Ён знойдзе яе...

Паставіўшы на падаконнік локці, Косця доўга глядзеў на вуліцу. Яна падсохла за ноч, толькі дзе-нідзе нямоцны ветрык злёгку рабаціў плыткія лужыны. Пакінуўшы на шэрым асфальце дзве мокрыя шырокія стужкі, прашмыгнула «Волга».

Вуліца была чыстая, пустая і па-ранішняму вясёлая.

Косця ўзяў з падаконніка расколатае напалам невядома чыё люстэрка, паўзіраўся на сябе — у свае бліскучыя падпухлыя ад сну вочы, на тонкі завостраны нос, на выпуклы з трыма прыкметнымі маршчынамі лоб, — спадабаўся сам сабе і, сеўшы за стол, пачаў галіцца.

Вярнуўся з умывальніка свежы, чысты, з адчуваннем ва ўсім целе сілы, дужасці. Прыслухаўся, як шчыміць ад моцнага, пякучага адэкалону паголены твар, і стаў апранацца.

Ужо збягаючы па лесвіцы, пачуў, як скрыпнулі дзверы нейчага пакоя і з уключанага на ўсю моц рэпрадуктара на сцішны калідор разлёгся зычны голас: «Говорит Москва! Сегодня вторник, тридцать первое августа. Начинаем наши передачи».

«Заўтра цэлы дзень заняткаў...» — з радасцю падумаў Манцэвіч, хапаючы на поўныя грудзі паветра.

Раніца была здаровая, — гэта што пасля ўчарашняга дажджу. Сонца стаяла над горадам нізка, халоднае і ружовае. Маладзюсенькая ліпа на другі бок вуліцы, падпаленая за лета сонцам, трапятала на ветрыку сваім рэдкім пажоўклым лісцем.

На прывакзальнай плошчы было людна: нядаўна, відаць, прыйшоў прыгарадны цягнік, і ад вакзала да трамвайнага прыпынку валам валілі людзі.

— Косцік? — нехта з грамады гукнуў яго знаёмым голасам, і ён сцішыўся, з нецярплівасцю чакаючы, што яго паклічуць яшчэ раз. Намагаўся распазнаць, хто гэта яго кліча.

— Косцік! — здаецца, крыкнулі з другога боку, і Манцэвіч аглянуўся. Да яго ішла, гулка тупаючы абцасікамі лакірованых басаножак, паўнаватая ў плашчы пясочнага колеру жанчына.

«Валя...» — яшчэ не пазнаўшы, падумаў ён. I адчуў, што ў яго дрыжаць ногі.

— Валя, ты? — Косця, саромеючыся, падаўся ёй насустрач, угадваючы ў белым твары жанчыны нешта колішняе, знаёмае, блізкае і мілае.

— Дзень добры, Косцік! — Валя падала яму руку.

Зблізку Валін твар здаўся нейкі больш чужы. Косця заўважыў на ім сталасць, абыякавасць. У карых яе вачах, здаецца, ужо зусім датлела ўсё тое ранейшае, вясёлае, маладое, і яны глядзелі на Косцю неяк разважліва і бяскрыўдна.

«Як сышла з яе ўся тая прыгажосць і дзявочасць», — з нейкай жаласцю падумаў Косця.

— А вось мой муж, — Валя паказала вачыма на мужчыну, што паволі, неяк баючыся, падыходзіў да іх і якога Косця пазнаў адразу. Ён не змяніўся, ён, здаецца, нават пазграбнеў — быў не такі мажны, як у той вечар на танцах у дзявочым інтэрнаце. Цяпер Косця ўбачыў, што яго твар дзе-нідзе пабіты воспай.

— Грыша! — пачуўся прыглушаны голас, нібы гаварыў хто з пустое бочкі.

«Наш Грыша даўно з ёю ходзіць», — успомніў Косця тое даўно пачутае ў інстытуцкім клубе і пачырванеў, засаромеўся.

— Дзе ты і што з табою, Косцік? — спытала Валя і апусціла вочы.

«Напэўна, ёй брыдка, што не адпісала мне на цаліну», — рашыў Косця, а ўслых сказаў другое:

— На цаліне быў роўна два гады. Учора вярнуўся ў Мінск.

— Узмужнеў, загарэў. Які ты!.. А як з інстытутам?

Васпаваты не вытрымаў гэтай размовы, моўчкі ўзяў у жонкі сумку і адышоўся ўбок.

— Вось іду да дырэктара.

— Да дырэктара? А-а...

Памаўчалі.

— Мне Юзік Сапега пісаў, што ты ў аспірантуры? — загаварыў зноў Манцэвіч. — Ды наогул раскажы пра ўсё. Я ж нічагусенькі не ведаю. Дарэчы, Пецька Жвір таксама ў аспірантуру трапіў.

— Як трапіў, так, мусіць, і вылеціць, — яе мяккія поўненькія вусны скрывіліся, і пад вачыма збегліся дробныя густыя маршчынкі. — Не здаў экзамен па дыямату. Выхаванец Зарэкі.

3 Косцевых грудзей нешта спала цяжкае-цяжкае...

— Ну, пойдзем, Валюся, — недзе збоку пачуўся той жа прыглушаны, як з бочкі, голас. — Цягнік адыходзіць...

Валя страпянулася, упілася ў Косцю шэрымі вачыма, і яны, здаецца, гаварылі «Хіба вінавата я, што мяне клічуць?», і сказала:

— Заўтра ж заняткі. Яму на працу. Хочам сёння прывезці дадому сынка, — і пайшла, зашуршэўшы лёгкім плашчом, гулка цокаючы абцасікамі, і, ужо беручы Грышку пад руку, папрасіла заходзіць да іх у госці. Але Косцю здалося, што яна запрашае не шчыра, дзеля прыліку. I ён адказаў чужым голасам:

— Прыйду, як буду мець час.

I Косцю пачало здавацца, што ён напаткаў чужую жанчыну, усяго толькі падобную на тую, колішнюю Валю, якую любіў і любіць яшчэ моцна і, пэўна, будзе любіць усё жыццё. Яна навечна ўвайшла ў яго мары. Ён сустрэне яе, абавязкова сустрэне мілую, добрую, прыгожую Валю! Яна ходзіць недзе тут.

У вестыбюлі інстытута Косця падышоў да паштовай скрынкі, перакінуў учора перагледжаныя пісьмы і, здаецца, пачуў на лесвіцы лёгкі тупат. «Валя»... — міжволі падумаў ён і аглянуўся. Яна, танюсенькая і стройная, у белай усыпанай буйным чорным гарошкам сукенцы, нібы ластаўка, нячутна і хутка ляцела сюды, да яго. Ён падаўся ёй насустрач. А яна, пырхнуўшы чорнымі бровамі, дзіўна паглядзела на яго і саступіла з дарогі.

«Дзівак! — усміхнуўся сам сабе Косця. — Палохаю незнаёмых дзяўчат...» — I, не спыняючыся, звярнуў у доўгі, заліты маладым сонцам калідор; яшчэ здалёк убачыў знаёмую шыльдачку «Прыёмная дырэктара»; хутка падышоў да дзвярэй і рашуча пастукаў...