Страница 10 из 50
Сяргей ірвануўся – і імгненна ў вачах успыхнулі сотні белых зорачак. Болю ён не адчуў, толькі тупы ўдар у твар прыпыніў яго рывок. Гэта Эдзік дзейнічаў па плану: рывок Сяргей між імі, то ён з правай б’е яму ў твар. Потым – Віцька з левай – пад дых. Сяргей хакнуў, ён не быў гатовы і да гэтага ўдару. Віцька, што называецца, прабіў прэс – паветра адным рыўком вылецела з грудзей Сяргея, а ўздыхнуць не было магчымасці. Сяргею б момант які, ён то ведаў, што трэба не хапаць паветра, калі ўдарылі пад дых, а наадварот – выдыхваць апошняе і толькі па ледзь-ледзь заглытваць свежае. Ён сагнуўся, спадзеючыся, што яму дадуць хоць колькі секунд. Але наступны ўдар абрушыўся на шыю – зноў па плану, біў Эдзік.
Сяргей упаў на калені.
На гэтым раней абгавораны план закончыўся.
“Нам бы яго толькі зваліць з ног,” – казаў Эдзік.
Звалілі. І далей не па плану – Эдзік коратка размахнуўся, ударыў нагой, абутай у мокры і мяккі ад расы красовак. Ударыў у твар.
Сяргей зноў не адчуў болю. А можа, калі рыхтуешся да болю, то болю і не адчуваеш? Толькі галава матлянулася ўверх і ўлева, а з носа на грудзі пабеглі цёплыя ручайкі.
– На яшчэ! – крыкнуў Эдзік, і красовак на гэты раз балюча, вельмі балюча тыцнуўся ў жывот.
Ужо не белыя зорачкі, а чырвоная пляма ўспыхнула перад вачыма, потым залезла ў жывот і неміласэрна стала пячы там, прымусіла сціснуцца, сабрацца, скруціцца, і не было ні берага, ні хлопцаў гэтых, ні рыбы – была гэта вогненная чырвоная пляма ў жываце, якая распаўзалася па ўсім целе.
– Га! З’еў! – зноў закрычаў Эдзік. – Ты каго, дзярмо інтэрнацкае, стукнуў? А?
Ён стаў абходзіць Сяргея, які скурчыўся, схаваў жывот, выстаўленымі локцямі прыкрыў твар.
– Хопіць з яго, – хацеў прыпыніць Віцька Эдзіка.
Злосць у яго прайшла, нешта вельмі непрыемна было глядзець на ляжачага Сяргея.
– Яшчэ дабавім, – Эдзік злаўчыўся, стукнуў нагой, імкнучыся праз складзеныя локці дастаць твар Сяргея.
– Ды не бі ты нагамі, – паморшчыўся Віцька.
– Што, у вас тут чэсныя бойкі, га? – пакпіў Эдзік. – Адзін на адзін, га?
І ў гэты момант ранішнюю цішыню разрэзаў тонкі адчайны крык, крык страху і болю. Так магло крычаць толькі дзіця, даведзенае нечым да жудасці, смяротна напалоханае.
Да іх бегла Нэла.
Бегла і крычала, крычала і бегла.
І Віцька, і Эдзік уздрыгнулі, у нейкі момант ім абодвум падалося, што яны зрабілі нешта непапраўнае, забілі насмерць, а гэтае нямко ўжо аплаквае свайго брата.
Страшна крычала Нэла.
– Пайшлі! Бяжым – раскажа! – раптам ірвануўся ўбок Эдзік.
І яны пабеглі, забыўшыся, што Нэла нікому нічога расказаць не зможа і што ўвогуле некаму расказваць – хто будзе заступацца за Сяргея? Не прымак жа...
– Трасца яго ведае, – прыпыняючыся, загаварыў Эдзік, калі адбеглі далекавата па беразе. – У мяне ж, блін, удар ведаеш які! Я яму, здаецца, і нос, і сківіцу набок звярнуў. А ён, можа, сволач яшчэ тая, пойдзе да ўчастковага... Чорт, трэба было мне ўчора бабцы расказаць і жывот ёй паказаць... Нічога, ты ж пацвердзіш, што ён першы ўдарыў, хоць мы яго не чапалі, так? Ды і гэты Віталь усё бачыў...
Віцьку нечакана стала прыкра ад асэнсавання таго, што Эдзік напужаўся. Хай сабе і трошкі, але ж напужаўся...
– А добра ты яму, пад дых! – раптам загаварыў Эдзік, прыцмокваючы. – Усё па планчыку: раз – у морду, два – пад дых, тры – па карку! Як у кіно атрымалася, клас!
Прыкрасць ад гэтых слоў захліснула Віцьку: ён разумеў, што цяпер ужо Эдзік яго, Віцьку, робіць галоўным катам у гэтым збіванні. Але змаўчаў, бо сказаць нешта супраць Эдзіка не змог. Яны ж былі заадно…
Дзяўчынка больш не крычала. Яны выглянулі з-за куста – Сяргей і Нэла ішлі сцяжынкай у вёску, Сяргей нёс вуду і мяшэчак з рыбай у адной руцэ, за другую трымалася Нэла.
– Чорт, дагонім давай, з гэтай равулай не ўцячэ, рыбу адбяром! – усхапіўся Эдзік. – Глядзі, колькі налавіў! І вуду паламаем!
– Ат, няхай нясе, – неахвотна адказаў Віцька. – Гэта яго апошняя тут рыба.
Сказаў, але ўпэўненасці ў сваім голасе не адчуў. Нешта не радасна было ад іх перамогі. Зусім не радасна…
...Нэла яшчэ ціхенька ўсхліпвала. Сяргей стараўся гаварыць спакойна, хоць трэсліся яшчэ рукі, а ў жываце тая пляма не знікла, толькі сабралася ў чорны тугі камяк. Быццам гарачы камень хто паклаў у сярэдзіну жывата, і ён пры кожным кроку пракатваўся, абпальваў сабой усё ўнутры.
– Супакойся, не плач. І не трэба табе было бегчы. Чаго ты так рана прачнулася? Спужалася, што я некуды паехаў? Не, я нікуды не паеду, не перажывай. Я з табой буду. Вось выганю таго зэка, адвучым з табой маці гарэлку піць, будзем начаваць у хаце... А ты вось пабегла, сукенку намачыла ў расе, а пераапрануцца няма ў што... Нічога, зараз мы з табой да магазіна пойдзем, булку белую купім, сходзім да бабы Адаркі, яна табе кубачак малака налье, паясі... Хочаш белай булкі з малаком?
Нэла перастала ўсхліпваць, шмыгнула носам, зазірнула ў вочы Сяргею і кіўнула галавой. І ўсміхнулася – асцярожна ўсміхнулася і тут жа азірнулася на копанку – ці не гоняцца за імі, ці не паўторыцца тое жудаснае: яе брацік ляжыць на зямлі, а яго б’юць нагамі, і з носа ў яго цячэ густая ярка-чырвоная цёплая кроў...
Частка 8
На надворку нікога не было. Сяргей не бачыў маці і прымака ўвесь учарашні дзень, не будзілі яго крыкі ці які бразгат і ноччу. Таму ён вырашыў, што і цяпер у хаце нікога няма.
Так і аказалася. Хата сустрэла яго ўсё тым жа кіслым пахам, і ён не ўтрымаўся – хапіўся за начоўкі, выцягнуў іх з сянец на надворак, адцягнуў далей і перакуліў. Брудная, смярдзючая вада выплюхнулася разам з асклізлай мокрай вопраткай, якая сплялася ў адзін брудна-шэры камяк.
У сенцах была невялікая кладоўка. Амаль пустая – толькі два вялікія чыгуны, паўвядзёрныя алюмініевыя каструлі, яшчэ нейкі посуд, старыя боты на падлозе. У куце стаяў адзін трохлітровы слоік – брудны і з нейкім брудам на дне. Край слоіка быў вышчарблены.
Больш нідзе ні аднаго слоіка Сяргей не знайшоў.
“Прапілі”, – невясёлая здагадка адказала на пытанне, чаму гэты слоік застаўся – гэты быў шчарбаты.
Кавалак гаспадарчага мыла знайшоў на вузкім падаконніку ў сенцах, падняў з падлогі анучу, якая яшчэ была не зусім чорнай.
З анучай, мылам і слоікам пайшоў да калодзежа. Выцягнуў вады, спачатку апаласнуў двойчы прыцягнутыя сюды ночвы, потым цёр мылам, мыў саму анучу. Мыльную ваду наліў у слоік – няхай адмакае.
І, магчыма, вада ў ночвах нагадала яму ранішнюю копанку і ўсё, што там здарылася. Нечакана слёзы самі закапалі з яго апухлых ужо вачэй – крыўда проста здушыла за горла, аж выць захацелася ад бездапаможнасці.
“Гады, сволачы! Пачакайце, я разбяруся, я з вамі з кожным паасобку разбяруся!” – думкі пра адплату тлумілі розум.
Ён жа многае можа зрабіць!
Віцька ў вёсцы жыве – і выдатна, хлеў падпаліць можна, каб ведалі! А таму гарадскому так твар распісаць кавалкам шкла, каб на ўсё жыццё засталося… І не шкліну ўзяць, а бутэльку – разбіць і трымаць за рыльца… Але недзе ў галаве жыла і другая думка – тая самая клятва самому сабе, што даў ён за месяц да сваіх канікулаў, што нараджалася пакутліва, выспявала пакрысе і стала яго праграмай дзеяння: не плач, не бойся, не прасі. І яшчэ дадатак – не крадзі. Бо ўпэўніўся Сяргей, а правільней – упэўніў яго апошні судовы працэс, на які ён сведкам трапіў, а ягоны сябар – на лаве падсудных сядзеў. Будзеш красці – будзеш сядзець у турме. Спачатку калонія, вядома, а розніцы ж няма, усё адно за кратамі. А Сяргею за краты нельга – у яго ёсць Нэла.
І яшчэ… Яшчэ ён помніў словы сваёй маладой выхавацелькі: “Яны там у вёсцы лічаць цябе дрэнным, бо ты крадзеш. Вось паспрабуй не ўкрасці. Змяніся сам – і паглядзі, ці зменіцца свет…”
Свет пакуль не мяняецца. Сяргей застаецца амаль ізгоем…
…Добра, што была такая праграма – лягчэй з ёй перанесці ўсё, але так слаба верыцца вось цяпер у тыя словы, што сам паўтарае Нэле: “Усё ў нас атрымаецца”. Як тут атрымаецца, калі ён адзін з Нэлай, а супраць яго ўсе: і п’яная маці, і гэты зэк, і вясковыя бабулькі, і нават хлопцы-аднагодкі… Чаму так? Чаму некаму сёння лёгка і проста жыць, чаму ў некага многа сяброў, ёсць утульны дом, маці і бацька, брат і сябар? У некага сёння згатаваны абед, яму не трэба думаць аб тым, чым пакарміць малую сястрычку… Чаму Сяргей гэтага пазбаўлены? Чаму яго ворагам сваім ўсе лічаць? Яблыкі і клубніцы раней краў? Дык жа есці хацеў! Дык жа Нэла ад голаду плакала!