Грот афаліны

Мора пачынала разгульвацца, на грэбнях хваль ускіпалі белыя грывы. Катэр ляцеў на максімальнай хуткасці, часам урэзваючыся носам так, што пырскі ўзляталі вышэй галоў. Але ніхто не хаваўся ад гэтых пырскаў, толькі жмурыліся ды напружана ўглядаліся ўперад. На носе каля правага борта стаялі па двое — Радж і Амара, афіцэр са Свійттаўна і начальнік паліцыі з Рая, моцна трымаліся за парэнчы.

— Я думаю, што трэба было б высадзіцца каля лагера і абкружыць яго з усіх бакоў,— гаварыў начальнік паліцыі.

— А з боку мора як абкружыш? Высаджвацца толькі з мора! І штурмам… У першую чаргу захапіць іх плаўсродкі. А па беразе яны далёка не ўцякуць, — запярэчыў афіцэр.

— Вунь домік на колах іхні, з антэнамі. Там у іх, мабыць, радыёстанцыя… Яго таксама трэба ў першую чаргу захапіць, каб перарваць сувязь са светам, — сказаў Амара.

— Правільна, малады чалавек. Колькі іх там усіх? — у голасе афіцэра была цвёрдасць.

— Думаем, што не больш за дзесятак… Па нашых назіраннях, — разам сказалі Радж і Амара. — З правага боку, вунь, бачыце палаткі? Дзве, чатырохмесныя.

— Зараз частка людзей можа быць у пячоры пад вадою, — дадаў Радж.

— Распарадзіцеся там, у кубрыку, каму куды трэба будзе бегчы, і камандуйце «У ружжо!», — сказаў афіцэр тонам, які не пакідаў сумнення: ён ажыццяўляе агульнае кіраўніцтва аперацыяй і толькі ён. Павярнуўся да рулявога, які выглядаў з-пад доўгай прыўзнятай фрамугі з пырскамі на шкле. — Бачыш іх глісер пры беразе? Прытрыся шчыльненька, каб можна было пераскочыць на яго. І поўны ўперад!

— Слухаюся, пан афіцэр!

…Дзік стаў на хвост, матлянуў галавою так, што чарпалка праляцела ў паветры, са звонам бразнулася ў сцяну зусім блізка ад Янга і плёхнула ў ваду. «Ай, малайчына!.. Другая ўжо, адну Дора ўтапіла…» — паспеў падумаць Янг. І тут Дзік даў нырца. Нырнуў з ім і Судзір, не выпускаючы з левай рукі абруча з провада, накінутага на галаву дэльфіна. Судзір, пэўна, круціў гэты абруч, усё тужэй сціскаючы пятлю. Провад урэзваўся ў цела, душыў дэльфіна. Дзік, мабыць, думаў, што, ірвучыся ўперад, зможа пазбавіцца ад пятлі і Судзіра, думаў, што чалавек-драпежнік, які сумеў падкрасціся да яго разам з Дорай і нечакана накінуць пятлю, не вытрывае доўга. Людзі ж не могуць быць доўга пад вадою, спаборнічаць у гэтым з дэльфінамі. А тое забыў Дзік, што чалавек хітры, што ён узброіўся аквалангам і сам хоча ўзяць яго зморам. І ўжо, наадварот, у дэльфіна не хопіць духу, бо трэба супернічаць не з чалавекам, а з тэхнікай. Судзір і прытапіць можа, і калі павее холадам смерці з прадоння, калі ад удушша забліскаюць вогненныя кругі ў вачах, на ўсё пойдзеш — абы вынырнуць, абы ўхапіць паветра. І крыўдна зрабілася Янгу, што Дзік зробіцца рахманы і пакорлівы, што будзе як той раб-катаржнік паслухмяна ныраць з чарпалкаю, паслухмяна выносіць Судзіру на плыт залатаносную пароду.

«Дык вось якія ў Судзіра сакрэтныя прыёмы дрэсіроўкі!.. Вось чаму не хацеў, каб хто бачыў яго ў гэты час… А хіба ж можна спакойна глядзець, як дэльфіна топяць і душаць?!»

«Не здагадваецца Дзік даць задні ход… Мо дэльфіны не ўмеюць плаваць задам наперад? Мог бы гэтак пятлю садраць, вылузацца…»

«Кат! Вылюдак!.. Сволач! — праклінаў Янг Судзіра. — Гэтак і загубіць можна чалавека!» Шаптаў «чалавека», а думаў пра Дзіка.

Урэшце дрэсіроўшчык і Дзік вынырнулі. Дэльфін шумна, як не са стогнам выдыхнуў — Янг добра пачуў. Відаць было, што абодва змораныя дашчэнту. Аднак Судзір усё яшчэ трымаўся рукою за пятлю, круціў, падтужваў. Павёў Дзіка да плыта, а падвёўшы, узяў з дошак апошнюю, трэцюю чарпалку, націснуў ручкаю на зубы Дзіка сілком. Мабыць, таму добра забалела, бо не вытрываў, расшчапіў рот… Тр-р-р… — ручка пералічыла зубы дэльфіну. Судзір выштурхнуў з рота загубнік: «Аб!» — і зноў ухапіў загубнік у рот, штурхануў Дзіка зверху, прымушаючы нырнуць. Дэльфін, аднак, паўтарыў свой Мансур, уздыбліваючыся на хвост і вытручваючыся — ажно Судзіра прыпадняў з вады. Але ўжо тае сілы, з якою шпурнуў папярэднюю чарпалку, не было. Проста выпхнуў ручку з рота, і чарпалка, падаючы, трэснула Судзіра па галаве, каўзанулася і знікла пад вадою.

Судзір раз'юшыўся. Ухапіўся за пятлю праваю рукою, а леваю — за спінны плаўнік. Рвануў пятлю з Дзіка і пачаў сцёбаць ёю па галаве, па вачах, па роструме… Дзік неяк узвізгнуў, крутнуўся верацяном, збаўляючыся ад мучыцеля, затым скокнуў угору, шумна пляснуўся ўсёй тушай. Дэльфіны, якія тоўпіліся ў цёмным закуце храма, раптам прапалі з вачэй, зніклі пад вадою.

Судзір, кашляючы, узабраўся на плыт. Сеў на краёчак, цяжка дыхаючы. Потым сарваў з сябе маску, зняў ласты, зняў акваланг, яшчэ пасядзеў, угнуўшыся, абапіраючыся рукамі абапал і неяк ненатуральна тапырачы локці. І раптам штосьці надумаў ці на штосьці рашыўся. Згроб плёнчаты мяшок з трыма рыбінамі ў ваду (Янг, скормліваючы рыбу, зрабіў на гэты раз хітрэй: і пакінуў крыху ў мяшку, і паклаў яго так, быццам гэта ён сам перакуліўся, а рыба пападала ў ваду). Рашуча ўстаў — стомы як і не было. Провад з лямпачкай, які злучаў плыт з пляжам, за час валтузні моцна правіс, сярэдзіна яго апала ў ваду. Паддаючыся цяжару проваду, плыт яшчэ больш выплыў з Храма. Судзір, устаўшы, пачаў паволі цягнуць провад на сябе, паскараючы ход плыта. Сярэдзіна проваду час ад часу пляскала па вадзе, але ў руках дрэсіроўшчыка рабілася ўсё больш і больш петляў-віткоў.

Янг перавярнуўся ў логаве, узлёг на бруствер, каб лепш было сачыць за Судзірам і пляжам. І пачуў, што да парога пападплывалі дэльфіны, фукаюць унізе пры самым беразе, жаласліва скрыпяць, нібы жаляцца, а хтосьці з іх коратка і трывожна пасвіствае — падае сігнал трывогі, небяспекі. Не ўтрымаўся, споўз да вады.

— Ну — чаго вы? — прашаптаў ласкава. — Нічога больш не магу для вас зрабіць. Зусім нічым не магу памагчы… — Янгу зрабілася горна, зноў стала шкада сябе і дэльфінаў: усіх чакае марная гібель.

«Птр-рын-н… Тэнк-тк-тк-ткрыі…» — Бобі ўссунуўся падбародкам на бераг, выставіў дзюбу. Амаль не відаць малыша, лямпачка з матком проваду недзе за жыватом Судзіра, сюды ніяк не свеціць. Янг працягнуў у бок дэльфіняці руку — палашчыць, пагладзіць, павадзіць за нос. Але рука на штосьці натыкнулася, Бобі трымаў нешта ў зубах. Узяў тую рэч — і ледзь не выпусціў: такога цяжару ў той штуковіне не чакаў. Як жалеза якое, і халоднае, як жалеза. «Дзівак малы… Што ён дастаў, прывалок?» — падумаў, лезучы назад у свой акоп.

Сядзеў і абмацваў Бобіну знаходку. Не гладкая яна і таўстажылая, нагадвае галінку з ледзь памечанымі лісточкамі ці пупышкамі. Сям-там штосьці прыкарэла, нібы ўплавілася — мо пясчынкі ці кавалкі магмы. Мацаў-мацаў гузакі, і прыдумалася другое параўнанне: дракончык-сяміножка, а не галінка. І галоўка ёсць, і ножкі — дарма што на адным баку чатыры, а на другім тры, і хвосцік скрывіўся ўбок загагулінкай. Пастукаў цацкаю аб камень і не пачуў ніякага звонкага гуку. Удары былі нейкія вязкія, глухія. Сунуў за пояс — няхай пабудзе там, мо ўдасца падабрацца да лямпачкі, тады і разгледзіць добра.

Судзір тым часам прычальваў да пляжа. Вось бочка плыта шкрэбнулася аб бераг, дрэсіроўшчык зыбнуўся. Дайшоў да сцяны з убітым калком-кручком, павесіў скрутак з лямпачкаю. Ад дзвюх лямпачак на пляжы стала відней. Судзір вярнуўся да плыта, забраў з яго на бераг электраліхтар, акваланг, ласты і маску і стаў, рукі ў бокі, чакаць Піта і «старога». Яны таксама якраз вынырнулі — цікава, каторы ўжо раз? — і рабілі апошнія ўзмахі ластамі. Судзір нагнуўся, адною рукою прыняў з рук Піта вядро, другую падаў, каб памагчы выбрацца на сушу. Паставіў вядро, а як Піт стаў расшпільваць рамяні, зайшоў яму ззаду ўзяць акваланг.

— Ну як — слухаліся трохі? — спытаў Піт, яшчэ не паварочваючыся да яго, тузануў маску ўгору, стомлена пацёр далонямі твар.

— Усяк было… — адказаў Судзір. Паклаў акваланг, імгненна выпрастаўся. У руцэ бліснуў нож — Судзір з сілаю саўгануў ім Піту пад лапатку і тут жа вырваў, адскочыў. «А-ай!..» — неяк па-дзіцячы ўсклікнуў вялізны Піт, выгінаючыся, і заваліўся на бок.