Страница 22 из 36
***
17.02.2016. У калюзе мінулагодні руды бярозавы ліст, як маленькая Атлантыда...
***
18.02.2016. Прыснілася, што з Уладзімірам Сцяпанам прыйшлі да ракі купацца. Здымаем пляцакі, кладзём на пясчаны бераг. Рака шырокая. Раптам успомніўшы Алеся Пісьмянкова, я прапаную: «Давай паклічам Алеся Пісьмянкова! Ён любіць купацца. У яго хутка дзень народзін». Сцяпан пагаджаецца, і мы вяртаемся да нейкага велізарнага будынка, каля якога стаяць пісьменнікі. Шмат незнаёмых. Знаходзім сярод іх Пісьмянкова і кажам, што непадалёку цячэ Днепр, у якім можна пакупацца. Алесь, усміхаючыся, і яшчэ некалькі пісьменнікаў ідуць з намі. Прыходзім да вады, а нашых са Сцяпанам пляцакоў няма на месцы, яны ляжаць на супрацьлеглым беразе. Пісьмянкоў закурвае і пачынае нешта распавядаць, а я кідаюся ў раку і плыву. Даплыўшы да берага, на якім пляцакі, чую звон — гэта звініць будзільнік, і я прачынаюся. Запісваючы прыснёнае, паглядзеў у даведнік. 25 лютага Алесю Пісьмянкову было б 59 гадоў.
***
19.02.2016. Удзельнічаў у спектаклі Паэтычнага тэатра «Арт.С», які прадстаўляў паэтычна-міфалагічны праект «Сакральная Беларусь». На гэты раз тэмай дзеі быў чырвоны колер. Усе выступілі хораша, але найбольш уразілі прысутных гімназісты Альжбета Малішэўская-Спрынчан (спявала народныя песні) і Вячка Скобла, які дэбютаваў як чытальнік вершаў. Вяртаючыся дахаты, я думаў пра сіні колер, які будзе тэмай наступнага спектакля. На вуліцы сыпаў дробны зімовы дождж, а дома мяне чакалі — аўчарка Міёна, Людміла з Настай Грышчук, якая прыехала, каб зрабіць для «Сямейнай газеты» інтэрв’ю з намі. З Настай размаўлялі амаль да адзінаццаці гадзін. Яна, падводзячы вынікі інтэрв’ю, сказала, што мы ідэальная сям’я. Можа, яно так і ёсць. Дай бог, каб у кожнага творчага чалавека было ўзаемаразуменне з блізкімі!
***
20.02.2016. Кожны раз, дастаючы з паштовай скрынкі газеты, спадзяюся, што сярод іх будзе квіток на атрыманне ганарару. Квіткі, на жаль, бываюць вельмі рэдка, ды і ганарары прыходзяць драбнюткія. Сёння сярод газет ляжала позва ў ваенкамат на імя Шніпа Максіма.
Выгульваючы Міёну, да сённяшняга дня думаў, што я адзін са сваім сабакам размаўляю па-беларуску. Не! Не адзін! Сёння ў загоне для выгулу сабак была пажылая жанчына, і яна са сваёй Чарнічкай кантактуе па-беларуску. Жанчына нарадзілася на Палессі. Размаўляючы з ёй, я згадаў паэтку Яўгенію Янішчыц, якой цяпер было б столькі гадоў, колькі маёй суразмоўцы...
***
21.02.2016. Снег растае. Ты па ім ідзеш, пакідаючы ланцужок слядоў, які праз нейкую хвілю напаўняецца вадой, як небам, з якога снег упаў, не думаючы, што ён растане.
Нават калі ўсіх нас не стане, то мова будзе ўсё роўна жыць. Жыць у кнігах, як у спелых жытніх зярнятах жытнёвае мора.
***
23.02.2016. З таго часу, як у нас дома жыве аўчарка Міёна, з якой у вольную хвіліну выходжу на вуліцу, я амаль перастаў уключаць тэлевізар. Раней, калі не было сабакі, мог гадзінамі гартаць каналы, шукаючы цікавае, і часам глядзеў абы-што. Цяпер у зале тэлевізар як чорны квадрат. Не! Не квадрат. Тэлевізар прамавугольны. Вялікі. Ён як чорная дошка, на якой, узяўшы крэйду, можна пісаць і маляваць, як у дзяцінстве.
***
24.02.2016. Вяртаючыся з працы, на дзвярах нашага пад’езда прачытаў абвестку, што з 26 лютага ў доме будуць адключаныя ўсе газавыя калонкі для нагрэву вады і падключацца толькі тады, калі вентыляцыйныя шахты будуць прыведзеныя ў парадак. Дзесяць гадоў таму ў нашым раёне рабілі капітальны рамонт. Вентыляцыю тады зрабілі з парушэннем нормаў і, калі б не смяротныя выпадкі з газавымі калонкамі, пра якія пісалася ў друку, нічога б у нас ніхто не рабіў. Словам, смажаны певень у адно месца дзеўбануў, і начальнікі заварушыліся. Цяпер будзем невядома колькі часу без гарачай вады. На душы паскудна-паскудна, бо месяцы тры таму мы мянялі калонку і ўжо ведаем, якія нас вясёлыя дзянькі чакаюць, пакуль вентыляцыя будзе даводзіцца да належнага ладу.
***
24.02.2016. Неяк было падарыў кнігу «Заўтра была адліга» кінарэжысёру Уладзіміру Арлову, а потым праз нейкі час атрымаў ад яго ліст, які, сёння яшчэ раз прачытаўшы, вырашыў занатаваць:
«Што Віцьку «барселёны» і «кракавы».
Што «мадрыды», «саррэнты» ўначы,
Калі думкі пра могілкі ў Ракаве
І пра вёску бацькоў — Пугачы.
Удар — з першага ж радка Вашай кнігі: “Упершыню за апошнія чатыры гады.” Што і як успрымалася далей — гл. эпіграф.
Я, можа, шчаслівейшы за Вас, бо адплывае ў туманную далеч боль страт, зацягваецца смалой-жывіцай часу: любімай бабулі не стала ў 71-м, бацькі — у 77-м, маці — у 92-м. Адно малюся за іх светлую памяць штораніцы. А наконт бацькоўскага дома. Вось урывак з маёй 9-й кнігі “Магия многоцветного экрана”, якую паказваў Вам (515 старонак, 150 фотак. “Харвест”, 2015 г.).
“Везде жили на съёмных квартирах: мой светлый папа-идеалист — совестливый солдат советской системы — считал неприличным коммунисту заботиться о своём жилье, чем рьяно и успешно занимались товарищи по партии. Понятно, почему у меня нет так называемого “отчего дома”. Может, поэтому фильмы мои назывались: “Твой дом на земле”, “Добренево — отчий дом”, “Дорога в оба конца” — о сельском и городском домах хлопцев-близнецов; “126 слов” и “Дорога на Евино” — о деревенских домах моих друзейсценаристов, — 33 серии “Проклятый уютный дом”; и песни: “Дом”, “Дом мой, столица”, “Вы домой, журавли”.
Местечко Сопоцкин. там папа и бабушка упокоились: лежат рядом, как и прожили вместе свой век, — какое счастье!.. ”
Вершы чытаю і перачытваю: як заўсёды, з захапленнем і асалодай. Цісну руку Майстра. З павагай — Уладзімір Арлоў, кінарэжысёр».
Зрабілі Міёне прышчэпку ад шаленства. Цяпер праз год — другую. Не забыцца б! Вечарам зважылі малую. Ужо 24 кілаграмы! Вялікая дзеўка!
***
25.02.2016. Атрымаў ліст на сваё імя ад пісьменніка, твораў якога ў нашых выдавецкіх планах няма: «Прашу рэдактара маёй кнігі ў апавяданні “Юр’еў дзень” апошні сказ “Сонца яшчэ не зайшло” замяніць на сказ “Яшчэ не зайшло сонца” — так, як было ў арыгінале пры перадачы рукапісу ў часопіс “Полымя”».
Тэлефанаваў сваяк Анатоль Блашчыцын. Ад яго даведаўся, што ў гэтым месяцы ў Пугачах памерлі нашы землякі: 19 лютага Ганна Сікорская (у канцы сакавіка было б 87 гадоў), 22 лютага пахавалі Стася Рабца (пражыў 58 гадоў), а сёння памёр Казік Вярбіцкі (1951 года нараджэння). Тры чалавекі памерлі, і ніхто не нарадзіўся.
***
26.02.2016. Быў у мастацкай галерэі «Універсітэт культуры» на адкрыцці фотавыставы Юрыя Іванова «Невядомыя фотаздымкі Уладзіміра Мулявіна». Прыйшоў амаль на паўгадзіны раней. Баяўся, што яшчэ нікога не будзе. Ды не! Ужо былі Юрый Іваноў, Ігар Лучанок, Людміла Крушынская, Барыс Крэпак і яшчэ з дзясятак чалавек, а таксама тэлебачанне і фотакарэспандэнты. Хутка зала галерэі, на сценах якой віселі вялікія фотаработы, як мастацкія карціны, запоўнілася людзьмі. Тут жа ў цэнтры стаяў стол з зялёнымі пластыкоўкамі, напоўненымі шампанскім. Амаль ніхто іх не чапаў, бо не прынята да адкрыцця выставы святкаваць. А сямнаццатай гадзіне ўсіх прысутных запрасілі ў залу, дзе стаяў мікрафон, а на століку ляжала кніга «Владимир Мулявин. “Сэрцам і думамі”», у якой шмат фотаздымкаў Юрыя Іванова. Так атрымалася, што я спыніўся на ўваходзе з адной залы ў другую і мне былі бачныя выступоўцы і тое, што робіцца ў зале, у якой стол з шампанскім. Недзе праз хвілін пятнаццаць паўз мяне ў залу з адзінокім гасцінным сталом прайшоў дзіўнаваты хлапчук з доўгімі светлымі валасамі. Ён пахадзіў каля стала, панюхаў пластыкоўкі і хуценька выйшаў з залы. Праз пару хвілін ён зноў прайшоў каля мяне, але ўжо не адзін. Другія такія ж дзіўнаватыя хлопцы, відаць, са спецінтэрната для дзяцей з асаблівасцямі развіцця, абнюхаўшы ўсё, што было на стале, вярнуліся назад да сваёй кампаніі, якая стаяла непадалёку ад гардэроба. І яшчэ праз пару хвілін паўз мяне да стала з шампанскім прайшлі, як мурашкі, чалавек дваццаць хлопцаў і дзяўчат з таго спецінтэрната. Атрымалася вельмі прыгожая кінематаграфічная карціна — у адной зале пажылыя паважаныя дзядзькі выступаюць і гавораць пра Іванова і Мулявіна, а ў другой у гэты ж час дзеці са спецінтэрната з зялёных пластыковак п’юць шампанскае. Яшчэ праз хвілін дзесяць я выйшаў з мастацкай галерэі. На ганку стаяла аўтар кнігі пра Уладзіміра Мулявіна Людміла Крушынская і глядзела на бялюткі густы снег, які нечакана пасыпаўся з неба, як пялёсткі белых кветак ад Песняра.