Страница 14 из 33
- Гэта праўда, - сказаў Голас.
- Я самая кепская прылада, якую толькi вы маглi выбраць, - сказаў Марвел. - Я слабасiльны, - працягваў ён. - Я вельмi слабы, - паўтарыў ён, не дачакаўшыся адказу.
- Хiба?
- I сэрца ў мяне слабое. Ваша даручэнне я выканаў. Але, запэўнiваю вас, мне здавалася, што я вось-вось упаду.
- Так?
- У мяне i смеласцi i сiлы такой няма, якiя вам патрэбны.
- Я цябе падбадзёру.
- Лепш не трэба. Я не хачу сапсаваць вам усю справу, але гэта можа здарыцца. Раптам я спалохаюся цi разгублюся...
- Ужо пастарайся, каб гэтага не здарылася, - сказаў Голас спакойна, але цвёрда.
- Лепш ужо памерцi, - сказаў Марвел. - I гэта ж несправядлiва, працягваў ён. - Згадзiцеся самi... Мне здаецца, я маю права...
- Наперад! - сказаў Голас.
Мiстэр Марвел прыбавiў кроку, i нейкi час яны iшлi моўчкi.
- Вельмi цяжкая работа, - сказаў мiстэр Марвел.
Гэта заўвага нiяк не падзейнiчала. Тады ён вырашыў падступiцца з другога канца.
- А што мне гэта дае? - пачаў ён зноў тонам горкай крыўды.
- Хопiць! - ва ўсю моц гыркнуў Голас. - Я цябе забяспечу. Толькi рабi тое, што табе загадваюць. Ты выдатна справiшся, хаця ты i дурань, а справiшся...
- Кажу вам, спадар, я непадыходзячы чалавек для гэтага. Я не хачу вам пярэчыць, але гэта так...
- Замоўкнi ты, iнакш я зноў пачну выкручваць табе руку, - сказаў Невiдзiмка. - Не перашкаджай мне думаць.
Наперадзе праз дрэвы блiснулi дзве плямы жоўтага святла, i ў змроку сталi бачны абрысы квадратнай царкоўнай вежы.
- Я буду трымаць руку на тваiм плячы, - сказаў Голас, - пакуль мы не пройдзем праз вёску. Iдзi прама i не надумайся прыдурвацца. Iнакш будзе кепска.
- Ведаю, - адказаў i ўздыхнуў Марвел, - гэта я добра ведаю.
Жаласная фiгура ў старым цылiндры прайшла са сваёй ношай па вясковай вулiцы мiма асветленых вокнаў i знiкла ў змроку за ваколiцай.
Раздзел XIV
У ПОРТ-СТОЎ
На наступны дзень у дзесяць гадзiн ранiцы мiстэр Марвел, няголены, брудны, раскудлачаны, сядзеў на лаўцы каля ўваходу ў карчомку, якая знаходзiлася ў прадмесцi Порт-Стоў; рукi ён засунуў у кiшэнi, часта надзiмаў шчокi i выгляд у яго быў вельмi зняможаны, расхваляваны i трывожны. Побач з iм ляжалi кнiгi, звязаныя ўжо вяроўкай. Вузел быў пакiнуты ў сасновым лесе за Брэмблхерстам, у адпаведнасцi з пераменамi ў планах Невiдзiмкi. Мiстэр Марвел сядзеў на лаўцы, i, хаця нiхто не звяртаў на яго нiякай увагi, хваляванне яго ўсё ўзмацнялася. Рукi яго бесперапынку шнарылi па шматлiкiх кiшэнях.
Пасля таго, як ён праседзеў тут добрую гадзiну, з карчмы выйшаў пажылы матрос з газетай у руках i апусцiўся на лаўку побач з Марвелам.
- Харошы дзянёк, - сказаў матрос.
Мiстэр Марвел стаў спалохана азiрацца.
- Так, вельмi, - пацвердзiў ён.
- Надвор'е як раз па сезону, - працягваў матрос тонам, якi не дапускаў пярэчанняў.
- Сапраўды, - пагадзiўся мiстэр Марвел.
Матрос вынуў зубачыстку i на працягу некалькiх хвiлiн быў заняты выключна ёю. А мiж тым позiрк яго быў скiраваны на мiстэра Марвела, i ён уважлiва вывучаў запыленую фiгуру i кнiгi, якiя ляжалi побач з iм. Калi матрос падыходзiў да мiстэра Марвела, яму падалося, што ў таго ў кiшэнi звiняць манеты. Яго здзiвiла неадпаведнасць памiж знешнiм выглядам мiстэра Марвела i гэтым багаццем, якое пабразгвала. Думка яго зноў звярнулася да тэмы, якая нядаўна авалодала яго ўяўленнем.
- Кнiгi? - спытаўся ён раптам, старанна арудуючы зубачысткай.
Мiстэр Марвел уздрыгнуў i паглядзеў на звязку, што ляжала побач.
- Так, - сказаў ён, - так-так, гэта кнiгi.
- Дзiўныя рэчы можна знайсцi ў кнiгах, - працягваў матрос.
- Цалкам з вамi згодны, - сказаў мiстэр Марвел.
- I не толькi ў кнiгах, - працягваў матрос.
- Правiльна, - пацвердзiў мiстэр Марвел. Ён зiрнуў на свайго субяседнiка i затым паглядзеў вакол сябе.
- Вось, да прыкладу, дзiўныя рэчы часам пiшуць у газетах, - пачаў зноў матрос.
- Ага, бывае.
- Вось i ў гэтай газеце, - сказаў матрос.
- А! - сказаў мiстэр Марвел.
- Вось тут, - працягваў матрос, не зводзячы з мiстэра Марвела настойлiвага i сур'ёзнага позiрку, - надрукавана пра Невiдзiмку.
Мiстэр Марвел скрывiў рот i пачухаў скулу, адчуваючы, што ў яго загарэлiся вушы.
- Чаго толькi не выдумаюць, - сказаў ён слабым голасам. - Дзе гэта, у Аўстралii цi ў Амерыцы?
- Нiчога падобнага, - адказаў матрос, - тут.
- Госпадзi! - усклiкнуў Марвел, уздрыгнуўшы.
- Праўда, не так каб зусiм тут, - сказаў матрос i мiстэр Марвел уздыхнуў з палёгкай, - не ў гэтым самым месцы, дзе мы цяпер сядзiм, але паблiзу.
- Невiдзiмка, - сказаў Марвел. - Ну, а што ён робiць?
- Усё, - сказаў марак, уважлiва разглядваючы Марвела. - Усё што трэба, - дабавiў ён.
- Я ўжо чатыры днi не бачыў газет, - сказаў Марвел.
- Спачатку ён з'явiўся ў Айпiнгу, - сказаў матрос.
- Вось як? - сказаў мiстэр Марвел.
- Там ён з'явiўся ў першы раз, - працягваў матрос, - а адкуль ён узяўся, гэтага, вiдаць, нiхто не ведае. Вось: "Незвычайнае здарэнне ў Айпiнгу". I ў газеце сказана, што гэта ўсё дакладна i верагодна.
- Госпадзi! - сказаў мiстэр Марвел.
- Так ужо, i праўда, дзiўная гiсторыя. I вiкарый, i доктар сцвярджаюць, што бачылi яго зусiм ясна... Дакладней кажучы, не бачылi. Тут пiшуць, што ён жыў у карчме "Кучар i конi" i нiхто, мусiць, спачатку не здагадваўся пра яго няшчасце, а потым у карчме надарылася бойка i ў яго з галавы сарвалi бiнты. Тады i заўважылi, што галава ў яго нябачная. Тут сказана, што яго адразу ж хацелi схапiць, ды яму ўдалося скiнуць з сябе вопратку i ўцячы. Праўда, яму давялося вытрымаць адчайную схватку, у час якой ён нанёс сур'ёзныя раненнi заслужанаму i паважанаму канстэблю, мiстэру Джаферсу, вось як тут сказана. Усё адкрыта, так? Iмёны названы поўнасцю i ўсё такое.
- Госпадзi! - прамовiў мiстэр Марвел, з трывогай азiраючыся па баках i спрабуючы вобмацкам злiчыць грошы ў кiшэнях: яму прыйшла ў галаву дзiўная i вельмi цiкавая думка.
- Як усё гэта дзiўна! - сказаў ён.
- Праўда ж? Проста незвычайна, скажу я вам. Нiколi ў жыццi не чуў аб невiдзiмках. Ды што казаць: у наш час iншы раз чуеш пра такiя рэчы, што...
- I гэта ўсё, што ён зрабiў? - спытаўся Марвел як мага спакайней.
- А гэтага хiба мала? - сказаў матрос.
- Ён не вярнуўся ў Айпiнг? - спытаўся Марвел. - Проста ўцёк, i ўсё?
- Усё, - сказаў матрос. - Мала вам?
- Зусiм дастаткова, - сказаў Марвел.
- Яшчэ б не дастаткова, - сказаў марак, - яшчэ б...
- А таварышаў у яго не было? Нiчога не пiшуць пра гэта? - з трывогай спытаўся Марвел.
- Няўжо вам мала аднаго такога малайца? - спытаўся матрос. - Не, слава табе госпадзi, ён быў адзiн.
Матрос панура пакiваў галавой.
- Нават падумаць агiдна, што ён тут недзе ашываецца! Ён на свабодзе, i, як пiшуць у газеце, мяркуючы па некаторых звестках, можна зрабiць здагадку, што ён накiраваўся ў Порт-Стоў. А мы якраз тут! Гэта ўжо вам не амерыканскi цуд якi-небудзь. Вы падумайце толькi, што ён можа тут натварыць. Раптам ён вып'е лiшняе i надумаецца кiнуцца на вас? А калi ён захоча рабаваць, - хто сумее перашкодзiць яму? Ён можа забрацца куды хочаш, можа красцi, можа прайсцi скрозь палiцэйскую заставу гэтак жа лёгка, як мы з вамi можам уцячы ад сляпога. Яшчэ лягчэй! Сляпыя, гавораць, цудоўна добра чуюць. А калi б дзе было вiнцо, якое яму спадабалася б...
- Так, вядома, становiшча яго вельмi выгаднае, - сказаў мiстэр Марвел. - I...
- Сапраўды, - сказаў матрос, - вельмi выгаднае.
На працягу ўсёй гэтай размовы мiстэр Марвел не пераставаў напружана азiрацца па баках, прыслухваючыся да ледзьве чутных крокаў i стараючыся заўважыць няўлоўныя рукi. Ён, здаецца, гатовы быў прыняць нейкае важнае рашэнне.
Кашлянуўшы ў руку, ён яшчэ раз азiрнуўся, прыслухаўся, потым нахiлiўся да матроса i, панiзiўшы голас, сказаў: