Страница 4 из 10
Gulonımon pur karde, çı həvuşi qujdədən qıləymoni ğonəğlığ duz karde. Peşoən iyo çı hiç qılə insoni əsər-əloməti nıvindımone bo şeyo hozıbimon.
Çı ru qəviku beşə bəpeştən, çan kərəyi bo şinə oviyo bə hışk beşimon. İ kərə maştə rəbədə çı qıləy yolə barzə vıni navədə ıştəni muhafizə kardeyo lobərımon eğande, çı ovi rosbe çəş kardəbimon. Berdəm çəşonış çımısə fiz əvində Ksuri dəmande hosə-hosə joqo vote:
Diyəbıkən, bı təpədə qıləy çoknə yolə həyvone hıtə. Əv, ısət, bərk hıtə. Çanə ki, əv pebəni çığıno şe lozime.
Mı bəçəy nişon doə tərəf diyəkardeyədə həğiğətdən qıləymi dəhşətinə həyvon vinde. Əv, çanə bıvotoş qıləy yolə sırribe. Iştənən bə sahili nezi əbıə çı qıləy təpə soğonədə hıtəbe.
– Guş eğand Ksuri,-votıme, bə kəno beşi iyən əy şiko bıkə.
Əv tarsəy:
– Mı əy bıkıştım? Əv ki mıni bəjiye-bəjiye ebəbarde.
Mı həni hiç sıxani nıvotəy bəy sədo nıkardem dasparde; peşoən ıştə tifanqonımon həməm peqəte (se qıləy tifanqımon hesbe). Lap bə yolə qıləy lulə çı qullə əvəzədə dı poə sılf lozim əbıə ğədərədə seçmə iyən borutım ekarde. Əmo bə dıminə yolə qullə, bə seminən penc qılə qədə qullonım noy. De iminə vəhşiyə həyvonım bə nişon qəte ğandıme. Mı çəy səm bə nışon qətəbe, əmo əv, dıştə pencəş ıştə çonəş edoəbe, joqo qıləy holədə hıtəbe ki, qullə çəy zınosə bəpe qıne çəy astəş arışte. Dıştə sədoyi bə sahat pebe, ojnən bəzəmin qıni; peşo ojnən pebe dəmande tıle.
Əv, ıştə umrədəm nıməsə de qıləy sədo dəmande burrə doy bə sahili dorozi tıle. Bəçəy sə jem nızneyku itkə bevəc bim. I dəğə dənıvarde de dıminə tifanqi bə tılə həyvonim otəş doy. Bı səfə ıştə piyə vırəkum jəbe. Əy, hiç sədoy nıkardəy bə zəmin qıni dəmande con doy. Bımədə Ksuri bə curuət oməy, bə sahil beşeyo iznış piyəy.
– Çok, bışi,-votıme. Bə ov eqıni; i dasədəş tifanq qətəbe, de i dasi bə sahili tərəf sinovış harde. Bə zəmin doroz əbıə həyvoni rəsəy tifanqi luləş bə çəy quşış dəğande iyən ğandışe çəy nəfəsış bıriy.
Bə joqo qıləy həyvoni ğələbə karde həlbəttə qıləy çokə ko be. Əmo çəy qujd hardənin nıbe qoroş çı se atım boruti bə hədər şeyo həyf-doğ kəşedəbimon. Əmo Ksuri çoknə bedə-bıbu çəyku istifodə kardeş pidəbe. Bə barkəz oqardə bəpeştə mıkuş təvə piyəy.
– Bo çiçiyoy?-xəbəm səy.
– Çı həyvoni səy obıriyəninim,-votışe. Əmo çəy səş bıre nızınəy çəy pəncəş varde. Im çı qıləy yolə şiri lınq be. Pəncəm vindeyədə, çəy pus bakam bəvəc ome fikım karde. Mı əy çı kom tərəfo pus kardeş, zındənıbim. Ksuri çımısə zirək beşe. Əmo az bəy har curi koməq əti kardəbim. I ruj bədırısi kulşiyəymon. Oxoədə pusımon karde vardımone çı kəyuti bonisəmon peğande. Əv, dı ruj çı həşi yiyo mande təmiz hışk bə bəpeştə vardıme çı noli əvəzədə ıştə hıtəvırədəm oğande.
Çı anə mandə bəpeştə, əmə da-donzə ruj bə cənubi tərəf şimon. Çəmə azuğə ruj-bə-ruj oşkorə bəkam beyo dəmandimon ğənoət karde. Əmo bə kəno əncəx çəmə şinə ov orəxeyədə beşedəbimon. Mı bə Avropa qəmiyon de ros ome umi Ğambii, Seneğal, Havzə vıni yaən çı har qıləy co ru ətrofədə əbıə bə qıləy mandə vırə şe cəzirə pəydo karde, yaən zənciyon (siyo ğulon) dasədə tələf bəninbim. Co çorəş ni. Mı zındəbim ki, cəmi Avropa qəmiyon bə har tərəfi bışunən, bə Gviney sahilon, bə Brazilya yaən bə Miyonə Hindiston ojnən çı Havzə vıni toniku dəvardəninin. Iqlə sıxan-ya bo Avropa qəmiyon pəydo karde, yaən bo tələf beyom sıxan doəbe.
Bəpe votəy təki da rujən bə sahili dorozi bəştə romon dəvom karde. Oxoədə mı bo insonon nıjiyə vıron de inson jiyə vıron əvəz beş hissım karde. Dı-se vırədə sahilədə odəmımon vinde. Əvon həmə siyo bədəninə quciliyə odəmon bin. I kərə bə hışk beşe çəvon toniku şem piyəy. Əmo çımı ağılmandə məsləhət əkəm Ksuri bimi rozi nıbe.
– Niyəpiyəşe,-votışe.
Əmo mı ha çoknə bedə-bıbu de vəhşiyon bo sıxan kardeyo qəmim bə kəno nez barde. Əvon çımı fiki bə sə dəqınin. Əvon be siloh bin. Əmo çı qıləy dasədə doroz, nozıkə ləvoy hesbe; Ksuri çı ləvo (mizrağ) nizə beş iyən çı siyo ğulon dəy çanə diyəro bıbu çok yeşon qəpış yəy. Bəçəy qoroşən mı qəmim bəpeş roməy əncəx de işoron dəmandim qəp je, sıftə kərədə çəmə vəşyən beku əvonım bə sə dəğande. Əvon bə sə dəqınin. Bəmə cəvob doe işorədə bəməno xorək vardeyo çəmə qəmi oqəteyo məhlumatışon doy. Tosə çımı vokıri nışande çəvonədə dı kəs bə vırəy tıləyn. Nim sahaf dəvardənıbe ki, çı qıləy duşisə dı yolə poə hışk kardə qujd, çə qılə kulisə qıləy quşə oqardəyn. Im yəğin ki, təxıl bənine. Peşo məhlum be ki, bəvıronədə bə təxıli əmandə qıləy şey. Əmə ımoni de qıləy yolə roziyəti bo ğəbul kardeyo hozı bimon.
Əmo doə baxşişi çoknə bəbe se? Çı vəhşiyonku tarse qoroş bə sahil beşeyo curuət kardənıbimon. Əvonən çəməku kam tarsedənıbin. Oxo, əvon çı çətinətiku bo har dı tərəfiyo qıləy nıtarsə beşə roşon pəydə karde. Dılədəş qujd iyən hardınə şe əbıə quşəşon sahilədəşon noy, diyəro okıriyəyn. De joqo bəmə qujdə poon de quşon bə barkəz vardeyo imkonışon doy. Peşo ojnən bəştə navkonəni vırə oməyn.
Əmə de işorə çəvonkumon roziyəti karde. Tojədən bə ro dəqıneyo hozı beyədə, bəvon qıləy yolə çoki karde fırsətımon pəydo karde. Hələ çı sahiliku co bənıbimon ki, berdəm çı bando çanə bıvotoş dıqlə yolə vəhşiyə həyvon duz bə dıyo tərəf tıleşon vindımone. Çəvonədə qıləy bə iqlə tərəf tıledəbe. Sahilədə əbıə odəmonən bənəy tarsi iyəndı eqəte-eqəte tıledəbin; jenon həniyən ve tarsəyn. Əncəx nizəynə odəm ıştə vıro lıvedənıbe. Əmo həyvonon bə hiç kəsi diyənıkardəy duz oməyn ıştənışon bə dıyo şodoy. Joqo bızın ki, çəvon cəmi məğsədışon dənışteybən. Berdəm çəvonədə qıləy lozimbə dərəcədə bə barkəzi nez oməy. Mı qıləy joqo hol hiç çəş kardənıbim. Bə sahat çı tifanqi qıləymi pur karde, ə dıqlon pur kardeyən bə Ksurim dasparde dəmandim deşmeni çəş karde. Tosə çəy bə tifanqə mənzıl rəse mı çəxməxım dəkırniy, qullə sof bə çəy sə qıni. Əv bə sahat bə ov eşe, tojədən bə ovi dim beşe tase-tase bə sahili tərəf dəmande sinov harde. Məhlum be qoroş əv de maqi bə canq be. Çəy yarəo şə xun iyən ha bə ov eşeyədə bə çəy ləvə şə oviku nəfəsış bıriyəbe, tosə kənoş nızınəy sinov harde tasəy.
Çı tifanqi sədo əməs, çəy otəşi əvində vəhşiyon tarsi iyən çəvon təəccubi vote mumkun ni. Bəvay tarsi joqo bə zəmin doroz bəbin ki, joqo bızın mardəbin. Çı həyvoni eşe iyən çımə bo nez omeyo işorə karde vindeyədə bə curuət oməyn ,bo mardə həyvoni bevardeyo bə ov dəşin. Mı fik nıkardəy çı həyvoni kom vırədə eşeş təəyin karde zındənıbim. Çunki çəy tasə vırə dırıs xun be. De yolə muşkuləti həyvonım pəydo karde de jiyəm dəbase. Çı jiyə tıkım bo vəhşiyono şodoy. Əvonən okırnişone bəbiyeşon bekırniy. Im həyvon, nadırə cinsin, çanə bıvotoş mahbub xol-xolin, qıləy yolə pələnq be. Çı cəmdəki ətrofədə əmandə vəhşiyon de heyrəti əştə dason bə osmoni tərəf ros kardəbin. Əvon, ə həyvonım de çiçi je bəştə ağl dəvızıqıne zındənıbin.
Çımı tifanqi sədoku tarsə ə iqlə həyvon bəkəno beşe, bə bandi tərəf tıləy. Çı jəbə həyvoni qujdi zənciyon harde piyeşon fameyədə, bəsə dəqınim, əy bəvon bıbaxşım çok bəbe. Həyvoni əvon boştəno peqəteyo işorəm karde. Əvon tosə ımi bəsə dəqıne ve rozi bin iyən vaxti qin nıkardeyo bə ko dəqınin. Çəvon çəxuşon nıbe. Əmo tijə təvə iyən de tık tijə çuon çı pələnqi pusışon joqo cald iyən rəy evate ki, əmə de çəxu joqo rə nəzınimon karde. Əvon bəmışon qujd təklif karde. Mı de işorə, əvım bəvon baxşə, əmo çəy pusi piyeyım əvonım de işorə bə sə dəkande. Əvon sof de yolə həvəsi rozi bin, ğəyzi bımi bomonışon çı navkonənisən ve azukəşon varde. Mınən çəvon çiç beşon nızıne-nızıne ğəbulım karde. Peşo ovımən piyəy. Çı ovə ğabonədəm qıləy peqəte səbəjiyem karde. Dımiyən çəmə ovi orəxe iyən bə şinə ovi ehtiyocımon be əvonım bə sə dəğande. Bəvədə əvon ıştə zıvonədə şeyşoni vote iyən çəvon miyono dıqlə jen co be bo oviyo şin. Itkə dəvardənıbe ki, çı qıliyo tumo kardə əbıə qıləy yolə ğabi bə puri şinə ovışon varde sahilədə bə zəminışon noy (jəqo məhlum, əvon ım qıliyə ğabon həşiyədə patdən). Mı Ksuri de ovə qulonım bə kəno bo oviyom vığande. Əyən ğabonış de şinə ovi purış karde vardışe.