Страница 42 из 69
Waar de Europeaan een huis bewoont, is dikwyls zyn verblyf een Kratoon, met vele huizen en dorpen daarin. (Podczas gdy Europejczyk mieszka w domu, jego siedziba jest często Kratoonem, z wieloma domami i wioskami w środku; Europeaan – Europejczyk, huis bewoont – mieszka w domu (huis – dom, bewoont – mieszka), verblyf – siedziba, Kratoon – Kratoon, huizen en dorpen – domy i wioski (huizen – domy, dorpen – wioski)).
Waar de Europeaan ééne vrouw heeft met drie, vier, kinderen, onderhoudt hy een tal van vrouwen met wat daarby behoort. (Podczas gdy Europejczyk ma jedną żonę i troje, czworo dzieci, on utrzymuje wiele żon z całym ich otoczeniem; Europeaan – Europejczyk, ééne vrouw – jedna żona (ééne – jedna, vrouw – żona), drie, vier, kinderen – troje, czworo dzieci (drie – troje, vier – czworo, kinderen – dzieci), onderhoudt – utrzymuje, tal van vrouwen – wiele żon (tal – wiele, vrouwen – żony), daarby behoort – całe ich otoczenie (daarby – z nimi, behoort – należy)).
Waar de Europeaan uitrydt, gevolgd door eenige beambten, niet meer dan er by zyn inspektiereis noodig zyn tot het geven van inlichtingen onder-weg, wordt de Regent vergezeld door de honderden die tot het gevolg behooren, dat in de oogen des volks onafscheidelyk is van zyn hoogen rang. (Podczas gdy Europejczyk wyjeżdża, śledzony przez kilku urzędników, nie więcej niż potrzeba podczas jego inspekcji, aby udzielać informacji po drodze, regentowi towarzyszą setki ludzi, które należą do jego świty, co w oczach ludu jest nierozerwalne od jego wysokiej rangi; Europeaan – Europejczyk, uitrydt – wyjeżdża (uit – na, rydt – jeździć), gevolgd door eenige beambten – śledzony przez kilku urzędników (gevolgd – śledzony, eenige – kilku, beambten – urzędników), zyn inspektiereis – jego inspekcja (zyn – jego, inspektiereis – inspekcja), noodig zyn – potrzebne (noodig – potrzebne, zyn – być), inlichtingen onder-weg – informacje po drodze (inlichtingen – informacje, onder-weg – po drodze), Regent vergezeld door de honderden – regentowi towarzyszą setki (Regent – regent, vergezeld – towarzyszyć, honderden – setki), tot het gevolg behooren – należeć do jego świty (gevolg – świta, behooren – należeć), oogen des volks – oczy ludu (oogen – oczy, volks – lud), onafscheidelyk – nierozerwalne (onafscheidelyk – nierozerwalne), zyn hoogen rang – jego wysoka ranga (zyn – jego, hoogen – wysoki, rang – ranga)).
De Europeaan leeft burgerlyk, de Regent leeft – of wordt verondersteld te leven – als een vorst. (Europejczyk żyje po mieszczańsku, regent żyje – lub jest uważany za żyjącego – jak książę; Europeaan – Europejczyk, leeft burgerlyk – żyje po mieszczańsku (leeft – żyje, burgerlyk – mieszczański), Regent leeft – regent żyje (Regent – regent, leeft – żyje), verondersteld te leven – uważany za żyjącego (verondersteld – przypuszczalny, te – do, leven – żyć), vorst – książę).
Doch dit alles moet betaald worden. (Ale to wszystko musi być opłacone; doch – ale, moet betaald worden – musi być opłacone (moet – musi, betaald – opłacone, worden – być)).
Het nederlandsch bestuur dat zich op den invloed van die Regenten gegrondvest heeft, weet dit, en niets is dus natuurlyker dan dat het hun inkomsten heeft opgevoerd tot een hoogte die den niet-Indier overdreven zou voorkomen, maar inderdaad zelden voldoende is ter bestryding van de uitgaven welke aan de levenswyze van zoodanig inlandsch Hoofd verbonden zyn. (Holenderskie władze, które opierają się na wpływie tych regentów, wiedzą o tym, i nic nie jest bardziej naturalne niż to, że ich dochody zostały podniesione do poziomu, który dla nie-Indyka wydałby się przesadzony, ale w rzeczywistości rzadko wystarczający na pokrycie wydatków związanych ze stylem życia takiego lokalnego przywódcy; nederlandsch bestuur – holenderskie władze (nederlandsch – holenderski, bestuur – władze), invloed van die Regenten – wpływ tych regentów (invloed – wpływ, Regenten – regenci), gegrondvest heeft – opiera się (gegrondvest – założony, heeft – mieć), inkomsten opgevoerd – dochody podniesione (inkomsten – dochody, opgevoerd – podniesione), niet-Indier overdreven zou voorkomen – dla nie-Indyka wydałby się przesadzony (niet – nie, Indier – Indyjczyk, overdreven – przesadzony, voorkomen – wydawać się), zelden voldoende – rzadko wystarczający (zelden – rzadko, voldoende – wystarczający), bestryding van de uitgaven – pokrycie wydatków (bestryding – walka, uitgaven – wydatki), levenswyze van zoodanig inlandsch Hoofd – styl życia takiego lokalnego przywódcy (levenswyze – styl życia, zoodanig – taki, inlandsch – lokalny, Hoofd – przywódca)).
Het is niet ongewoon, Regenten die twee- ja driemaal honderd duizend gulden 's jaars inkomen hebben, in geldverlegenheid te zien verkeeren. (Nie jest rzadkością widzieć regentów, którzy mają dochód roczny w wysokości dwustu lub trzystu tysięcy guldenów, w kłopotach finansowych; niet ongewoon – nie rzadkością (niet – nie, ongewoon – rzadki), Regenten die twee- ja driemaal honderd duizend gulden – regenci, którzy mają dwie lub trzy razy sto tysięcy guldenów (Regenten – regenci, twee – dwa, driemaal – trzy razy, honderd – sto, duizend – tysiąc, gulden – gulden), 's jaars inkomen hebben – mają roczny dochód (jaars – roczny, inkomen – dochód, hebben – mieć), geldverlegenheid te zien verkeeren – w kłopotach finansowych (geldverlegenheid – kłopoty finansowe, zien – widzieć, verkeeren – znajdować się)).
Hiertoe draagt veel by de, als 't ware vorstelyke, onverschilligheid waarmee zy hun inkomsten verspillen, hun nalatigheid in 't bewaken hu
De inkomsten der javaansche Hoofden zou men in vier deelen ku
Vooreerst, het bepaald maandgeld. (Po pierwsze, określona miesięczna pensja; vooreerst – po pierwsze, bepaald maandgeld – określona miesięczna pensja (bepaald – określony, maandgeld – miesięczna pensja)).
Vervolgens, een vaste som als schadeloosstelling voor afgekochte rechten die overgegaan zyn op 't nederlandsch bestuur. (Następnie stała kwota jako odszkodowanie za wykupione prawa, które przeszły na władze holenderskie; vaste som – stała kwota (vaste – stała, som – kwota), schadeloosstelling – odszkodowanie, afgekochte rechten – wykupione prawa (afgekochte – wykupione, rechten – prawa), overgegaan zyn op 't nederlandsch bestuur – przeszły na władze holenderskie (overgegaan – przeszły, bestuur – władze)).
Ten-derde, een belooning in evenredigheid met de hoeveelheid der in hun regentschap voortgebrachte produkten, als koffi, suiker, indigo, kaneel, enz. (Po trzecie, wynagrodzenie proporcjonalne do ilości produktów wytwarzanych w ich regencji, takich jak kawa, cukier, indygo, cynamon itp.; ten-derde – po trzecie, belooning – wynagrodzenie, evenredigheid – proporcjonalność, hoeveelheid – ilość, regentschap voortgebrachte produkten – produkty wytwarzane w regencji (regentschap – regencja, voortgebrachte – wytwarzane, produkten – produkty), koffi – kawa, suiker – cukier, indigo – indygo, kaneel – cynamon, enz. – itp.).
En eindelyk, de willekeurige beschikking over den arbeid en de eigendommen hu