Адзiнота на стадыёне

Трэба даведацца, калi пойдзе аўтобус на Мiнск.

— Праз паўгадзiны, бiлеты па прыходзе аўтобуса... — абыякавы голас касiркi.

Як хочацца легчы на станцыйную лаўку i праспаць паўгадзiны. I яшчэ смажыць. У горле i ў роце гарката ад тытуню. Толькi што пiў (iдучы да станцыi, нахiляўся ледзь не да кожнай калонкi). Аўтобус будзе ў дарозе паўтары гадзiны, i абавязкова захочацца вады. Лепш зараз нап'юся. Іду па аўтастанцыйным пляцы, наўскос, да калонкi. Вада халодная. Струмень моцна аддае ржою. Я прызвычаiўся да мутнаватай вады, смачнай яе лiчу. У целе з'яўляецца бадзёрасць.

Кашуля вiсiць на плоце. Па спiне коцяцца сцюдзёныя струменi — прыемна. У целе лёгкасць, i стомы амаль не чуваць. Вяртаюся праз пляц, асветлены ранiшнiм сонцам. Далёкi рэпрадуктар iграе гiмн — шэсць гадзiн ранiцы.

Каля акенца касы стаiць высокая маладзiца. Яна абапiраецца локцем на маленькае падваконне i чытае раман. На ёй лёгкая сукенка i туфлi на тонкiх абцасах. Побач стаiць вялiкая сумка, поўная райскiх яблыкаў. Правiнцыйная прыгажуня не без цiкаўнасцi чытае перакладны раман мiнулага стагоддзя. За паўкроку ад прыгажунi пагойдваецца на крываватых нагах джынсовааблiчны юнак. Ён абапiраецца адразу на дзве нагi, што гаворыць аб яго закутасцi i несталiчных манерах. Юнак трымае перад сабою скураны партфель. Вiдаць, што партфель цяжкi, але юнак не ставiць яго на пыльную дашчаную падлогу, бо партфель новы i юнаку шкада паставiць чыстую рэч на нямытыя дошкi. У юнака рэдкiя вусы i блiзка пасаджаныя вочы. На лаўцы, побач з акном, сядзiць мажны мужчына ў светлай з мяккiм брылём кепцы. Твар у мужчыны рыхлы, бялкi вачэй мутныя, быццам ён толькi што перастаў плакаць. Мажны, унурыўшыся, глядзiць на сцяну перад сабою. Якраз прад ягонымi вачыма вiсiць тэлефонны аўтамат. Мажны мог бы глядзець у акно, але ён утаропiўся на аўтамат, быццам чакае, што той зазвонiць.

— Мiнск? — запытальна гляджу на прыгажуню.

— Усе на Мiнск. Вы чацвёрты, — упэўнены адказ.

— Я прыходзiў раней. Нiкога не было, i не было каму сказаць, што я першы. А зараз мне, пэўна ж, не павераць.

— Не паверым, — за ўсiх адказвае жанчына, яўна адчуваючы сябе гаспадыняю. — Трэба было стаяць, былi б першым, а так вы — чацвёрты...

Саджуся на лаўку, адчыняю дыпламат i дастаю часопiс, якi браў у дарогу i якi не было часу паглядзець. Гартаю тонкiя старонкi. Малюнкi, фотаздымкi, слайды — яны смяюцца i плачуць, крычаць i маркоцяцца. Афiцыйныя i лiрычныя, стрыманыя i ганарыстыя — яны мiльгацяць уваччу. Рознагарнiтурныя шрыфты размаiтых загалоўкаў лiтаральна выскокваюць з-пад пальцаў — iмкнуцца сваёй дробнай кiдкасцю зачапiцца за памяць, абудзiць свядомасць сваiм агульнадаступным сэнсам. А мне зноў захацелася спаць, а я зноў палонны стомы. Інфармацыя, так добра закампанаваная на разваротах, завiсае на паўдарозе да мэты.

Кiдаю манументалку — вiтражы, мазаiкi ды фрэскi з ляўкасамi. Прыязджаю, iду ў рэдакцыю якога часопiса цi выдавецтва, бяру заказ на малюнкi...

На станцыю заходзiць каржакаваты мужчына. Ён у майцы. Каржакаваты заходзiць на аўтастанцыю, як дамоў. Ён вядзе за руку хлопчыка. Тоўсты сонны хлопчык гучна пляскае па падлозе босымi нагамi. На галаве ў хлопчыка пластмасавы шлем пад славянскага воiна. Мужчына п'янаваты, ён, пэўна, як i я, яшчэ не клаўся спаць. Ягоная рука не адразу цаляе манетай у шчылiну тэлефоннага аўтамата.

— Алё, алё... — бас, адпаведны плячам у майцы, напаўняе залу аўтастанцыi. — Алё! Гэта хлебны? Яню паклiч. Ага, Яню... Яня, ты? Вось званю. Як хто? Мужчына. Збысь, твой муж. Кiнь гэта. Я не п'яны. Кажу, што не п'яны. Мы тут з Алегам, на аўтастанцыi. З аўтастанцыi званю, з аўтамата. Што я хачу ад цябе? Нiчога не хачу... Мо ты вернешся?! А?! Во i Алег хоча, каб ты вярнулася. Мы з бабай яму шлем i меч купiлi на дзень нараджэння... А што табе мая мацi? Не з мацi маёй ты жывеш, а са мною, з Алегам. Не кладзi трубкi. Пагавары з сынам...

Мужчына перадае хлопчыку трубку. Тая гучна стукае аб сярэбраны шлем. Хлопчык становiцца на дыбачкi, але не можа дацягнуцца да мiкрафона. Каржакаваты бярэ сына на рукi.

— Мам... Я, Алег... Не, ён не п'е. Баба казала, што зробiць у доме другi ўваход, калi ты вернешся. Мама, ты прыходзь да нас...

— Давай трубку i iдзi на двор, — шэптам кажа каржакаваты i апускае сына на падлогу. Хлопчык iдзе на пляц, сядае на кукiшкi i малюе пальцам на пяску.

— Падвучваю? Хай сабе i падвучваю, а што ў тым благога? Ён жа мой сын, вось i слухае бацьку. Я не п'ю. Што ты чуеш? Мо яшчэ скажаш, што табе смярдзiць? Ага, смярдзiць! Ідзi ты... Я кажу — iдзi ты ведаеш куды. Ты ў нас усё ведаеш. Гэта я дурны. Падла ты. Дзiця без мацi расце, а яна ў сталiцу збiраецца. Ну i едзь. Абыдземся...

Праз аўтастанцыйную залу ляцяць тэлефонныя гудкi.

— Падла ты! — яшчэ раз гаворыць каржакаваты, чапляе на храмiраваныя рогi трубку i iдзе на двор. Бацька бярэ сына за руку. Яны iдуць праз сонечны ранак. Хлопчык азiраецца на свае малюнкi. Пластмасавы востраканечны шлем блiшчыць на сонцы.

Няёмкасць вiсiць на аўтастанцыi. Мужчыны пазiраюць на прыгажуню так, быццам гэта ёй сказалi, што яна падла. Прыгажуня саромеецца. Нават праз пудру вiдаць, як чырванее твар. Яна апускае вочы i робiць выгляд, што чытае, у яе блага атрымлiваецца абыякавасць.

— Я зараз вярнуся. Калi хто прыйдзе, вы ўжо скажыце, што я трэцi, — гаворыць мажны.

— Скажам, скажам, — запэўнiвае прыгажуня.

Мажны выходзiць на пляц i закурвае. Мне добра вiдаць, як ён разглядае хлопчыкавы малюнкi, як абiвае попел з цыгарэты, як ходзiць. Мажны прахаджваецца па пляцы i затоптвае малюнкi, зробленыя хлопчыкам. Мажны мяне раздражняе, бо знарок затоптвае малюнкi. Я добра бачу, як сандалеты друкуюць сляды на пясчаных абрысах. Ну, хадзi ты дзе хочаш, а нашто малюнкi таптаць? Я не памыляюся. Ён разварочваецца i зноўку iдзе па малюнках...

— Я не скажу, што ён трэцi, — гавару голасна i жорстка.

— А мы скажам, — пярэчыць прыгажуня. Яна ўжо забылася на няёмкасць.

— Цяпер я трэцi.

— Не бойцеся. Усе паедзем.

— Баяцца? Той, што ў кепцы, ён хай баiцца. Ён жа таўчэцца каля дзвярэй, бо баiцца. А я ведаю, што паеду.

Прыгажуня загароджваецца выратавальным раманам, дэманстратыўна паказвае класiчную назву на слiзкай вокладцы.

Прывiтальна сiгналячы, пад'язджае мiжгароднi аўтобус. Калi вяртаецца мажны, я ўжо стаю за юнаком. Той перастаў хiстацца i трымае партфель у адной руцэ, а ў другой сцiскае прыгатаваныя на бiлет рублi.

— Я тут стаяў, — звяртаецца да мяне мажны.

— Дзе? — раблю выгляд, што першы раз яго бачу.

— Тут, за гэтым чалавекам з партфелем, — занепакоiўся ён.

— Я цябе не бачыў.

— Слухай, хлопец, канчай.

— Сам пачаў, а мне гаворыць — канча-ай.

— Чаго ты завёўся?

— Я? Завёўся? Кiнь ты, завёўся. Я быў першы, апынуўся чацвёрты. А зараз я — трэцi, а ты — чацвёрты, — адчуваю, што i сапраўды завёўся. Ён растаптаў малюнкi на пяску, а я з пяску i вапны цэлыя суткi рабiў малюнкi. Адцягнутая паралель, але дастатковая, каб мяне раззлаваць. Наблiжаю твар да белага брыля так, каб не бачыць мутных вачэй, i цiха кажу:

— Ты — чацвёрты.

"Прыбыў прахадзяшчы аўтобуш Магулёў-Мiншк. Ёсць адно мешца", — прасiпеў рэпрадуктар.

— Усе бачылi, што я стаяў!

— А мо ты сядзеў на лаўцы i глядзеў на тэлефонны аўтамат?

— Так, я сядзеў...

— Во, ты сам i сказаў, што тут не стаяў, — перабiваю мажнога.

— Хлопец... — голас дрыжыць, — хлопец... — Ён ужо не ведае, што казаць, i пазiрае на прыгажуню. Тая, узяўшы бiлет з месцам, рашае падтрымаць пакрыўджанага.

— Ён тут стаяў, — гаворыць яна ўладарным тонам.

— Стаяў? Ён ужо сам сцвердзiў, што не стаяў, а сядзеў.

Бiцца мажны не палезе. Калi б на ягоным месцы апынуўся каржакаваты, што тэлефанаваў у хлебны, магла б i бойка пачацца; а гэты, у кепцы, пракаўтне крыўду. Ён ужо думае, як адступiцца. Спакойна, Вадзiм, спакойна. Ты ўжо заняў трэцяе месца. Яно табе не патрэбна. Цябе суцешыць толькi першае. Так што аддай трэцяе месца. Зрабi дзядзьку нечаканую радасць. Ты ж добры, толькi крыху ператамiўся i раззлаваўся з-за глупства, з-за нейкага там контуру на пяску...