Добавить в цитаты Настройки чтения

Страница 3 из 6

Яе адразу глынула перасохлае поле, як папрасіла яшчэ.

— Што ты гразі мне напускаеш! — не стрымаўся палявік.

— Якой такой гразі? Глеба стала, што камень. Дажджу просіць, — паважна адказаў вадзянік.

— Дык дажджу, а не вады! — фыркнуў, нібы кот, палявік.

— Браточкі-суседзікі, — усхапіўся лесавік. — Навошта ж нам зноў сварыцца. Да таго ж вядома даўно, што дождж — гэта таксама вада.

— Але ж, вада, — упэўнена мовіў вадзянік. — Гэта я, вадзяны валадар, табе кажу.

— Ну, можа, і вада, — пагадзіўся палявік, ужо зразумеўшы, што трохі даў маху. Трэба было ў чым іншым вадзяніка звінаваціць. Ці лесавіка. Ці абодвух. А самому, пакуль тое ды сёе, зрабіцца добрым і шчырым. Ах, не дакумекаў! Шкада, шкада!

— Слухайце, браточкі-суседзікі, — веў між тым далей лесавік. — А давайце ўсе трое зробімся і ласкавымі, і спагадлівымі. Так яно і лацвей, і цікавей.

«Ага, лацвей, — падумаў вадзянік. — Захапіць лесу палявое валадарства. Зашумяць сасёнкі з бярозкамі.».

«Ага, цікавей, — упэўніўся палявік. — Захапіць лесу вадзяное валадарства. Дачыста выпіць, а на тым месцы бярозы з сасёнкамі вырасціць».

— Не можа быць, каб мы на тры галавы ды такую справу не здужалі! — лесавік пляснуў у далоні.

— Ат, чаго там, здужаем, — плюхнуў і вадзянік мокрымі рукамі, абпырскаўшы і палевіка, і лесавіка. — Ды толькі як?

— Як?

— Можа так.

— Не!

— А можа.

— Не!

— І не думай!

— Ды я і не думаю!

— Вось і не думай!

— А я ведаю, ведаю!

— Не, не ведаеш!

— Не ведаеш!

— А вось жа ведаю! — аж падскочыў ад радасці палявік. — Нездарма ж я чаго толькі не бачыў, чаго толькі не чуў, чаго толькі не чуў, чаго толькі не бачыў!

— Ну! Кажы!

— Кажы!

— Ходзіць-вандруе па белым свеце непрыкметны цёмны-цёмны чарадзей, — распачаў палявік, зручна ўладкаваўшыся ў высыхлай траве, а лесавік і вадзянік слухаюць, утаропіўшыся. — Але не злы, не помслівы.

— Цёмны чарадзей, вох.

— Цёмны-цёмны, буль-буль.

— Зоры ў ягоных вачах, — аж паказаў на неба палявік.

— Зоры ў вачах, вох.

— Зоры, буль-буль.

— Вецер у ягоным сэрцы, — шырока гайдануўся палявы валадар, як бы спрабуючы паказаць вецер, але толькі выцяўся патыліцай аб зямлю. Праўда, тут жа падхапіўся.

— Вецер у сэрцы, вох-вох, — прыцмокнуў ад захаплення лесавік.

— Вецер, вецер, буль-буль-буль, — зачаравана ўсхадзіўся вадзянік.

— А нікім нязведаныя, а нікім няходжаныя шляхі пад нагамі, — аж прыўстаў заўзяты бай.

— Нязведаныя шляхі, вох.

— Нязведаныя шляхі, буль.

— Прыходзіць цёмны чарадзей туды, дзе болей за ўсё патрэбны цуддзіва.

— Цуд, вох.

— Дзіва, буль.

— Нечакана з’яўляецца там, дзе плач, дзе гора.

— Плач, вох.

— Гора, буль.

— Зайграе той чарадзей на незвычайнай скрыпцы. Кажуць, дарунку самога вялікага Сварога.

— Скрыпка, вох.

— Дарунак, буль.

— Як толькі дакранецца струн чарадзей, адразу станецца ўсё чыста гэтак, як ён захоча.

— Вох.

— Буль.

— Ну чаго вы, боўдзілы, вочы прыжмурылі? Вось і ўвесь сказ, — жвавы палявік лёгка ўсхапіўся на ногі.

— Вох?

— Буль?

— Вох, буль, — перадражніў палявік. — Падумайце лепей, як нам гэтага чарадзея ды перастрэць.

— Ці злавіць, — прыемна ўсміхнуўся «вох».

— Ці змусіць нам служыць, — з веданнем справы пацёр рукі «буль». — Няхай на скрыпцы дзень і ноч іграе, робіць усё, як мы захочам.

— У палон узяць, — знайшоўся і красамоўны бай, які пакуль што пагаджаўся хоць бы дзеля таго, каб зрабіць усё па-свойму.

— Вох, — узрадаваўся лясун-лесавік. — Я ж ведаю, як.

— Буль, — як не пагадзіўся вадзянік. — А я ведаю?

— Ведаеш, ведаеш. Чаго тут ведаць, — рашуча махнуў рукой палявік. — Я дык пэўна ведаю. Але рабіць усё прыйдзецца вам.

— Чаго гэта нам? — азваўся лесавік.

— Чаму гэта мне? — прабурчэў вадзянік.

— Ну, тады я нічога не ведаю, — палявік сабраўся пайсці прэч, не азірнуўшыся.

— Стой! Куды! Ладна ўжо, зробім, вох.

— Стой! Хай сабе, было б што рабіць, буль.

— Дык слухайце, — палагаднеў палявік ад такой суседскай згоды. — Валадарствы свае чынна ў руку заганіце, не спіце, не ешце, а каб усё сталася так: няхай лес не падорыць людзям ані грыбоў, ані ягад.

— Ані трэсачкі дроў, — задаволена пасміхнуўся лесавік.

— Якія дровы летам? — здзівіўся вадзянік. — Дровы ж саннай дарогай возяць.

— А ты не лезь у тое, чаго не ведаеш! — лясун-лесавік звысоку зірнуў на нейкага там вадзянічка.

— Няхай возера не падорыць людзям ніводнай, нават самай маленькай, рыбінкі, — працягваў, як нічога не чуў, палявік.

— Ні аеру, ні ціны, — задаволена пасміхнуўся вадзянік.

— Ды каму твой аер, твая ціна наогул патрэбныя? — знайшоўся лесавік. — Не чапаюць іх ні зімой, ні летам.

— Не суй носа ў чужое проса! — вадзянік пераможна зірнуў на лесуна. — Мне лепей ведаць справы свайго валадарства.

— Ды якое ў цябе, вадзяніла, проса? — аж засмяяўся лесавік. — Ці ты з вялікага розуму проса па вадзе пасеяў?

— А што, можна? Вырасце проса ў возеры? — шчыра зацікавіўся вадзянік. — Вось зраблюся добрым, ласкавым, дык і проса ў возеры будзе нібы ў полі красаваць.

Лясун, пагардліва зірнуўшы, гэтым разам нічога не сказаў, а палявік не суняўся:

— Але і проса. Грэчка, авёс, а галоўнае, жыта, жыта. І так я добра падсушыў.

— Бо не гаспадар, — прашаптаў лесавік.

— Не гаспадар, — аднымі вуснамі прамовіў вадзянік.

— А так, перакаці-поле.

— Ага, толькі б спаў.

— Лынды біў.

— Сказы-показкі непатрэбныя баяў, — вадзянік як забыўся, што толькі-толькі сам показку слухаў, за вушы не адцягнеш.

— Добра падсушыў, а цяпер пастараюся яшчэ болей. Прападзе ўсё дашчэнту! — палявік прытупнуў нагой. — Заплачуць людцы, забядуюць.

— З’явіцца да іх чарадзей, — весела падскочыў лесавік.

— А мы яго тут і схопім! — здагадаўся пра ўсё вадзянік.

— У палон возьмем! — не адступіўся ад сваёй задумы палявік.

— І прымусім, прымусім зрабіць нас і добрымі, і спагадлівымі, — зацягнулі ў адзін голас лесавік і вадзянік.

— Слухайце, вы, «вох» ды «буль». — раптоўна перамяніўся палявік.

— Чаго? — у непаразуменні лыпнулі вачыма тыя.

— Напачатку прымусім чарадзея зрабіць мяне добрым, спагадлівым, чулым. А пасля ўжо вас — добрымі, спагадлівымі. Вось так.

— А чаму гэта цябе і добрым, і спагадлівым, і чулым, а нас толькі добрымі ды спагадлівымі? — перапытаў лесавік.

— Пакрыўдзіць мяне хочаш? — надзьмуўся вадзянік.

— А таму што вас, калода і лужына, чулымі не зробяць аніякія чарадзействы на ўсім белым свеце! — пераканана выгукнуў бай. — Тут і казаць няма чаго!

— Як? Вох.

— Чаму? Буль.

— Навошта ж так?

— А можа, дарадзіш чаго?

— Дараджу, дараджу. Толькі вунь той узлесачак няхай на маё поле цянёк кідае. І возера вады мне дае, колькі захачу.

— Згода, чаго там.

— Чаго там, згода.

— Ну, за справу! — зухавата падскочыў палявік. — Валадарствы — у руку.

Гопнулі лесавік, вадзянік, палявік ды пабеглі ладзіць парадак у сваіх валадарствах.

ЛЕСАВІК, ВАДЗЯНІК, ПАЛЯВІК

І навялі добры лад сябры-суседзі. Моцнымі аказаліся ў іх рукі, доўгімі, учэпістымі. Пакаціўся глухі пошчак па лесе, пайшло высокімі хвалямі возера, гулам-водгуллем азваліся палі, напалохалі калючую ігрушыну, чаго раней не здаралася ніколі.

— Вох-вох-вох, — гнеўна стагнаў на ўвесь лес чарадзейны голас.

І беглі напалоханыя зайцы з вавёркамі збіраць ягады, грыбы. Усё-ўсё дачыста, абы людзям і следу не пакінуць. А ваўкі шчыравалі, бы ў тую Піліпаўку, выганялі з лесу скаціну. Мядзведзі трушчылі пчаліныя вуллі. Але не плакалі, цярпелі, трымаліся вясковыя.

— А справа ў яго ідзе на добры лад, — зайздросна выглядаў-вынырваў з хваль вадзянік і стараўся яшчэ болей за суседа.

Схавалася ўся рыбка ў глыбокіх нератах. Паперакульвалі русалкі чаўны, распусцілі як не на ўсё возера свае доўгія зялёныя косы. І нават прыгожыя спадніцы з чырвонымі паяскамі, што дзяўчаты ў возеры мылі, з рук пахапалі. Засмуціліся-зажурыліся, але ўсё ж не заплакалі, сцярпелі людцы.