Страница 114 из 114
23
Apastron — punkt orbity planety położony najdalej gwiazdy macierzystej.
24
Zlepieńce— skala osadowa z obtoczonych okruchów spojonych lepiszczem.
25
Kalcyt — jeden z najbardziej rozpowszechnionych minerałów skorupy ziemskiej — szpat wapie
26
Glacjał — zlodowacenie.
27
Zgodne ułożenie skał — układ skał poziomy, warstwami, jedna nad drugą, przy czym leżące głębie' warstwy są starsze. Układ taki bardzo ułatwia prace geologa.
28
Rów tektoniczny — przerwanie i przesunięcie warstw skalnych w ten sposób, iż na pewnych, nieraz bardzo rozległych obszarach następuje obniżenie poziomu terenu. Np. w Polsce — krzeszowicki rów tektoniczny.
29
Bazalt — jedna z odmian skal pochodzenia wulkanicznego.
30
Stegosaurus — olbrzymi gad sprzed stu milionów lat. Na grzbiecie miał on wielkie płyty pancerne.
31
Flisz — miękkie utwory skalne składające się z piaskowca i łupków.
32
Intruzja — podziemne wylewy, skupienia i wtrącenia magmy (lawy), która nie przedarłszy się na powierzchnię, zastyga w głębi ziemi.
33
Lakkolit — masy zastygłej magmy, przeważnie w kształcie grzyba lub soczewki. Lakkolity powstają na skutek wygięcia i zaburzenia osadowych skał poziomo położonych, między które wciska się magma.
34
Gnejsy — skata metamorficzna, tj, przeobrażona działaniem wysokiej temperatury i ciśnienia. Pod względem składu chemicznego zbliżona do granitu.
35
Epicentrum — miejsce na powierzchni planety bezpośrednio nad ogniskiem trzęsienia ziemi.
36
Hipocentrum — ognisko trzęsienia ziemi.
37
Komin — w znaczeniu geologicznym wolna przestrzeń między skalami, o wydłużonym, pionowym kształcie.
38
Archeopteryks — praptak odznaczający się uzębionym dziobem, szponiastymi palcami na końcu skrzydeł i długim, kostnym ogonem.
39
Na Ziemi pomiarów takich dokonano badając roczne oraz dobowe słoje kopalnych koralowców. Oczywiście długość roku nie uległa zmianie, doba natomiast wynosiła: w początkach ery paleozoicznej (600 min lat temu) niecałe 20 godzin, z nastaniem pierwszych roślin lądowych (400 min lat temu) — 21,5 godziny, w czasie powstawania najstarszych ssaków i ptaków (200 min lat temu) — 23 godziny,
40
Genom — pojedynczy zespół chromosomów jądra komórkowego wraz z zawartymi w nim genami