Страница 22 из 33
Гаспадар яшчэ нейкi час шумеў за дзвярамi, але я не звяртаў на яго ўвагi, i ён хутка пайшоў.
Гэтае здарэнне змусiла мяне да рашучых дзеянняў. Я не ведаў, нi што ён мяркуе рабiць, нi якое мае на гэта права. Пераезд на новую кватэру затрымаў бы маю работу, а грошай у мяне ў банку засталося ўсяго дваццаць фунтаў. Не, нiякага прамаруджання я не мог дапусцiць. Знiкнуць! Спакуса была неадольная. Але тады пачнецца следства, пакой мой разрабуюць...
Адна думка пра тое, што работу маю могуць раскрыць цi спынiць у той момант, калi яна амаль закончана, прывяла мяне ў лютасць i вярнула мне энергiю. Я спешна выйшаў са сваiмi трыма тамамi заметак i чэкавай кнiжкай цяпер усё гэта знаходзiцца ў таго валацугi - i накiраваў iх з блiжэйшага паштовага аддзялення ў кантору захоўвання пiсем i пасылак на Грэйт-Портленд-стрыт. Я пастараўся выйсцi з дому як мага цiшэй. Вярнуўшыся, я ўбачыў, што гаспадар дома спакойна падымаецца па лесвiцы, - ён, вiдавочна, чуў, як я замыкаў дзверы. Вы рассмяялiся б, калi б убачылi, як ён адскочыў убок, калi я дагнаў яго на пляцоўцы. Ён кiнуў на мяне спапяляльны позiрк, але я прабег мiма яго i ўляцеў да сябе ў пакой, стукнуўшы дзвярамi так, што ўвесь дом задрыжаў. Я чуў, як ён шоргаючы нагамi, даплёўся да маiх дзвярэй, трохi пастаяў каля iх, потым спусцiўся ўнiз. Я адразу ж стаў рыхтавацца да доследу.
Усё было зроблена на працягу гэтага вечара i ночы. У той час, калi я яшчэ знаходзiўся пад адурманьваючым дзеяннем лекаў, якiя я прыняў для абясколервання крывi, хтосьцi стаў стукацца ў дзверы. Потым стук спынiўся, крокi аддалiлiся было, але зноў прыблiзiлiся, i стук у дзверы паўтарыўся. Хтосьцi паспрабаваў штосьцi прасунуць пад дзверы - нейкую сiнюю паперку. Тут мне не хапiла цярплiвасцi, я ўскочыў, падышоў да дзвярэй i расчынiў iх насцеж. "Ну, што яшчэ?" - спытаўся я.
Гэта быў гаспадар, ён прынёс мне павестку аб высяленнi цi нешта падобнае. Ён працягнуў мне паперу, але, бачна, яго чымсьцi здзiвiлi мае рукi, i ён зiрнуў мне ў твар.
З хвiлiну ён стаяў разiнуўшы рот, затым крыкнуў штосьцi невыразнае, выпусцiў i свечку i паперу i, спатыкаючыся, кiнуўся ўцякаць па цёмным калiдоры да лесвiцы. Я зачынiў дзверы, замкнуў iх на ключ i падышоў да люстэрка. Тады я зразумеў яго жах. Твар у мяне быў белы, - быццам з белага каменя.
Але я не чакаў, што мне давядзецца так многа пакутаваць. Гэта было жахлiва. Уся ноч прайшла ў страшных мучэннях, млоснасцi i непрытомнасцi. Я сцiснуў зубы, усё цела гарэла, як у агнi, але я ляжаў нерухома, быццам мёртвы. Тады я зразумеў, чаму кошка так выла, пакуль я не захларафармаваў яе. На шчасце, я жыў адзiн, без служанкi. Былi хвiлiны, калi я плакаў, стагнаў, размаўляў сам з сабою. Але я не вытрымаў... Я страцiў прытомнасць i апрытомнеў толькi сярод ночы, вельмi аслабелы. Боль я ўжо зусiм не адчуваў. Я вырашыў, што забiваю сябе, але паставiўся да гэтага цалкам абыякава. Нiколi не забуду гэтага свiтанку, не забуду жудасцi, якая ахапiла мяне пры выглядзе маiх рук, якiя былi нiбы зроблены з дымчатага шкла i паступова, з наступленнем дня, станавiлiся ўсё больш празрыстыя i тонкiя, так што я мог бачыць скрозь iх усе прадметы, якiя былi бязладна параскiданы па пакоi, хоць i заплюшчваў свае празрыстыя павекi. Цела маё зрабiлася нiбы шкляное, косцi i артэрыi паступова бляднелi, знiкалi; апошнiмi знiклi тонкiя нiткi нерваў. Я рыпеў зубамi ад болю, але вытрымаў да канца... Нарэшце засталiся толькi амярцвелыя белыя кончыкi пазногцяў i бурая пляма нейкай кiслаты на пальцы.
З вялiкай цяжкасцю я падняўся з пасцелi. Спачатку я адчуваў сябе бездапаможным, як дзiцянё, ступаючы нагамi, якiх я не бачыў. Я быў вельмi слабы i галодны. Падышоўшы да люстэрка, перад якiм я звычайна галiўся, я ўбачыў пустату, у якой ледзь-ледзь можна было яшчэ разгледзець туманныя сляды пiгмента ззаду сеткаватай абалонкi вачэй. Я схапiўся за край стала i прыцiснуўся лбом да люстэрка.
Толькi аднойчы напружаннем волi я прымусiў сябе вярнуцца да апарата i закончыць працэс.
Я праспаў да ранiцы, закрыўшы твар прасцiнай, каб засцерагчы вочы ад святла, а каля паўдня мяне зноў разбудзiў стук у дзверы. Сiлы вярнулiся да мяне. Я сеў, прыслухаўся i пачуў шэпт за дзвярамi. Я ўскочыў i ўзяўся без шуму разбiраць апарат, рассоўваючы асобныя часткi па розных кутках, каб немагчыма было здагадацца пра яго канструкцыю. Зноў прагучаў стук i пачулiся галасы - спачатку гаспадара, а потым яшчэ два, незнаёмыя. Каб выйграць час, я адклiкнуўся. Мне трапiлiся пад руку нябачная ануча i падушка, i я выкiнуў iх цераз акно на суседнi дах. Калi я адчынiў акно, дзверы аглушальна затрашчалi. Мусiць, хтосьцi налёг на iх плячом, спадзеючыся высадзiць замок. Але моцныя засаўкi, якiя я прывiнцiў некалькi дзён таму, не паддавалiся. Аднак гэта ўстрывожыла i абурыла мяне. Увесь дрыжучы, я стаў паспешна заканчваць сваю падрыхтоўку.
Я сабраў у кучу чарнавiкi запiсаў, што валялiся на падлозе, крыху саломы, абгортачную паперу i ўсялякi хлам i адкрыў газ. У дзверы пасыпалiся цяжкiя i хуткiя ўдары. Я нiяк не мог знайсцi запалкi. У шаленстве я стаў бiць па сцяне кулакамi. Я зноў закруцiў газавы ражок, вылез з акна на суседскi дах, вельмi цiха апусцiў раму i сеў - у поўнай бяспецы i нябачны, але дрыжучы ад гневу i нецярпення. Я бачыў, як адарвалi ад дзвярэй дошку, потым адбiлi скобы засавак i ў пакой уварвалiся гаспадар i яго два пасынкi двое дужых хлопцаў дваццацi трох i дваццацi чатырох гадоў. Ззаду iх дробненька тупала старая ведзьма, якая жыла ўнiзе.
Можна сабе ўявiць iх здзiўленне, калi яны знайшлi пакой пустым. Адзiн з маладых хлопцаў кiнуўся да акна, расчынiў яго i стаў азiрацца навокал. Яго таўстагубая барадатая фiзiяномiя з вылупленымi вачамi была ад мяне на адлегласцi фута. Мне так i карцела стукнуць кулаком па гэтай дурной мордзе, але мне ўдалося стрымацца. Ён глядзеў прама скрозь мяне, як i астатнiя, якiя падышлi да яго. Стары вярнуўся ў пакой i зазiрнуў пад ложак, а потым яны ўсе кiнулiся да буфета. Затым яны сталi горача абмяркоўваць здарэнне, блытаючы жыдоўскi жаргон з лонданскiм вулiчным. Яны пагадзiлiся, што я зусiм не адказваў на стук i што iм гэта толькi падалося. Мой гнеў уступiў месца незвычайнай радасцi: я сядзеў за акном i спакойна сачыў за гэтымi чатырма людзьмi, - старая таксама ўвайшла ў пакой, па-кашэчаму падазрона азiраючыся, - якiя спрабавалi разгадаць загадку маiх паводзiн.
Стары, наколькi я мог зразумець яго двухмоўны жаргон, пагаджаўся са старой, што я займаюся вiвiсекцыяй. Сыны пярэчылi на ламанай англiйскай мове, сцвярджаючы, што я электратэхнiк, i ў довад спасылалiся на дынама-машыны i апараты для выпраменьвання. Яны ўсе пабойвалiся майго вяртання, хаця, як я даведаўся потым, яны замкнулi знадворныя дзверы. Старая шукала ў буфеце i пад ложкам. Адзiн з маiх суседзяў па кватэры, разносчык фруктаў, якi жыў разам з мяснiком у пакоi насупраць, з'явiўся на пляцоўцы лесвiцы. Яго таксама запрасiлi ў мой пакой i нагаварылi яму немаведама што.
Мне прыйшло ў галаву, што калi мае апараты трапяць у рукi назiральнага i талковага спецыялiста, то яны занадта многае адкрыюць яму; таму, выбраўшы зручны момант, я ўлез у пакой i, абмiнуўшы старую, раз'яднаў дынама-машыны i разбiў абодва апараты. Як жа яны ўсе перапалохалiся! Затым, пакуль яны старалiся растлумачыць сабе гэтую з'яву, я выслiзнуў з пакоя i цiха спусцiўся ўнiз.
Я ўвайшоў у гасцiную i стаў чакаць iх вяртання; неўзабаве яны прыйшлi, усё яшчэ абмяркоўваючы здарэнне i стараючыся знайсцi яму тлумачэнне. Яны былi некалькi расчараваны, не знайшоўшы нiякiх "жахаў", i ў той жа час вельмi збянтэжаныя, не ведаючы, наколькi законна яны дзейнiчалi ў адносiнах да мяне. Як толькi яны спусцiлiся на нiжнi паверх, я зноў прабраўся ў свой пакой, захапiў карабок запалак, запалiў паперу i смецце, прысунуў да агню крэслы i ложак i падвёў да полымя газ з дапамогай гутаперчавай трубкi.
- Вы падпалiлi дом?! - усклiкнуў Кемп.
- Так, падпалiў. Гэта была адзiная магчымасць замесцi сляды, а дом, безумоўна, быў застрахаваны... Я асцярожна адсунуў засаўку знадворных дзвярэй i выйшаў на вулiцу. Я быў нябачны i яшчэ толькi пачынаў асэнсоўваць, якую надзвычайную перавагу гэта давала мне. Сотнi самых смелых i фантастычных планаў узнiкалi ў маiх мазгах, i ад усведамлення поўнай беспакаранасцi кружылася галава.