Страница 40 из 69
Het was in den begi
Nagenoeg op gelyke wyze – wat de keus der personen aangaat, daar hier geen spraak is van gelykheid in werkkring, hoewel ook in dit opzicht zekere overeenstemming in 't oog valt – staat aan het hoofd eener afdeeling op Java, een inlandsch beambte die den hem door het gouvernement gegeven rang met zyn autochthoonen invloed verbindt, om aan den europeschen ambtenaar die 't nederlandsch gezag vertegenwoordigt, het bestuur gemakkelyk te maken. (Prawie w ten sam sposób – co do wyboru osób, ponieważ tutaj nie ma mowy o równości w pracy, chociaż także pod tym względem zauważalna jest pewna zgodność – na czele działu na Jawie stoi miejscowy urzędnik, który łączy nadaną mu przez rząd rangę z jego autochtonicznym wpływem, aby ułatwić zarządzanie europejskiemu urzędnikowi reprezentującemu władzę niderlandzką; nagenoeg – prawie, gelyke wyze – w ten sam sposób, keus – wybór, personen – osób, gelykheid – równość, werkkring – praca (werk – praca, kring – krąg), opzicht – wzgląd, overeenstemming – zgodność (overeen – nad, stemming – zgoda), hoofd – na czele, afdeeling – dział, inlandsch beambte – miejscowy urzędnik (inlandsch – miejscowy, beambte – urzędnik), gouvernement – rząd, rang – ranga, autochthoonen invloed – autochtoniczny wpływ (autochthoon – autochtoniczny, invloed – wpływ), europeschen ambtenaar – europejski urzędnik, nederlandsch gezag – władza niderlandzka, bestuur – zarządzanie, gemakkelyk – łatwy).
Ook hier is de erfelykheid, zonder door een wet vastgesteld te zyn, tot een gewoonte geworden. (Tutaj także dziedziczność, choć nie ustanowiona prawnie, stała się zwyczajem; erfelykheid – dziedziczność, wet – prawo, vastgesteld – ustanowiona (vast – stały, gesteld – ustanowiony), gewoonte – zwyczaj).
Reeds by het leven van den Regent is deze zaak meestal geregeld, en 't geldt als een belooning voor dienstyver en trouw, indien men hem de toezegging geeft dat hy in zyn betrekking door zyn zoon zal worden opgevolgd. (Już za życia regenta ta sprawa jest zwykle załatwiona, i jest to traktowane jako nagroda za gorliwość i wierność w służbie, jeśli obieca mu się, że na jego stanowisku zastąpi go syn; reeds – już, leven – życie, Regent – regent, zaak – sprawa, meestal – zwykle, geregeld – załatwiona, belooning – nagroda, dienstyver – gorliwość w służbie (dienst – służba, yver – gorliwość), trouw – wierność, toezegging – obietnica, betrekking – stanowisko, opgevolgd – zastąpiony).
Er moeten al zeer gewichtige redenen bestaan, voor er van dezen regel wordt afgeweken, en waar dit het geval wezen mocht, kiest men toch gewoonlyk den opvolger uit de leden van dezelfde familie. (Musi istnieć bardzo ważne powody, aby odstąpić od tej reguły, a gdyby miało to miejsce, zwykle wybiera się następcę spośród członków tej samej rodziny; gewichtige redenen – ważne powody (gewicht – waga, redenen – powody), regel – reguła, afgeweken – odstąpić (af – od, geweken – odstąpić), opvolger – następca, leden – członkowie, familie – rodzina).
De verhouding tusschen europesche ambtenaren, en dusdanige hooggeplaatste javaansche grooten, is van zeer kieschen aard. (Relacje między europejskimi urzędnikami a tak wysoko postawionymi jawajskimi dostojnikami są bardzo delikatne; verhouding – relacje, tusschen – między, europesche ambtenaren – europejscy urzędnicy (europesche – europejscy, ambtenaren – urzędnicy), dusdanige hooggeplaatste – tak wysoko postawieni (dusdanige – tak, hooggeplaatste – wysoko postawieni), javaansche grooten – jawajscy dostojnicy (javaansche – jawajscy, grooten – dostojnicy), kieschen aard – delikatne (kieschen – delikatne, aard – natura)).
De adsistent-resident eener afdeeling is de verantwoordelyke persoon. (Asystent-rezydent działu jest osobą odpowiedzialną; adsistent-resident – asystent-rezydent, afdeeling – dział, verantwoordelyke persoon – osoba odpowiedzialna (verantwoordelyk – odpowiedzialny, persoon – osoba)).
Hy heeft zyn instruktien, en wordt verondersteld het hoofd der afdeeling te zyn. (On ma swoje instrukcje i jest uważany za głowę działu; instruktien – instrukcje, verondersteld – uważany (ver – za, ondersteld – uważany), hoofd der afdeeling – głowa działu (hoofd – głowa, afdeeling – dział)).
Dit belet echter niet dat de Regent, door plaatselyke ke
Bovendien is de Regent, als vertegenwoordiger van 't javaansch element eener landstreek, en verondersteld wordende te spreken uit naam der honderd- of meer duizend zielen, die zyn regentschap bevolken, ook in de oogen van 't Gouvernement een veel belangryker persoon, dan de eenvoudige europesche beambte, wiens ontevredenheid niet behoeft gevreesd te worden, daar men voor hem vele anderen in de plaats bekomen kan, terwyl de minder goede stemming van een Regent wellicht de kiem zou ku
Uit dit alles vloeit dus de vreemde omstandigheid voort, dat eigenlyk de mindere den meerdere beveelt. (Z tego wszystkiego wynika dziwna okoliczność, że właściwie to niższy rozkazuje wyższemu; vloeit voort – wynika (vloeit – płynie, voort – naprzód), vreemde omstandigheid – dziwna okoliczność (vreemde – dziwna, omstandigheid – okoliczność), eigenlyk – właściwie, mindere – niższy, meerdere – wyższy, beveelt – rozkazuje).
De adsistent-resident gelast den Regent, hem opgaven te doen. (Asystent-rezydent zleca regentowi wykonanie zadań; adsistent-resident – asystent-rezydent, gelast – zleca, Regent – regent, opgaven te doen – wykonanie zadań (opgaven – zadania, doen – robić)).
Hy gelast hem, volk te zenden tot het arbeiden aan bruggen en wegen. (On zleca mu wysłanie ludzi do pracy przy mostach i drogach; gelast – zleca, volk te zenden – wysłanie ludzi (volk – ludzie, zenden – wysłać), arbeiden aan bruggen en wegen – praca przy mostach i drogach (arbeiden – praca, bruggen – mosty, wegen – drogi)).
Hy gelast hem, belastingen te doen i
Hy roept hem op, zitting te nemen in den landraad, waarin hy adsistent-resident voorzit. (Wzywa go do zasiadania w radzie krajowej, której przewodniczy jako asystent-rezydent; roept hem op – wzywa go (roept – wzywa, op – na), zitting te nemen – zasiadanie (zitting – zasiadanie, nemen – brać), landraad – rada krajowa (land – kraj, raad – rada), voorzit – przewodniczy (voor – przed, zit – siedzi)).
Hy berispt hem, waar hy schuldig is aan plichtverzuim. (Upomina go, gdy jest wi