наадварот? I гэтак далей, да бясконцасцi. Адно глупства.

— А ты яшчэ падумай, мо i знойдуцца словы, — Базыль стрымлiваецца, каб не засмяяцца, але Фрэдзя не заўважае iронii.

— Думаць уголас. Выказваць усё, што прыйдзе ў голаў. А цi варта? Паказаць сваё пачуццё? Шчырасць?! Яна можа выклiкаць у лепшым выпадку адмаўленне i непрыняцце тваiх слоў, а ў горшым — спачуванне. А калi абысцiся банальнымi сказамi, можна i не разлiчваць на разуменне. Так?

— Слухай, мой дарагi Фрэдзя. Ты хочаш застацца з Дзiнай i пагаварыць? Калi ласка, заставайся i гавары. Як i што ты будзеш казаць — твая справа. Можаш быць наiўным цi банальным, але гэта неiстотна. Яна прыйдзе да мяне, а я, каб цябе не пакрыўдзiць, пайду ў кароўнiк...

— I ты пачынаеш мяне шкадаваць.

— Не, я табе ўчора сказаў, што твая гiтара ў сто разоў лепшая за Дзiну. Давай лепш песню.

Фрэдзя бярэ гiтару. Хлопцы спяваюць:

Дзверы адчыняюцца, Фэлiкс i Дзiна заходзяць у пакой.

— Даўно не бачылiся, — Фрэдзя моцна пацiскае вялую руку Фэлiкса.

— А што мы будзем сёння рабiць? — пытае Дзiна. Пытанне тычыцца больш за усiх Базыля.

— Гуляць у шашкi, — адказвае той.

— У кароўнiк я не пайду, — Фэлiкс падкручвае вусы.

— А хто сказаў, што трэба iсцi ў кароўнiк? Можна i тут гуляць. Праўда, Фрэдзя? — пярэчыць Базыль.

— Можна i пад дажджом, i ў калiдоры гуляць, калi на iнтарэс, — Фрэдзя паварочвае голаў, глядзiць на Дзiну i працягвае: — Быў бы iнтарэс i будзе гульня. Цiкаўнасць патрэбна, азарт.

— Азарт — не шлях да перамогi, — Фэлiкс складае доўгi свой шалiк, кладзе яго на калена. — Азартныя людзi не перамагаюць.

— Паглядзiм. Стаўлю Фрэдзевы шашкi супраць твайго шалiка, — Базыль запытальна пазiрае на Фэлiкса.

— Я пачну гуляць толькi таму, каб заўтра ты не змог мяне зацягнуць за шашкi. Можаш лiчыць, што ў мяне двайны азарт. Уставай, апранайся i пайшлi, — Фэлiкс засоўвае пад фуфайку шалiк i выходзiць.

— Базыль, ты толькi не доўга, — у голасе Дзiны расчараванне.

— Дзiначка, ды мы яго ў адно iмгненне без шалiка пакiнем — i шалiк твой.

— Нашто ён мне?

— Так заўсёды: табе нешта даюць, а ты пытаешся нашто.

— Ты скора? — голас Фэлiкса за дзвярыма.

— Іду.

— Трэба змыць надпiс, — гаворыць Дзiна, як толькi дзверы зачыняюцца.

— Табе не падабаецца афарызм?

— Я не люблю, калi згадваюць дом, а я ў гэты момант далёка ад яго.

— Ты не любiш успамiнаць пра свой дом?

— "Дом" гучыць правiнцыйна. У мяне кватэра на сёмым паверсе. Калi i ўспамiнаю, дык хутчэй iнтэр'ер, мой пакой, нейкiя рэчы, напрыклад, пiсьмовы стол. Ты ведаеш, у мяне незвычайны стол. Верхняя дошка абцягнута зялёным сукном. Суседзi хацелi выкiнуць яго, а я папрасiла, каб аддалi мне. За гэтым сталом некалi гулялi ў карты. А ты не гуляеш у карты?

— Не навучыўся гуляць як след. А увесь час прайграваць i рабiць выгляд, быццам усё роўна, прайграю я цi выйграю, нецiкава. Тым больш не люблю здзеклiвых слоў, якiя так i сыплюцца, калi пачынаеш памыляцца, блытаешся i нарэшце застаешся "дурнем".

— Я думала, што ты падчас гульнi не перажываеш.

— Хаваю пачуццi.

— Атрымлiваецца?

— Не заўсёды. Калi мы засталiся ўдваiх, я хацеў не казаць табе, што...

— Што ты... Далей не трэба. Ведаю i не хачу, каб ты гаварыў далей. Толькi цяпер я зразумела, што Базыль знарок падмануў Фэлiкса. Скажы мне, вы з Базылём дамовiлiся? Так?

— Я папрасiў Базыля...

— I ён пагадзiўся?

— Ты не даеш дагаварыць, i я не адкажу на тваё пытанне.

— Мне лепш пайсцi, — Дзiна ўстае i падыходзiць да дзвярэй.

— Дзiна!

— Што? — яна паварочваецца.

Фрэдзя бачыць яе твар, i яму робiцца крыўдна за самога сябе, за сваю дурнаватую сцiпласць, за няздатнасць сказаць нешта прыемнае.

— Ты хацела выцерцi надпiс.

— Што мне вашы надпiсы, — кажа яна i выходзiць.

— Бывай, — гаворыць Фрэдзя зачыненым дзвярам.

Трэцi вечар

Акно адчынена. Сонца зайшло. Фрэдзя i Базыль глядзяць на светлую дарогу. Базылёва рука ляжыць на Фрэдзевым плячы. Хлопцы бачаць возера, лодку i рыбака, што знерухомеў над бэзавай вадою, пад фiялетавым небам. У Базыля на шыi Фэлiксаў шалiк. Фрэдзя трымае гiтару.

— Фрэдзя, я падумаў...

— Ты пачынаеш думаць?

— Шалiк твой.

— А нашто ён мне?

— Спатрэбiцца.

— Давай.

Базыль аддае шалiк. Фрэдзя ўзважвае яго на руцэ.

— Глядзi! — Базыль паказвае на дарогу.

Па светлым пяску дарогi iдуць Дзiна i Фэлiкс. Вiдаць, што яны гавораць мiж сабой, i Дзiна смяецца, але галасоў не чуваць.

— Ідылiя, — Базыль малюе квадрат у паветры. — Можна выразаць i ўстаўляць у раму, атрымаецца карцiна.

— Пошлая карцiна атрымаецца, — пярэчыць Фрэдзя.

— Чаму гэта пошлая?

— А можа, i не. Той, хто будзе глядзецъ на карцiну, i ведаць не будзе, хто тая Дзiна i хто той Фэлiкс. Не будзе ведаць, дзе яны былi ўчора i што гаварылi пазаўчора. Толькi ён i яна, дарога i вечар, возера i далёкi лес, i невядома, што за тым лесам. Можна будзе дадумваць iх дыялог i рабiць яго смешным цi сумным, якiм заўгодна.

— Іх ужо не вiдаць.

— А то я не бачу.

— Дадумваць не будзем.

— Не.

Фрэдзя падыходзiць да дзвярэй i выцiрае шалiкам надпiс.

— Што ты робiш? — у словах Базыля няма нi абурэння, нi здзiўлення. Ён пытае дзеля таго, каб запоўнiць пустату.

— Учора Дзiна прасiла, каб я выцер надпiс, ды не было чым.

Фрэдзя шпурляе шалiк у акно.

— Ты што? — Базыль спрабуе злавiць шалiк, але той пралятае за некалькi сантыметраў ад ускiнутай рукi.

— Я падарыў шалiк рыбаку.

— Якому рыбаку?

— А таму, што ў лодцы на возеры. Холадна яму: восень.

Хлопцы маўчаць. За акном хутка цямнее.

— Каханне. А цi ёсць яно? — пытаецца Фрэдзя.

— Ёсць, — гаворыць Базыль, але вiдаць, што ў яго няма веры ў сваё слова.

— Ты ўпэўнены?

— Калi ёсць слова, дык i за словам павiнна быць.

— Рай... Бог... Пекла... Д'ябал... Словы ёсць, а за iмi — цемра.

— У мяне больш аргументаў няма, каб пераконваць i даводзiць табе тое, што я i сам не ведаю дакладна. А ты кахаў?

— Можа, i кахаў. Адразу не скажаш.

Базыль шкадуе Фрэдзю i гаворыць:

— I я не помню. Гаварыць, праўда, гаварыў. Я кахаю цябе... Каханая... А каб кахаць, мусiць, i не.

— А я i не гаварыў. Неяк абыходзiлася. Застанься... Пайшлi... Ты мне падабаешся... А "я цябе кахаю" не было. Можа, калi смеючыся, з ухмылкай. Вось так.

— Пра сяброўства, дарэчы, цяжэй гаварыць, чым пра каханне. Каханне i ёсць толькi, пакуль пра яго гавораць, а як перасталi гаварыць, яго няма. А пра сяброўства можна i не гаварыць.

— I не гавары.

— Я маўчу.

— Нам не трэба нiякiх слоў, мы i так адзiн аднаго зразумеем.

— Давай нашу, — Фрэдзя бярэ гiтару.

— А мо без гiтары?

— Сапраўды.

— Тры-пятнаццаць...

— Стой. А ты змог бы за мяне жыццё пакласцi?

— Змог бы, i не адзiн раз.

— Тры-пятнаццаць.