Страница 2 из 10
Не будзе больш бацькі, не будзе больш маці,
І мне ў роднай хаце таксама не жыць.
Між мною і хатай крыж чорны ляжыць,
Якім перакрэслена сонца маё.
Лістота на дрэвах, нібы вараннё,
Чарнее ды з дрэваў не хоча злятаць...
***
19.02.2013. Ідучы ў Музей гісторыі беларускай літаратуры на прэзентацыю кнігі Навума Гальпяровіча «Сюжэт для вечнасці», спыніўся на мосце праз Свіслач, каб паназіраць за качкамі. Праз хвіліну да мяне падышла жанчына і, паглядзеўшы, куды я гляджу, сказала: «А ў нас, у Лідзе, лебедзі сёлета зімуюць.» — «Качкі падобныя на вялізарных каларадскіх жукоў.» — працягнуў размову я. «Сапраўды.» — адказала жанчына і пайшла да станцыі метро «Няміга».
***
20.02.2013. Вершы ў кнізе, як чорны пясок на белым лёдзе.
***
20.02.2013. Вяртаючыся з працы і марачы пра вясну, нашаптаў:
Белы свет у траве, як зялёнае мора,
У якім усе мы кожны міг патанаем,
І, крыжамі сваё пазначаючы гора,
Мы ратунку ад мора сабе не шукаем...
Харошая паэтка
21.02.2013. Сёння на працы да мяне на прыём было шмат народу, нібы ў час грыпу ў паліклініку. Пад абед знаёмы выкладчык прывёў (сам тут жа ўцёк) жанчыну, якая піша вершы. На маю просьбу даць пачытаць рукапіс жанчына сказала, што яна ўсе свае творы ведае на памяць, і тут жа пачала: «Хороший город Ленинград...» Закончыўшы чытаць, паэтка сказала: «А цяпер паслухайце пра Машэрава! Харошым быў у нас Машэраў...» Праслухаўшы некалькі строф пра Машэрава, я пацікавіўся: «Можа, у вас ёсць вершы пра каханне, пра прыроду?..» І тут жа пачуў: «Ёсць! Слухайце! “Харошае было між нас каханне. Харошая цяпер у нас прырода...”»
***
22.02.2013. Аляксандр Твардоўскі, які працаваў рэдактарам, зайздросціў Някрасаву-рэдактару: «Некрасову было хорошо. Он мог прочесть две строчки и швырнуть рукопись в камин. А я не могу, меня потянут куда следует». І я не магу, і не толькі я.
Чаму?
25.02.2013. Сёння паэту Алесю Пісьмянкову было б 56 гадоў. З гэтай нагоды ў Музеі гісторыі беларускай літаратуры прайшла прэзентацыя ягонай новай кнігі выбраных твораў «Не знікай». На вечарыне было шмат слухачоў, шмат успамінаў, вершаў Алеся і песень на яго словы. Не было ні жонкі паэта, ні сыноў, і ўсе адзін у аднаго пыталіся: «Чаму?»
Багушэвіч і бурак
25.02.2013. Калі закончылася прэзентацыя кнігі Алеся Пісьмянкова «Не знікай», да мяне падышоў Уладзімір Содаль і запытаўся: «А ці ведаеце, чаму ў Францішка Багушэвіча адзін з псеўданімаў быў Мацей Бурачок?» — «Не!» — адказаў я. «У той час, калі жыў і тварыў Багушэвіч, бедныя людзі не мелі падсвечнікаў для свечак і таму яны ставілі свечкі ў бурак. Свечка ў бураку была своеасаблівым светачам, і Багушэвіч быў светачам, таму ён і ўзяў псеўданім Мацей Бурачок. Трэба будзе сказаць мастакам, каб яны намалявалі Багушэвіча з бураком, у якім, як у падсвечніку, гарыць свечка!»
***
25.02.2013. Тэлефанаваў Леанід Маракоў, у якога нядаўна ў «Мастацкай літаратуры» выйшла кніга «Галоўная вуліца Мінска (1880 — 1940гг.). Доўга скардзіўся, што да яго дазванілася старая жанчына і накрычала на яго: «Вы напісалі хлусню! У майго прадзеда, які быў вядомым лекарам, у 1914 годзе не было дзвюх кватэр! Ён быў бедным! У яго была адна пяціпакаёвая кватэра!»
Спакойна!
25.02.2013. Калі адзін чалавек цябе хваліць, то гэта толькі адзін чалавек, а не мільён. І калі цябе адзін крытыкуе, то гэта адзін чалавек, а не мільён. І калі цябе журы, у якім 10 чалавек, прызнае лепшым, то гэта толькі думка дзесяці чалавек, а не 10 мільёнаў. І калі цябе 10 чалавек журы пракінулі, то гэта толькі дзесяць чалавек, а не 10 мільёнаў. І таму няма чаго радавацца, што цябе хваляць, і таму няма чаго перажываць, калі цябе пакрытыкавалі.
Паэты
26.02.2013. У старога паэта быў дзень народзінаў. Паэт адчуваў сябе кепска, таму яму было не да гасцей. З самага ранку не заціхалі тэлефонныя званкі. Стары паэт радаваўся, як дзіця, што пра яго не забыліся сябры і знаёмыя. І раптам званок у дзверы. Павіншаваць старога паэта прыйшоў немалады паэт. Прыйшоў з пляшкай каньяку і з фатографам. Праз паўгадзіны немалады паэт выпіў сваю пляшку каньяку, а фатограф зрабіў каля сотні здымкаў двух паэтаў. А яшчэ праз некалькі хвілін у вітальні старога паэта засталіся дзве невялікія брудныя калюжыны ад расталага снегу, што быў на ботах гасцей.
***
26.02.2013. Мужчыну прыснілася жонка, якая, сагнуўшыся ў тры пагібелі, мые падлогу. Паглядзеўшы, што нікога паблізу няма, мужчына разагнаўся і нагой даў жанчыне пад зад. Ачнуўся ў бальніцы з пераломам нагі, якой у сне стукнуў у сцяну.
Сакавік
***
2.03.2013. Быў у майстэрні Алеся Квяткоўскага. Палюбаваўся новай карцінай «Паэт Віктар Шніп. Граждан і Сабака». Алесь рыхтуецца да выставы «Песні дрыгвы» па маіх белых вершах. Казаў, што ў нашай дрыгве некаторыя ўжо бачаць болей, чым напісана і намалявана.
***
4.03.2013. Да мяне на працу заходзіў Вячаслаў Рагойша. У наступным годзе нашаму Ракаву спаўняецца 550 гадоў. Вячаслаў Пятровіч думае, як адзначыць гэты юбілей і хоча падключыць да правядзення мерапрыемства мяне і Люду. Мы не супраць, а тым больш, што цяпер крыжамі маіх бацькоў мы прыбіты да Ракаўскай зямлі.
***
4.03.2013. Вада ў Свіслачы амаль цалкам вызвалілася з-пад лёду і цяпер, як ртуць у градусніку, паказвае на вясну.
***
5.03.2013. Гляджу праз акно на людзей, якія няспешна на светлафор пераходзяць вуліцу, і раптам кажу знаёмаму: «Пераходзяць вуліцу, як ваеннапалонныя...» — «Чаму, як ваеннапалонныя?» — «Таму, што няспешна і ўнурыўшы галовы ў плечы.»
***
5.03.2013. З акна кожны дзень бачу, як на месцы філфакаўскага інтэрната капаецца катлаван пад будаўніцтва новага будынка. І чамусьці заўсёды думаецца, што катлаван капаецца, як велізарная магіла.
***
6.03.2013. На працы, перабіраючы старыя паперы ў шуфлядах, знайшоў паперчыну з фрагментам свайго верша, якога цалкам, здаецца, у мяне няма. Занатаваў у сваім дзённіку з-за трэцяга і чацвёртага радкоў:
...Гучыць і над зямлёй плыве
Праз нашы душы, як вякі,
Дзе чорныя чарнавікі,
З якіх, нібы з раллі, ўстае святло
Самотнае, як тое, што было,
І вечнае, як закапаны клад...
***
6.03.2013. Калі прыйшоў час памерці, то ніякія дактары цябе не ўратуюць. Учора памёр прэзідэнт Венесуэлы Уга Чавес. І што мне тут казаць пра свайго бацьку, які быў пастухом.
***
6.03.2013. Гляджу як будуецца высотны дом. На будаўніках чырвоныя каскі, як божыя кароўкі, якія грэюцца пад вясновым сонцам.
***
7.03.2013. Праглядаючы навіны «ТОТ.ВY», натрапіў на «Выбираем самых успешных белорусок», дзе ў спісе з 41-й жанчыны ўбачыў імя Людмілы Рублеўскай. Выбар «топ-10 паспяховых беларусак» арганізаваны ў межах сумеснага праекта «Сакрэт поспеху» Фонду ААН у галіне народанасялення і LADY.TUT.BY. Не магу крычаць, што мая Людміла самая паспяховая ў нашай краіне, але тое, што яна самая працавітая — гэта факт.
***
8.03.2013. Яна ішла па снезе, як па белых ружах.
***
10.03.2013. Нядзельная раніца. Па нашым двары ходзяць вароны і галубы, нібыта ўсе людзі ператварыліся ў гэтых птушак.
***
10.03.2013. Праз сквер вяртаюся з крамы па сцяжыне, па якой хадзіў да бацькі. Іду і спінай адчуваю, што бацька глядзіць мне ўслед. Адварочваюся і бачу на сцяжыне сініцу.
***
13.03.2013. Заходзіла адзінокая жанчына гадоў сарака. Піша вершы і прозу. Яшчэ нідзе не друкавалася. Скардзілася амаль на ўсё на свеце. Пайшла, а ў мяне зарыфмавалася:
У словах тваіх адзінота
Схавана, бы ў снезе вада.
Жывеш (хоць і жыць не ахвота),
Як кошка жыве без ката...
***
15.03.2013. З самага ранку да мяне на працу прыйшла пажылая жанчына і заявіла: «Вы не паверыце! У мяне кот напісаў верш!» — «НапісАў ці напІсаў?» — запытаўся я. «Я ж сказала напісаў!» — «НапісАў ці напІсаў?» — «Не дурыце мне галаву сваім пытаннем!» — разлавалася жанчыны і, бразнуўшы дзвярыма, выйшла з кабінета.