Страница 2 из 3
Бывай, падобная да праваслаўнай царквы зялёнакупальная турма Маабiт, дзе сядзеў за Гiтлерам татарскi паэта Муса Джалiль, а цяпер сядзiць шэф усходненямецкага мiнiстэрства дзяржбясьпекi Эрых Мiльке i дзе, як лiчаць усе бэрлiнцы, з кiм ты пра гэта размаўляў, павiнен сядзець геносэ Хонэкер. Ён хоча да дачкi ў Чылi, але ж гэта ён доўгiмi гадамi не выпускаў твайго перакладчыка былога дысыдэнта Норбэрта Рандава да жонкi й малога сына ня ў Чылi, а ўсяго толькi з Бэрлiну ў Бэрлiн; не пускаў нават тады, калi ў жонкi згарэла кватэра, i, каб хоць колькi часу пабыць разам, сям'я мусiла паасобку зьбiрацца ў Баўгарыi.
Бывайце, бэрлiнскiя каналы й самавiтая Шпрэва! У вашых водах на вачох у спадара Рандава загiнуў ад кулi хонэкераўскага памежнiка заходнебэрлiнскi будаўнiк, якi ў скварны дзень, каб трохi асьвяжыцца, даў з прыбярэжных рыштаваньняў зухаватага нырца, што ўсходненямецкае радыё праз паўгадзiны ўжо абвясьцiла жудаснай правакацыяй рэваншыстаў.
Бывай, бэрлiнская каналiзацыя! Па тваiх трубах, пакуль iх таксама не перарэзала жалезная заслона, пайшоў у вольны сьвет сябар твайго спадарожнiка й твой калега-лiтаратар; рукапiс ягонага раману дабiраўся iншым шляхам, каб дайшоў хоць адзiн з двух.
Бывайце, фраў Эльке Эрб! Вы таксама пакаштавалi сацыялiзму, а таму вам было трохi лягчэй перакладаць зь беларускай вэрсэт пра чужую зямлю, якая робiцца радзiмай толькi тады, калi назаўсёды ляжаш у яе.
Бывай, возера Ванзэе з тваiмi яхтамi, цеплаходам "Мобi Дык" i павай з Павiнай выспы, якая выйшла па-павiнаму пасварыцца на цябе, калi ты плыў на "Мобi Дыку" ў Патсдам, дзе ў Сан-Сусi ў атачэньнi магiлаў сваiх сабак спачывае кароль Фрыдрых II.
Бывай, падобная да невялiкага замку вiла Лiтаратурнага калёквiюму на прывазёрнай вулiцы, дзе ты ў сваiм пакоi ў вежы побач з ружовым каштанам, куды шторанiцы прылятала зязюля, спасьцiг, што такое эўрапейская цiшыня, пра якую сказаў у сваiм скандальным "Тропiку Рака" "чалавек са сталёвым фаласам, зьедлiвым розумам i неўтаймоўным свабодным сэрцам" - амэрыканскi пiсьменьнiк Генры Мiлер.
Бывай, вулiца Зандвэрдэр, над якой, калi ты, пабуджаны зязюляю, упершыню выйшаў на ранiшнi шпацыр, быў разьлiты кактэйль з пахаў бэзу, хваёвай смалы-жывiцы й гарачых булачак з карыцай. Бывай, падобная да адной з Кранахавых грацый наркаманка з плэерам i цiхiм шчасьлiвым сьмехам, што гучаў у гэтым вулiчным кактэйлi, дадаючы ў яго свой струменьчык з водару невядомых духоў i салодкага жаночага поту.
Бывай, да болю родны i ўтульны "Запарожац" з усходнебэрлiнскiм нумарам, што прыткнуўся сярод усiх гэтых пачварных аўдзi, фордаў, таётаў, вольваў i мэрсэдэсаў жывым увасабленьнем перавагаў плянавае эканомiкi.
Бывайце, мурашкi з Ванзэйскага парку! Гэтая зямля й вас надзялiла нямецкiм характарам зь ягоным богам парадку, i вы пракладаеце свае сьцежкi не абы-дзе, а акурат па каменных бардзюрах ходнiкаў, нiбыта за ваш мурашыны крок управа, крок улева вас вокамгненна возьме ў абарот палiцыя.
Бывайце, бэрлiнскiя камары! Аднаго вечару вас наляцела столькi, што мiжволi палезьлi ў голаў гiсторыi пра гулагаўскiя страты з дапамогаю сiбiрскае камарэчы - пагатоў змагацца з вамi, дзякуючы добраму францускаму кабэрнэ, ужо не было нiякае змогi, i заставалася адно зацкавана пазiраць на крылатыя эскадрыльлi, што злучалiся ў палкi й дывiзii. Невядома, дзе, хто й чым вас гадуе, але тады, калi вас набiлася ў пакой, як савецкiх алкашоў у парфумэрную краму, куды прывезьлi "трайны" адэкалён, i калi рука асуджана нацiснула на выключальнiк, вы ня кiнулiся пiкiраваць, як, зарабляючы ачкi на будучае расейскае вiцэ-прэзыдэнцтва, пiкiраваў на сваiм бамбавозе на афганскiя кiшлакi вусаты "воiн-iнтэрнацыяналiст" Аляксандар Руцкой, а - мiрна палеглi спаць да самае ранiцы.
Бывай, сяржант з амэрыканскай базы на вулiцы Зандвэрдэр! Ганарлiвыя мiнакi-немцы адмовiлiся выпiць з табою вiскi, як вы, мусiбыць, не захацелi б чокнуцца з налiтым гарэлкаю па самыя вушы лейтэнантам-танкiстам, якi аднойчы на менскай вулiцы на пытаньне, цi прыняў ён прысягу на вернасьць Рэспублiцы Беларусi, папулярна растлумачыў вам, што "в гробу он видел вашу ё...ю Беларусь и вас, ё...х бульбашей-лапотников с ней вместе". (Тут, напэўна, трэба дадаць, што танкiст прасiў вас падкiнуць яго ў Гомель i вы зь сябрам пасадзiлi яго ў сябравы "Жыгулi" й па дарозе дахаты завезьлi пад Полацак, дзе ёсьць вёска, што таксама завецца Гомель, а там вытрасьлi свайго спадарожнiка з машыны, падцягнулi да дарожнага ўказальнiка, тыцнулi носам у назву й паехалi замольваць свой грэх у полацкую Сафiю.) Аднак сяржантава база стаiць не на тваёй зямлi, сяржант ня лаецца на цябе трохпавярховымi мацюкамi й не абяцае зрабiць на сваiм танку "капитальную утюжку" - "только попробуйте рыпнуться", а таму ў праграме дзён беларускае лiтаратуры ў Нямеччыне зьяўляецца незаплянаваная iмпрэза са сьцiплым антуражам у выглядзе двух крэслаў-раскладанак, пляшачкi вiскi й дзьвюх плястыкавых чарак. (Дзеля беларускiх спэцслужбаў ты даеш урачыстую прысягу, што мурын Робэрт - або проста Бобi - з Луiзiяны не спрабаваў завэрбаваць цябе ў агенты СIА, а ты сам неяк пасаромеўся набiвацца.)
Дзяржаўныя таямнiцы Рэспублiкi Беларусi ўратавала тое, што ты пакутлiва саромеесься свае ангельскае мовы.
Зрэшты, са сваiм полацкiм пранонсам ты досыць бойка паведамiў, што yоur nаmе is Uladziа, што уou havе thе sistеr аnd the mоthеr, but haven't the саr аnd thе tеlерhоnе. (Тут Робэртавы вусны ад вуха да вуха расплылiся ў недаверлiвай жамчужнай усьмешцы, - маўляў, так не бывае.) Апрача таго, ты мог бы даволi ўпэўнена пагаварыць зь iм пра дзяцiнства Валодзi Ўльлянава альбо адбарабанiць з паўсотнi сказаў пра ўсталяваньне савецкае ўлады ў Закаўказьзi. Тэкст пра сiмбiрскага хлопчыка Вову, што так жорстка адпомсьцiў за старэйшага брата, навечна, як цьвiк у труну, умалацiла табе ў галаву школьная настаўнiца Генрыета Залманаўна Бляхер, а артыкул пра перамогу бальшавiкоў за Каўкаскiм хрыбтом ты чатыры ўнiвэрсытэцкiя гады з сэмэстру ў сэмэстар здаваў цiхай вар'ятцы, якой патрэбныя былi спакой i пэнсiя, але якая на сваё й вашае няшчасьце даводзiлася сястрою прарэктару, i таму ты ўдасканальваў сваю ангельскую пад ейным кiраўнiцтвам i, калi раптам зьбiваўся ў даўно вывучаным на памяць тэксьце, хор тваiх таварышаў - яны ведалi твой артыкул ня горш, чым ты iхнi, бо здавалi "тысячы" па той самай мэтодзе - пачынаў суладна гудзець: "джорджыян меньшевiкс... арменiян дашнакс... азербайджан мусавацiстс..."