Страница 9 из 22
Кашалёк быў вельмі далікатнай работы, а манеты можна было разгледзець толькі з дапамогай павелічальнага шкла.
Гулівер ад усяго сэрца падзякаваў імператару, завязаў абодва падарункі ў ражок сваёй насоўкі і, памахаўшы капелюшом усім жыхарам блефускуанскай сталіцы, пайшоў на бераг.
Там ён пагрузіў у лодку сотню валовых і трыста бараніх тушаў, вяленых і вэнджаных, дзвесце мяшкоў сухароў і столькі смажанага мяса, колькі паспелі прыгатаваць за тры дні чатырыста павароў.
Акрамя таго, ён узяў з сабою шэсць жывых кароў і столькі ж авечак з баранамі.
Яму вельмі хацелася развесці такіх танкарунных авечак у сябе на радзіме.
Каб карміць у дарозе свой статак, Гулівер паклаў у лодку вялікі ахапак сена і мяшок збожжа.
24 верасня 1701 года, у шэсць гадзін раніцы, карабельны доктар Лемюэль Гулівер, празваны ў Ліліпуціі Чалавекам-Гарой, узняў ветразь і пакінуў выспу Блефуску.
20
Свежы вецер надзьмуў ветразь і пагнаў лодку.
Калі Гулівер азірнуўся, каб апошні раз глянуць на нізкія берагі блефускуанскай выспы, ён нічога не ўбачыў, акрамя вады і неба.
Выспа знікла, быццам яе ніколі і не было.
Пад вечар Гулівер даплыў да маленькага скалістага астраўка, на якім жылі адны смаўжы.
Гэта былі самыя звычайныя смаўжы, якіх Гулівер тысячу разоў бачыў у сябе на радзіме.
Ліліпуцкія і блефускуанскія гусі былі трошкі меншыя за гэтых смаўжоў.
Тут, на астраўку, Гулівер павячэраў, пераначаваў і раніцой рушыў далей, узяўшы па сваім кішэнным компасе курс на паўночны ўсход. Ён спадзяваўся знайсці там населеныя астравы ці сустрэць карабель.
Але мінуў дзень, а Гулівер па-ранейшаму быў адзін у пустынным моры.
Вецер то надзімаў ветразь яго лодкі, то зусім сціхаў. Калі ветразь абвісаў і матляўся на мачце, як ануча, Гулівер браўся за вёслы. Але цяжка было грэбці маленькімі, нязручнымі вёсламі.
Гулівер хутка выбіўся з сілы. Ён пачаў ужо думаць, што яму ніколі болей не ўбачыць радзімы і сапраўдных людзей.
І раптам на трэці дзень каля пяці гадзін дня ён заўважыў удалечыні ветразь, які рухаўся, перасякаючы яму шлях.
Гулівер пачаў крычаць, але адказу не было — яго не чулі.
Карабель ішоў міма.
Гулівер налёг на вёслы. Але адлегласць паміж лодкай і караблём не змяншалася. На караблі былі вялікія ветразі, а ў Гулівера — ветразь з малюсенькіх кавалачкаў і самаробныя вёслы.
Бедны Гулівер ужо страціў усякую надзею дагнаць карабель. Але тут, на яго шчасце, вецер нечакана сціх, і карабель перастаў уцякаць ад лодкі.
Не спускаючы вачэй з карабля, Гулівер гроб сваімі маленькімі вёсламі. Лодка рухалася ўперад і ўперад — але ў сто разоў марудней, чым хацелася Гуліверу.
І раптам на мачце карабля ўзняўся флаг. Грымнуў гарматны стрэл. Лодку заўважылі.
26 верасня, а шостай гадзіне вечара, Гулівер падняўся на борт карабля, сапраўднага, вялікага карабля, на якім плавалі людзі — такія ж, як сам Гулівер.
Гэта было ангельскае гандлёвае судна, якое вярталася з Японіі. Капітан яго, Джон Бідль з Дэптфорда, быў мілы чалавек і цудоўны марак. Ён ветліва сустрэў Гулівера і адвёў яму зручную каюту.
Калі Гулівер адпачыў, капітан папрасіў яго расказаць, дзе ён быў і куды накіроўваецца..
Гулівер коратка расказаў яму пра свае прыгоды.
Капітан толькі паглядзеў на яго і паківаў галавой. Гулівер зразумеў, што капітан не верыць яму і лічыць яго чалавекам, які страціў розум.
Тады Гулівер, ні слова не гаворачы, дастаў са сваіх кішэняў адну за другой ліліпуцкіх кароў і авечак і паставіў іх на стол. Каровы і авечкі разбрыліся па стале, як па лужку.
Капітан доўга не мог апамятацца ад здзіўлення.
Цяпер толькі ён паверыў, што Гулівер расказаў яму чыстую праўду.
— Гэта самая цудоўная гісторыя на свеце! — усклікнуў капітан.
21
Усё астатняе падарожжа Гулівера ішло шчасліва, калі не лічыць толькі адной няўдачы: карабельныя пацукі ўкралі ў яго авечку з блефускуанскага статка. У шчыліне сваёй каюты Гулівер знайшоў яе абгрызеныя костачкі.
Усе астатнія авечкі і каровы былі жывыя. Яны добра перанеслі доўгае плаванне. У дарозе Гулівер карміў іх сухарамі, якія пераціраў у парашок і размочваў у вадзе. Збожжа і сена ім хапіла толькі на тыдзень.
Карабель ішоў да берагоў Ангельшчыны на ўсіх ветразях.
13 красавіка 1702 года Гулівер сышоў па трапе на родны бераг і неўзабаве абняў сваю жонку, дачку Бэці і сына Джоні.
Так шчасліва закончыліся цудоўныя прыгоды карабельнага доктара Гулівера ў краіне ліліпутаў і на выспе Блефуску.
Падарожжа ў Брабдынгнег
1
Гулівер пражыў дома нядоўга.
Не паспеў ён яшчэ як след адпачыць, а ўжо зноў пацягнула ў плаванне.
«Напэўна, такая ўжо мая натура, — думаў ён. — Неспакойнае жыццё марскога бадзягі мне больш падабаецца, чым мірнае жыццё маіх сухапутных сяброў».
Адным словам, праз два месяцы пасля свайго вяртання на радзіму ён ужо зноў быў залічаны доктарам на карабель «Адвенчар», які выпраўляўся ў далёкае плаванне пад камандай капітана Джона Нікалса.
20 чэрвеня 1702 года «Адвенчар» выйшаў у адкрытае мора.
Вецер быў спадарожны. Карабель ішоў на ўсіх ветразях да самага мыса Добрай Надзеі. Тут капітан загадаў кінуць якар і набраць свежай вады. Пасля двухдзённай стаянкі «Адвенчар» павінен быў рушыць далей.
Але нечакана карабель стаў цячы. Давялося выгрузіць тавары і распачаць рамонт. А тут яшчэ капітан Нікалс захварэў цяжкай ліхаманкай.
Карабельны доктар Гулівер уважліва агледзеў хворага капітана і вырашыў, што яму нельга плысці далей, пакуль ён зусім не паправіцца.
Так «Адвенчар» і зазімаваў каля мыса Добрай Надзеі.
Толькі ў сакавіку 1703 года на караблі зноў былі ўзняты ветразі, і ён шчасліва дайшоў да Мадагаскарскага праліва.
19 красавіка, калі карабель быў ужо недалёка ад выспы Мадагаскар, лёгкі заходні вецер змяніўся моцным ураганам.
Дваццаць дзён карабель гнала на ўсход. Уся каманда змучылася і марыла толькі аб тым, каб гэты ўраган нарэшце сціх.
І вось настаў поўны штыль. Цэлы дзень на моры было ціха, і людзі пачалі ўжо спадзявацца, што ім удасца адпачыць. Але капітан Нікалс, бывалы марак, які не раз плаваў у гэтых водах, з недаверам паглядзеў на прыціхлае мора і загадаў мацней прывязаць гарматы.
— Надыходзіць шторм! — сказаў ён.
Сапраўды, на другі ж дзень узняўся моцны, шквалісты вецер. З кожнай мінутай ён станавіўся ўсё мацнейшы і мацнейшы, і нарэшце ўсхадзілася такая бура, якой яшчэ не бачыў ні Гулівер, ні матросы, ні сам капітан Джон Нікалс.
Ураган бушаваў шмат дзён. Шмат дзён змагаўся «Адвенчар» з хвалямі і ветрам. Умела манеўруючы, капітан загадваў то ўзняць ветразі, то спусціць іх, то ісці з ветрам, то легчы ў дрэйф.
У рэшце рэшт «Адвенчар» выйшаў пераможцам з гэтай барацьбы. Карабель быў добры, правіянту хапала, каманда здаровая, вынослівая і ўмелая. Адно толькі было дрэнна: на караблі канчаліся запасы прэснай вады. Трэба было папоўніць іх. Але як? Дзе? За час буры карабель так далёка аднесла на ўсход, што нават самыя старыя і бывалыя маракі не маглі сказаць, у якую частку свету іх закінула і ці ёсць паблізу зямля.
Усе былі ўстрывожаны не на жарт і з непакоем чакалі слова ад капітана.
Але вось нарэшце юнга, які стаяў на мачце, убачыў удалечыні зямлю.
Ніхто не ведаў, што гэта такое — вялікая зямля ці выспа. Пустынныя скалістыя берагі былі незнаёмы нават капітану Нікалсу.
На другі дзень карабель падышоў так блізка да зямлі, што Гулівер і ўсе маракі маглі выразна разгледзець з палубы доўгую пясчаную касу і бухту. Але ці была яна дастаткова глыбокай, каб у яе мог увайсці такі вялікі карабель, як «Адвенчар»?
Асцярожны капітан Нікалс не адважыўся без лоцмана ўводзіць свой карабель у не вядомую нікому бухту. Ён загадаў кінуць якар і паслаў на бераг баркас з дзесяццю добра ўзброенымі матросамі. Матросам далі з сабой некалькі пустых бочак і даручылі прывезці прэснай вады, калі толькі ім удасца знайсці дзе-небудзь непадалёк ад берага возера, рэчку ці ручай.