Страница 12 из 14
Апошняй прыкметнай падзеяю напярэдаднi вяртання на радзiму сталася нашая па-дзiцячаму дурная бойка - не падзялiлi шчупакоў - з Чэсем Мiкульскiм. Мы бiлiся на беразе старыцы, намагаючыся скiнуць ворага ў прыбярэжную бузу з густым багавiннем. Я перамог, каб потым да заканчэння альма-матэр мучыцца згрызотамi сумлення, бо Чэсь пасля Новага года памёр ад раку, i казалi, нiбыта, едучы ў будатрад, ён ужо ведаў, колькi яму засталося.
Дзесьцi наверсе вырашылi, што збiраць з томскай тайгi ўсю колькiтысячную будатрадаўскую брацiю ў абласным цэнтры небяспечна, i эшалоны фармавалi i адпраўлялi на захад у гарадку Асiна, якому было наканавана перажыць выпрабаваннi, параўнальныя хiба толькi з падзеямi грамадзянскай вайны i замежнае iнтэрвенцыi.
Па-першае, у крамах былi раскупленыя ўсе наяўныя прадукты, у тым лiку - i найперш - каламутнае, як вада з калюжыны, тамтэйшае пiва, дзе, здавалася, ты на ўласныя вочы, без усякiх мiкраскопаў бачыў жывых бактэрыяў i мiкробаў.
Добра, каб гэтую балоцiста-жоўтую каламуць спажывалi адно загартаваныя студэнцкiя галовы i страўнiкi, але ж ёю пачаставалi яшчэ i двух нiштаватых ужо медзведзянятаў, якiх везлi з сабою хлопцы з рыжскага iнстытута грамадзянскай авiяцыi. Ачумеўшы ад пiва, мядзведзiкi ўначы сарвалiся з ланцугоў i ўволю нагойсалiся па чэзлым райцэнтраўскiм парку, дзе на лавачках i проста на траве спалi будатрадаўцы. З дзесятак байцоў пасля той вясёлае ночкi грузiлiся ў эшалоны з забiнтаванымi рукамi i галовамi, а яшчэ з дзесятак доўга заiкалiся. Самi касалапыя мелi выдатны шанец уратавацца, вярнуўшыся ў родную тайгу, ды невядомая цёмная сiла пацягнула iх з парку да райкама партыi, дзе дзяжурны пост мiлiцыi сустрэў бурых дыверсантаў шчыльным загараджальным агнём.
На свой вагон мы ўрачыста пачапiлi лозунг-плагiят з белаярскае зоны пра "честный труд - дорогу к дому".
Дарога дадому выпала галодная, бо цягнiк падоўгу стаяў сярод дзiкай тайгi, а станцыi, дзе згаладнелыя байцы маглi нечага прыкупiць, мiнаў на кур'ерскай хуткасцi. Для Новасiбiрска зрабiлi выключэнне, i прывакзальны пляц стаўся сведкам вiдовiшча, як дзве кроплi вады падобнага да прыступу Зiмовага палаца з рэвалюцыйных фiльмаў: байцы ў зеленкаватай будатрадаўскай форме з разгону караскалiся на высокую прывакзальную браму, збiвалi з яе замок i, не раўнуючы, як экспрапрыятары, ламалiся з пустымi пляцакамi ў магазiны. Эшалону як найхутчэй далi зялёнае святло, i цэлы ўзвод байцоў з напакаванымi заплечнiкамi ўбачыў ад свайго цягнiка толькi зялёны хвост.
Пасля Новасiбiрска сэрца ў чыгуначнага начальства адпусцiлася, i мы ўжо спынялiся на невялiкiх станцыях, дзе да вагонаў кiдалiся зграi гандлярак. Любы прадукт - тры разварыстыя бульбiны з салёным агурком, нядошлая таранка-сухарэбрыца, пачак леташняга пячэння - каштаваў рубель.
Гэткую агорклую аднастайнасць парушыла з'яўленне тавару больш дарагога.
Тавар звалi Кацюшай.
Даўно выжлукцiўшы падазрона празрыстае новасiбiрскае пiва, мы журботна шукалi нейкую адпаведнасць свайму настрою ў восеньскiх прыўральскiх краявiдах, як у купэ лiтаральна ўварвалася крамяная кiрпатая маладзёнка. У руках у яе быў кошык з вафлямi, на шчоках гарэлi ружы, а голас звiнеў, як хор вясновых сiнiцаў: "Приветик, мальчики мои, бедненькие, голодненькие, трезвенькие... Ну че приуныли? По червончику, и я - ваша. Думайте, мальчики, думайте, другие уже надумали". Яна ўзмахнула пышнай хiмiчнаю фрызурай, i праз хвiлю яе скорагаворка ўжо данеслася да нас з суседняга купэ.
Не трэба падазраваць нас у сквапнасцi або ў занадта высокай маральнасцi. Тым не менш нашае купэ ад спакуслiвай прапановы дружна (калi не браць пад увагу пакутлiвыя ваганнi Чарнiловiча) адмовiлася. Мабыць, намi кiравала iнтуiцыя.
Пералiчыўшы сумленна заробленыя чырвончыкi, Кацюша пакiнула эшалон ужо далёка за Ўралам. Байцы з трох вагонаў тройчы пракрычалi ёй "гiп-гiп-ура!" i асамотнена разбрылiся дзялiцца ўспамiнамi пра алькоўныя выкрунтасы сiбiрскае гетэры ды пра свае мужчынскiя здабыткi. Подзвiгi байцоў трох менскiх будатрадаў выглядалi гэткiмi маштабнымi, што на iх здзяйсненне не хапiла б i дзесяцi Кацюшаў. Мiхася Чарнiловiча такiя размовы вiдочна нервавалi, i ён пачынаў на нас непрыхiльна касавурыцца.
На занядбаных абшарах расейскага нечарназем'я волаты чыгуначнага сексу быццам па камандзе замаркоцiлiся, i па вагонах прашасцела хвастом лёгкая панiка...
Цяпер Чарнiловiч пеўнем хадзiў па чужых купэ i, зларадна малюючы пакутнiкам усялякiя жахi, бескарыслiва прапаноўваў свае медычныя кансультацыi.
Ва ўсеагульным няшчасцi адразу ж захлынулася прага помсты нашаму таварышу Юру Асiноўскаму, што апанавала была вагон памiж уральскiх адгор'яў.
Недзе на мяжы Эўропы з Азiяй цiхмяны баец Юра са спалатнелым тварам выйшаў з купэ i дрогкiм голасам папрасiў склiкаць атрадны сход, дзе мы даведалiся, што ў Асiноўскага прапалi з валiзы ўсе чыста грошы. Бязрадасную навiну аздаблялi звесткi пра хворых бацькоў, не вельмi здаровую малодшую сястрычку i хворую на якуюсьцi складаную хваробу кароўку. Да пералiку чужых хваробаў бядак сарамяжлiва дадаў кранальную падрабязнасць: ад празмерных перажыванняў у яго сапсаваўся страўнiк i разгулялася крывавая мытуха.
Найбольшую шкадобу выклiкалi не сам Юра i не ягоныя хворыя - рэч звычайная - сваякi, а якраз гарапашная кароўка, што чакае не дачакаецца запрацаваных крывавым мазалём будатрадаўскiх рублёў.
Калi ў часе галасавання пра збор грошай, дзве рукi нерашуча "ўстрымалiся", сход закiпеў высакародным абурэннем. У вынiку Юра атрымаў на тры сотнi болей за iншых байцоў i ягоны малады паарлелы арганiзм хутка перамог мытуху.
Як нi горка зноў i зноў расчароўвацца ў людзях самому i расчароўваць астатнiх, аднак праўда вымагае, каб яе палыновы келiх выпiвалi да дна. Цiхi баец Юра "гнаў карцiнку". Двое хлапцоў, тыя самыя, што на сходзе адмовiлiся галасаваць "за", не толькi ехалi з Юрам у адным купэ, але i пражылi з iм год у адным пакоi, а таму мелi больш дадзеных для аналiзу сiтуацыi. Адзiн баец да непрытомнасцi напаiў акрыялага таварыша, а другi ўчынiў татальны ператрус Юраваму багажу, знайшоўшы "ўкрадзеныя" грошы на дне валiзы ў вопраднi з некалькi параў нямытых смярдзючых шкарпэтак.