Страница 69 из 82
Я не чакаю тваёй пахвалы. Можа, нават напэўна, ты заўважыш заганы ў маіх развагах. Я ўжо перажыў банкруцтва ўсіх гэтых разваг і таму не магу не прызнаць, што ў іх ёсць недахопы. Але я і ў той час не бачыў іх, не магу знайсці і цяпер. А можа... Можа, яны выліліся ў форму падпарадкавання ўпартым угаворам маскі, а я сам сябе ашукваў, лічачы іх вынікам маіх асабістых жаданняў. Паколькі справа тычыцца сексу, нешта замінала мне сарваць і адкінуць шыльдачку «ўваход забаронены», і адначасна з самага пачатку мяне неадольна цягнула зрабіць гэта. Калі падумаць — ніякага дзіва. Я стараўся не чапаць гэтага, але справа ў тым, што, калі б я адкінуў сексуальныя злачынствы, мне не ўдалося б здзейсніць свайго плана і прымусіць маску спакусіць цябе. Калі б гаворка ішла пра тое, каб спакусіць цябе адзін раз, ніякае праблемы, відаць, не ўзнікла б. Але калі я хацеў зрабіць адносіны паміж маскаю і табою даўгачаснымі і, такім чынам, стварыць новы свет, дык павінен быў што б там ні было парушаць законы, што маюць дачыненне да сексу. А не дык наўрад ці змог бы я вытрываць двайное жыццё, раз’едзены да самых касцей рэўнасцю. I гэтыя доўгія, упартыя ўгаворы маскі былі, ведама, вынікам мае свядомае правакацыі.
Ага, забаўна, што, як толькі з грэхам папалам падвёў я базу пад свае развагі, адразу я пранікся спачуваннем да жаданняў маскі. Дарэчы, зусім не таму, што я згаладаўся па сексе, як па ядзе ці пітве. Парушыць сексуальныя забароны — вось на што з усяе сілы штурхала мяне маска. Калі б не ўразумеў я забаронаў, іх парушэнне наўрад ці было б напоўнена для мяне такою трапяткою чароўнасцю. I калі паглядзеў я ў вочы гэтай чароўнасці, яд рэўнасці, які найболей мяне непакоіў, страціў раптам сваю ядавітасць, і я, быццам смокчучы проціядную таблетку, паспрабаваў выклікаць у сабе эратычны імпульс.
Вачыма, поўнымі пажадлівасці, я стаў па-новаму глядзець на ўсё наваколле, і вуліца з канца ў канец здалася мне чароўным замкам, складзеным з адных забаронаў: «Секс. Уваход забаронены». Каб хоць былі гэтыя забаронныя платы трывалыя — дык няхай сабе, a то скрозь з’едзеныя чарвямі, з дзіркамі ад цвікоў, што павыпадалі, яны, здавалася, вось-вось абваляцца. Платы, платы, сваім выглядам нібыта гатовыя сустрэць уварванне, яны выклікаюць цікаўнасць у людзей, якія сноўдаюцца па вуліцы, але варта падысці бліжэй да іх і зірнуць пільней — і чарвяточыны, і дзіркі ад цвікоў — усё гэта камуфляж, і ўжо няма ніякага жадання ступіць яшчэ хоць крок. Што ж гэта ўрэшце такое секс, забарона сексу? Любы, хто задумаецца над сэнсам камуфляжу, хто задумаецца над паходжаннем платоў, адразу непазбежна ператвараецца ў эратамана. Безумоўна, сам ён таксама не што іншае, як адзін з гэтых платоў. Іменна таму эратаман і павінен праліваць на свае жаданні слёзы болю і раскаяння. Калі ён ломіць забарону сексу, дык разам разбівае і свой асабісты плот. Але калі ўжо задумваешся над існаваннем платоў, пакуль дакладна не вызначыш іх паходжання, не супакоішся. Эратаман — той самы сумленны, глыбокі даследчык: пераканаўшыся, што ёсць загадка, ён ужо не можа не разгадаць яе, якіх бы ахвяр гэта ні вымагала.
I вось я, асколак даследчыка, зазірнуў у першы, які мне трапіўся, бар. Ніякіх асаблівых надзей у мяне не было. Ён прывабіў мяне толькі таму, што ўся яго шыльда была ўкрыта камуфляжнымі чарвяточынамі і слядамі ад цвікоў. Прадавалі там фальшывую маску алкаголю. Гэты куточак якраз мне падыходзіў.
Як я і думаў, там было ўтульна. Фальшывая цемра, якая перагароджвала дарогу фальшываму святлу... Фальшывая расліна, заслоненая фальшываю ўсмешкаю... Няпэўны стан, нібыта ў сне, — і паскудства не можаш утварыць, і дабра не можаш зрабіць. Змяшаныя ў патрэбнай прапорцыі фальшывае дабро і фальшывае зло... Я сеў, поры па ўсім целе пачалі раскрывацца, заказаў віскі, разбаўленае вадою, і стаў гладзіць палец дзяўчыны ў цёмна-сіняй сукенцы, што сядзела побач са мною. Не, гэта быў не я, гэта была маска. Хоць палец у дзяўчыны быў потны, ён усё роўна здаваўся сухім, быццам пасыпаны крухмалам. Дзяўчына, ведама, дазваляла фліртаваць з сабою. Але сказаць, што яна не злавалася, — таксама хлусня. Ці рабіў я нешта — гэта было раўназначна таму, што я нічога не рабіў. Не рабіў нічога — гэта было раўназначна таму, што рабіў я ўсё.
Калі хлусіў я, хлусіла і дзяўчына. Вельмі скора яна, як мне здалося, пачала думаць пра нешта другое, але я, зразумела, зрабіў выгляд, што нічога не заўважаю. Каб адпомсціць за п’явак, за цябе, нарэшце, за свой сапраўдны твар, можа, зрабіць гэтую дзяўчыну сваёю на адну ноч? Не, не трывожся — тут усё магло здарыцца, але нічога не здарылася. Хлусіў я, хлусіла дзяўчына, а потым, не ведаю чаму, дзяўчына раптам збянтэжыла мяне, сказаўшы, што я, напэўна, мастак.
— Чаму? Чым я падобны на мастака?
— А хіба не мастакі любяць рабіць выгляд, што зусім не падобныя на мастакоў?
— Гэта праўда... Ну, а грым на твары, навошта ён? Каб паказаць нешта ці, наадварот, схаваць?
— I тое і другое... — Кончыкамі ногцяў дзяўчына скрэбла каменьчык, які трымала ў руцэ. — Але ж ва ўсім гэтым няма шчырасці, праўда?
— Шчырасці?.. — Усярэдзіне ў мяне нешта абарвалася, нібы раптам адкрыўся сакрэт фокуса. — А-а, г... гэта!
Дзяўчына гідліва зморшчыла свой кірпаты носік.
— Агідна. Усё зразумела, але навошта так груба...
Правільна! Любая сапраўдная рэч была тут бліскучаю падробкаю, любая падробка каціравалася як сапраўдная рэч. Гэта быў як быццам умоўлены куток, дзе забаўляюцца, малюючы на забароненых платах дзіркі, адчуваючы, што пажадлівасць гатова захапіць цябе... Калі я яшчэ хоць крышку ап’янею, дык адно разуменне, што на мне маска, стане небяспечным. Дзявочы сцягняк у мяне пад рукою, быццам здаволіўшыся, пачаў пазяхаць — сама пара ціхенька вымятацца адгэтуль. Урэшце нічога не здарылася, але ўсё роўна. Я дакрануўся рукою да забароненага плота і пераканаўся, што ён трывалы, — таксама ўраджай. Хочаш не хочаш, заўтра я павінен павесці шалёны штурм твайго плота...
Усё, што адбылося потым, не мае для мяне перспектывы, быццам я гляджу на гэтыя падзеі ў падзорную трубу. Але я, помню, не дайшоў да такое дурасці, каб, паддаўшыся ап’яненню, сарваць з сябе маску і таксісту назваць не свой сапраўдны адрас, а сховішча. Як бы шчытна ні прылягала маска да майго твару, які б трывалы клей я ні ўжываў, знішчыць бездань паміж імі, відаць, не так і проста. Усю ноч я бачыў сны. У гэтых снах ты як быццам нечага ўпрошвала мяне. Здаецца, перасцерагала ад фізічнае блізкасці, а можа, я прыдумаў гэта ўжо пасля. Адзін раз я бачыў у сне турму.
Назаўтра раніцаю — страшнае пахмелле, гэтага і трэба было чакаць. Увесь твар апух і нясцерпна балеў. Мабыць, вярнуўшыся дахаты, я не зрабіў з тварам патрэбных працэдур, і з-за клейкага рэчыва якрыла высыпка. Пасля таго як я памыўся, а потым апаражніў страўнік, адчуў невялікую палёгку. Але не было яшчэ і дзесяці гадзін. А выйсці з хаты найлепей пасля трох, і я вырашыў паляжаць.
Такія нясцерпныя апошнія гадзіны перад гэтаю запаветнаю хвілінаю, не пабаюся сказаць, перад імгненнем, дзеля якога на карту пастаўлены намаганні цэлага года. Без жалю кідаючы сваё цела на пасцелі, выбіраючы халаднейшую мясціну, я ніяк не мог заснуць. Гэта ж трэба было напіцца, як апошняму ідыёту. У чым, папраўдзе, знайшоў я смак, з якой прычыны раптам пачаў я весяліцца?.. Мне здаецца, я павінен нешта ўспомніць... Надзеўшы маску і лічачы, што стаў празрысты, я блукаю па вуліцах... Плот... Забарона... Быццам я пачаў станавіцца распуснікам... I гэта той самы чалавек, які, апрача загадвання лабараторыяй у інстытуце высокамалекулярнай хіміі, быў зусім бескаляровы, прэсны і, ведама, бяскрыўдны... Праўда, каб адолець плот, у мяне не было іншага выйсця, як зрабіцца распуснікам...
Стараючыся ўзнавіць у памяці ўражанні мінулае ночы, я з усяе сілы спрабаваў збавіцца ад рэшткаў ап’янення, якія гнездзіліся недзе глыбока ў чэрапе. Аднак эратычныя адчуванні, такія выразныя ў мінулую ноч, ніяк не вярталіся. Можа, таму, што я без маскі? Безумоўна, таму. Варта надзець маску, як ува мне ажывае парушальнік закона. У любым, самым бяскрыўдным чалавеку, напэўна, заўсёды схаваны злачынец, здольны рэагаваць на маску.