Напярэймы жаданьням

Ні вецер ільдзянага мора, ні сьпёка паўдзённая пустак ня спыняць Цябе, ня скуюць і ня здушаць нідзе і ніколі, дарма што зьняславіць наровяць дзікія, нязвыклыя, прышлыя зыкі. Нямеюць, пачуў я, спакусныя гукі і курчацца зводнікі цёмныя вуліц, адчуўшы Тваю векапомную славу.

І слухаюць людзі, чакаюць, ля крыжа укленчыўшы нема, прыходу збавеньня пад гром навальніцы, дзе стрэлы маланак, агністыя стрэлы, ўядаюцца хіжа у цела жывое, і раніць шаленства атрутай сьмяротна з уцехай на сьцежках прыцьмелых істоту.

Душа чалавека, як Песьня, — жывою ня дасца у рукі свайго ліхадзея!.. І сьмерць не здалее змагчы, сьціхамірыць, хоць цела павісьне на горкай асіне. Дух вечны, і вечнасьці сілы узьлёту глумлівыя сілы зямлі спакарылі.

Прабілася Песьня празь немарач даляў... Спатоліўшы сілы ў дарозе нялёгкай, упала ад стомы на сівыя скалы, і... песьню спынілі халодныя Альпы. Галосяць і б’юцца аб камень зьімшэлы абрыўкі мэлёдый далёкага Краю, і стогнуць журботна, налітыя гневам, у лёхах маўклівых падбітыя рытмы...

Дарма... Не памруць, не загінуць бязь сьледу, хоць песьні чужыя зьбіваюць іх з тропу. Яны ’шчэ жывыя і грымнуць над сьветам, узьнёсшы да зораў імя Беларусі.

Ліпень 1946

Каля вакна равесьнік-клён

глыбокую задумаў думу.

Я ведаю: пакуль і ён

ня выплакаў лістамі суму.

А выплача — прыгне свой стан

і моцна зашуміць ля вуліц.

Я выйду зь ім упоруч стаць,

і ён гаротнага мяне прытуліць.

1946

Зь дзёньніка ДП’і...*

*ДП — ад Displaced Person («перамешчаная асоба»

— выгнаньнік, уцякач, эмігрант).

... І дзень ня спляміцца «заветны»,

і дні, пражытыя ў бараках,

як давялося йсьці на сьметнік

і дзень цалюткі поўзаць ракам.

А сьметнік — сьметнікам: ня сад той

і не праспэкт, ня водар парку!

І ня дзівіся, дружа, надта,

што я мазоль нацёр на карку

вугальлем, выграбеным з кучы,

і змуляў ног сваіх калені.

І трасцы рад будзеш сьмярдзючай,

як месяц цэлы пакалееш.

Вось так жыву я і блукаю,

бы здань начы, каля дарогі,

пакуль на суд не пагукае

за крык душы мае двухногі...

_____

Замоўклі ўсе, нібы сьвятыя...

Ня згасьлі сьвечы і агні...

Паклон табе, дэмакратыя,

і вам, вызвольнікі і дні!..

_____

Навяз на зубы тэрмін «вываз»,

і думы сушыць і скрабе:

мо’ морскіх хваль сівыя грывы

нас прыгалубяць да сябе?..

Вязеце-ж, фурманы, край сьвету,

куды вядзе малочны шлях,

пакуль ’шчэ песенька ня сьпета

і конік ваш у аглаблях...

Сон...

Сабраўся, сеў я і паплыў,

а сьледам — чорных дум наплыў:

— Куды, паэце мой, браток?

Які спадобаўся куток?

— Плывем па моры па глыбокім

у край нязнаны і далёкі...

Прыплыў, падняўся і стаю

і думу думаю сваю...

А думы чорныя яшчэ:

— Ну як, браток, табе лягчэй?

— Сказаў-бы, думанькі, вам нешта,

але і сорамна, і сьмешна...

— Кажы, паэце, не маўчы!

Відаць, надумаўся ўцячы?

— Нікуды, думкі, не ўцяку я:

і тут, як там, мяне цікуюць...

— Хіба ты шэльма ці круцель,

што голаў страх тваю гняце?

— Ды не, ні шэльма, ні круцель я,

а сьвет, чамусьці, вар’яцее...

Шукаю, думанькі, я волі,

а воля тая — у няволі...

Крануўся, йду сабе і йду,

а сьледам — згусткі чорных дум...

Зальцбург — Лексэнфэльд,

люты 1947

Адменная ода

Твая слава ня мной расьпечана,

хоць сама ты мяне й пякла...

Пакідаю цябе, Нямеччына,

спапялеўшая ўся датла.

Не сьмяюся над горкай чашаю

і ня плачу — прабач...

Скажы,

хто учора за сьпінай нашаю

нашай сьмерці каваў нажы?

Лашчыў сэрцы сьмяротным прысакам

на узьвівах свае вясны,

каб ня сьмелі узьняцца высака

залатыя у песьнях сны?

І пад сонцам,

дзе мройна сьпелі ’шчэ

наліўныя садоў дары,

пакалечыў так зманнай веліччу

сьвежы полыск людской зары?