Страница 4 из 33
Раптам сабака зноў загыркаў.
- Давайце рэчы, - пачуўся сярдзiты голас, i на парозе з'явiўся незнаёмец, захутаны, з паднятым каўняром i апушчанымi палямi капелюша. - Чым хутчэй вы ўнясеце мае рэчы, тым лепш, - працягваў ён. Па сведчаннi аднаго з вiдавочцаў, ён паспеў перамянiць пальчаткi i штаны.
- Моцна ён вас пакусаў, спадар? - спытаўся Фiрэнсайд. - Мне вельмi непрыемна, што мой сабака...
- Дробязi, - адказаў незнаёмец, - нават не абадраў. Паспяшайцеся лепш з рэчамi.
Тут ён, па сцвярджэннi мiстэра Хола, вылаяўся сам сабе.
Як толькi першую карзiну ўнеслi па яго ўказаннi ў гасцiную, незнаёмец нецярплiва пачаў яе распакоўваць, бесцырымонна раскiдваючы салому па дыване мiсiс Хол. Ён пачаў выцягваць з карзiны бутэлькi - маленькiя пузатыя бутэлечкi з парашкамi, невялiкiя, вузкiя бутэлькi з пафарбаванай у розныя колеры або празрыстай, як вада, вадкасцю, выгнутыя пляшкi з надпiсам "яд", круглыя бутэлькi з тонкiмi рыльцамi, вялiкiя бутэлькi з зялёнага i белага шкла, бутэлькi з шклянымi коркамi, з вытраўленымi на iх надпiсамi, з прыцертымi коркамi, бутэлькi з затычкамi, бутэлькi з-пад вiна i праванскага масла. Усе гэтыя бутэлькi ён расставiў радамi на куфры, на камiннай дошцы, на стале, на падаконнiку, на падлозе, на этажэрцы - усюды. У брэмблхерсцкай аптэцы не набралася б i палавiны такой колькасцi бутэлек. Вось гэта было вiдовiшча! Ён распакоўваў карзiну за карзiнай, i ва ўсiх былi бутэлькi. Нарэшце ўсе шэсць карзiн апусцелi, а на стале вырасла гара саломы; акрамя бутэлек, у карзiнах знаходзiлася яшчэ нямала прабiрак, а таксама старанна ўпакаваныя вагi.
Незнаёмец распакаваў карзiны, адышоў да акна i адразу ж узяўся за работу, не звяртаючы ўвагi на кучу саломы, на патухлы камiн, на скрынку з кнiгамi, што засталiся на вулiцы, на чамаданы i астатнi багаж, якi быў ужо занесены наверх.
Калi мiсiс Хол падала абед, незнаёмец быў поўнасцю заняты сваёй работай: ён улiваў па кроплях вадкасць з бутэлек у прабiркi, i нават не заўважыў, як яна ўвайшла; толькi калi яна прыбрала салому i паставiла паднос на стол, можа, некалькi больш шумна, чым звычайна, таму што яе ўсхваляваў непрыглядны выгляд дывана, ён мелькам зiрнуў у яе бок i тут жа адвярнуўся. Яна паспела заўважыць, што незнаёмец быў без акуляраў; яны ляжалi каля яго на стале, i ёй здалося, што яго вачнiцы незвычайна глыбокiя. Ён адзеў акуляры, павярнуўся i паглядзеў ёй у твар. Яна збiралася ўжо выказаць сваю незадаволенасць неахайнасцю пастаяльца, але ён апярэдзiў яе.
- Я папрасiў бы вас спачатку пастукаць у дзверы, а ўжо потым заходзiць у пакой, - сказаў ён з незвычайным раздражненнем, якое, вiдаць, iмгненна ўспыхвала ў iм з любой прычыны.
- Я пастукалася, але, магчыма...
- Можа, вы i стукалi. Але ў час маiх даследаванняў, - даследаванняў надзвычай важных i неабходных, - самае нязначнае... нават рыпенне дзвярэй... Я папрасiў бы вас...
- Вядома, судар. Калi вы жадаеце, вы можаце замыкаць дзверы на ключ. У любы час.
- Вельмi ўдачная думка! - сказаў незнаёмец.
- Вось толькi гэтая салома, судар. Асмелюся заўважыць...
- Не трэба! Калi салома вас турбуе, запiшыце яе на мой рахунак. - I ён прамармытаў сам сабе штосьцi вельмi падобнае на лаянку.
Ён стаяў перад гаспадыняй з ваяўнiчым i раздражнёным выглядам, трымаючы ў адной руцэ бутэльку, а ў другой прабiрку, i ўсё яго аблiчча было такое дзiўнае, што мiсiс Хол збянтэжылася. Але яна была асоба рашучая.
- У такiм выпадку, - заявiла яна, - я хацела б ведаць, колькi вы мяркуеце...
- Шылiнг, пастаўце шылiнг. Я думаю, гэтага дастаткова?
- Добра, няхай так i будзе, - сказала мiсiс Хол, распачынаючы накрываць на стол. - Канечне, калi вы згодны...
Незнаёмец павярнуўся i сеў спiной да яе. Увесь пасляабедзенны час ён працаваў, замкнуўшыся на ключ i, як сцвярджае мiсiс Хол, амаль у поўнай цiшынi. Толькi адзiн раз прагучаў трэск i звон шкла, як быццам хтосьцi штурхнуў стол i з размаху шпурнуў на падлогу бутэльку, а потым пачулiся паспешлiвыя крокi па дыване. Асцерагаючыся, што адбываецца нешта няладнае, гаспадыня падышла да дзвярэй i, затаiўшыся, пачала прыслухоўвацца.
- Нiчога не выйдзе! - крычаў ён раз'юшана. - Не выйдзе! Трыста тысяч, чатырыста тысяч! Гэта неверагодна! Абмануты! Усё жыццё пойдзе на гэта!... Цярпенне! Лёгка сказаць!.. Дурань, дурань!
Тут хтосьцi ўвайшоў у карчму, загрукалi цяжкiя боты па плiтках падлогi, i мiсiс Хол павiнна была, хочаш не хочаш, адступiць ад дзвярэй не даслухаўшы.
Калi яна вярнулася, у пакоi зноў было зусiм цiха, калi не лiчыць слабога скрыпу крэсла i пабразгвання бутэлькi. Вiдавочна, незнаёмец зноў прыняўся за работу.
Калi яна прынесла гарбату, то ўбачыла ў кутку пакоя, пад люстэркам, разбiтыя бутэлькi i залацiста-жоўтую нядбайна выцертую пляму. Яна звярнула на гэта ўвагу пастаяльца.
- Запiшыце ўсё гэта на мой рахунак, - агрызнуўся ён. - Богам прашу, не перашкаджайце мне. Калi я чым-небудзь прыношу вам страту, стаўце ў рахунак. - I ён зноў узяўся рабiць паметкi ў сшытку, якi ляжаў перад iм.
- Ведаеце, што я вам скажу, - таямнiча паведамiў Фiрэнсайд вечарам таго ж дня ў пiўной.
- Ну? - спытаў Тэдзi Хенфры.
- Гэты чалавек, якога ўкусiў мой сабака... Ну, дык вось: чарнаскуры. Прынамсi, ногi ў яго чорныя. Я гэта заўважыў, калi сабака парваў яму штаны i пальчатку. Трэба было думаць, што скрозь дзiркi будзе вiдаць ружовае цела, праўда? Ну, а на самой справе нiчога падобнага. Адна толькi чарната. Пэўна вам кажу, ён такi ж чорны, як мой капялюш.
- Госпадзi памiлуй! - усклiкнуў Хенфры. - Вось дзiўны выпадак! А нос жа ў яго, што нi кажыце, ружовы.
- Так, - сказаў Фiрэнсайд. - Гэта слушна. Толькi вось што я вам скажу, - хлопец гэты пярэсты: дзе чорны, а дзе белы, плямамi. I ён гэтага саромеецца. Ён накшталт нейкай помесi, а масцi, замест таго каб перамяшацца, пайшлi плямамi. Я i раней чуў аб такiх выпадках. У коней гэта бывае вельмi часта, спытай у каго хочаш.
Раздзел IV
МIСТЭР КАС БЯРЭ IНТЭРВ'Ю Ў НЕЗНАЁМЦА
Я так падрабязна распавядаў пра акалiчнасцi, што суправаджалi прыезд незнаёмца ў Айпiнг, для таго, каб чытач зразумеў усеагульную цiкаўнасць, якую выклiкала яго з'яўленне. Што ж датычыцца яго знаходжання там да знамянальнага дня клубнага свята, то на iм - за выключэннем двух дзiўных здарэнняў - можна доўга не спыняцца. Iншы раз надаралiся сутычкi з мiсiс Хол па гаспадарчых пытаннях, але з iх пастаялец заўсёды выходзiў пераможцам, адразу ж прапаноўваючы дадатковую плату, i так працягвалася да канца красавiка, калi ў яго сталi выяўляцца першыя прыкметы безграшоўя.
Хол недалюблiваў яго i пры любым спрыяльным выпадку паўтараў, што ад яго трэба пазбавiцца, але непрыязнасць гэта выяўлялася галоўным чынам у тым, што Хол стараўся пры магчымасцi пазбягаць сустрэчы з пастаяльцам.
- Пачакаем лета, - пераконвала мужа мiсiс Хол. - Пачнуць з'язджацца мастакi, тады паглядзiм. Ён, канечне, нахабнiк, затое акуратна, разлiчваецца па рахунках, гэтага ў яго адняць нельга, што нi кажыце.
Пастаялец у царкву не хадзiў i не рабiў нiякай рознiцы памiж нядзеляй i буднямi, нават апранаўся заўсёды аднолькава. Працаваў ён, па думцы мiсiс Хол, вельмi нерэгулярна. У некаторыя днi ён спускаўся рана i доўга карпеў над сваiмi даследаваннямi. У другiя ж уставаў позна, хадзiў па пакоi, цэлымi гадзiнамi гучна бурчэў, курыў цi драмаў у крэсле каля камiна. Зносiн са знешнiм светам у яго не было нiякiх. Настрой яго па-ранейшаму быў надзвычай няроўны: больш за ўсё ён трымаў сябе, як чалавек, якi знаходзiцца ва ўладзе крайняга раздражнення, а разы два ў яго былi прыпадкi шалёнай злосцi, i ён кiдаў, рваў i ламаў усё, што траплялася пад руку. Прывычка яго размаўляць напаўголасу з самiм сабою ўсё ўзмацнялася, але мiсiс Хол нiчога не магла зразумець з гэтых мармытанняў, хаця i старалася падслухоўваць.
Днём ён рэдка выходзiў з дому i прагульваўся толькi ў прыцемках, захутаны так, што яго твару нельга было разгледзець, - усё роўна, было на двары холадна, цi цёпла, i выбiраў для прагулак самыя зацiшныя сцяжынкi, зацененыя дрэвамi або агароджаныя насыпам. Яго цёмныя акуляры i страшны забiнтаваны твар пад шыракаполым капелюшом iншы раз палохалi ў цемры рабочых, якiя вярталiся дадому з работы; а Тэдзi Хенфры, якi выйшаў аднойчы, пахiстваючыся, з карчмы "Чырвоны камзол" у палавiне дзесятага вечара, ледзьве не памёр ад страху, калi ўбачыў пры святле з адчыненых дзвярэй падобную на чэрап галаву незнаёмца (той прагульваўся з капелюшом у руцэ). Дзецям, якiя бачылi яго ў прыцемку, ноччу снiлiся страшныя сны. Хлапчукi яго не маглi цярпець, ён iх - таксама, i цяжка сказаць, хто каго больш не любiў, але ва ўсякiм выпадку непрыязнасць была ўзаемная i вельмi вострая.