Страница 56 из 60
Самсон ссунуў ногi Роя з лаўкi.
- Куды гэта ты спяшаешся? - спытаў ён i сеў. - Мы шукалi цябе, а цябе няма.
- Я спаць хачу, - адказаў Рой.
- Iнспектар кажа, што ты адмовiўся ад свайго ўчастка i не захацеў браць на поўначы. Гэта праўда? Ты на самай справе зрабiў гэта?
Рой перавёў погляд на бляклую пляму возера Гурон.
- Праўда, Самсон, - сказаў ён абыякава.
- Я яшчэ разумею, чаму ты аддаў свой участак, - сказаў Самсон. - Але чаму не iсцi на поўнач? Гэтыя мясцiны чакаюць такiх, як ты. Ты гадамi гаварыў пра тое, каб пайсцi на поўнач. Дык што ж сталася, чаму ты перадумаў, калi ёсць такая мажлiвасць?
Рою мiжволi давялося разыгрываць Самсона.
- Старэю я, Самсон, для такiх прыгод, - сказаў ён. - Гэта для такiх дужых хлопцаў, як ты. - Рой успомнiў, колькi разоў ён спрабаваў разлучыць Скоцi з Самсонам i нiчога не выходзiла. А як лёгка разлучылi iх абставiны.
- Што ты будзеш рабiць без Скоцi? - спытаў ён здзеклiва.
Вялiкiя далонi Самсона былi такiя цяжкiя, што сабака глуха забурчаў.
- Скоцi адмовiўся ад свайго ўчастка i вырашыў iсцi на поўнач разам са мной. Давай i ты з намi. Чаму ты не хочаш? Што з табой?
Рой не адказаў, але засмяяўся са Скоцi, як смяяўся з Самсона. Смяяўся ён i з сябе, са сваiх спроб разлучыць iх.
- Дык што, Рой? - спытаў Самсон.
- Я вырашыў адпачыць, - адказаў Рой.
Самсон не адставаў ад яго, не пераставала яго рука церабiць сабаку. Але ад абодвух ён нiчога толкам не дабiўся, ды тут з'явiлiся Скоцi i Джэк Бэртан.
- Так! - сказаў Рой. - Значыцца, з'явiлiся яго экселенцыя айцец Малькольм i дарожны ўпаўнаважаны.
- Я прывёў Джэка, - дзёрзка пачаў Скоцi, - каб хоць ён навучыў цябе. Паслухай, Рой. Ты аддаў свой участак Iндзейцу Бобу, гэта твая справа, мяне гэта не турбуе, - эмацыянальнасць гэтага iдэалiста была надта яўнай i падкрэсленай. - Але навошта адмаўляцца ад новага ўчастка на поўначы? Што ты думаеш рабiць далей? Сядзець тут i памiраць?
- Пайшоў ты, Скоцi, - панура прамовiў Рой.
Скоцi адмовiўся ад уяўна гнеўнага тону.
- I чаму табе не пайсцi на поўнач са мной i Самсонам? - пытаўся ён. - Чаму ты не папросiш iнспектара запiсаць цябе на адзiн з тых участкаў?
Рой паглядзеў на толькi што наваксаваныя боты Скоцi.
- А навошта табе iсцi на поўнач? - спытаў ён у Скоцi. - Ты ж выцягнуў свой стары ўчастак, навошта табе валачыся на поўнач?
- Не будзь упартым, Рой, - папрасiў Самсон. - Чаму ты не хочаш пайсцi з намi?
- Але чаму б вам не пайсцi зараз у бар i не напiцца? - спытаў Рой, i адразу ж закрычаў на iх, каб не думаць, якое гэта было б шчасце - пайсцi на поўнач з Самсонам i Скоцi, шчасце, якое ён не прымаў дзеля непазбежнай адзiноты, якая чакала яго ўсюды ў лесе. Калi ўжо нiчога не было для яго ў Сент-Элене, дык нiчога не было для яго i ў лесе. Як яны не могуць гэтага зразумець?
- Схадзiце, - крычаў ён iм, - схадзiце i добра напiцеся, пакуль вас не зжэрла ледзяная пустыня!
- Мо ты ўгаворыш яго, - сказаў Скоцi Джэку. - Ты не маеш рацыi, Рой, i сам гэта добра ведаеш. - I ён павёў Самсона ў бар.
Рой адразу ж напаў на Джэка.
- Ну, - сказаў ён. - Выратавальнiк дарог! Выратавальнiк горада! Што яшчэ. ратаваць збiраешся? - Але атака была слабая.
- Мне паведамiлi, што ўчора вечарам ты не знайшоў мяне, - сказаў яму Джэк, не звяртаючы ўвагi на яго горыч.
- Я нiкога не знайшоў учора вечарам, - адказаў Рой.
Джэк сеў.
- Ты, вядома, заходзiў дамоў?
Рой павольна кiўнуў.
- Прыйшоў у свой пакой, а там чужыя дзецi. - Ён прыкрыў шапкай вочы i гаварыў вельмi спакойна. - Хто купiў ферму, Джэк? Нехта з Раселяў?
- Не. Яе купiлi зямельныя агенты, а заплацiў, вiдаць, банк.
- Банк? А навошта яму хата фермера?
- Але ж гэта яшчэ даволi прыстойная ферма...
- Але навошта банку купляць яе? Банк - гэта ж проста будынак. Навошта яны скуплiваюць фермы? Якая ў гэтым патрэба? - Рой, нарэшце, знайшоў падставу для незадаволенасцi, але i гэта не давала палёгкi. - Што ж зрабiў Сэм? - пытаўся ён у Джэка. - Узяў i прадаў iм ферму?
- Не, быў аўкцыён, а банк даў больш за ўсiх.
- А каго яны пасялiлi на ферме?
- Бiлi Эдвардса, - сказаў Джэк.
- Спачатку ён атрымаў майго каня, а зараз i ферму, ў дадатак!
- Ён добры фермер, Рой. Ён будзе на ёй як след працаваць.
- Вядомая справа! Таму, напэўна, банк i пасадзiў яго туды.
- Вiдаць.
- А як жа Сэм?
- Ты нiчога не чуў пра Сэма?
- Не, - адказаў Рой.
- Сэм проста сышоў. - Джэк пацiснуў плячыма. - Уцёк.
- Разам з Руф?
- Не, кiнуў яе. Усё кiнуў. Забраў палову грошай, адным цудоўным ранкам пайшоў на станцыю i знiк. Знiк!
- Зусiм як Эндзi, - сумна, але без горычы прамовiў Рой.
- Так, падобна, - сказаў Джэк i замоўк у чаканнi.
Рой павiнен быў задаць гэтае пытанне. Зараз ён не мог не задаць яго.
- А што з Эндзi? Дзе ён?
- Недзе тут, - сказаў Джэк.
- А Джынi?
- Па-ранейшаму ў старой хаце Мак-Нэйраў.
Рой падняў шапку, i сонца асляпiла яго.
- Ты яе яшчэ не бачыў? - спытаў Джэк.
Рой пакруцiў галавой.
- Яшчэ не, - сказаў ён. - А Эндзi з ёй?
Джэк пацiснуў плячыма.
- Магчыма, - сказаў ён.
На iмгненне Рою здалося, што Джэк мог бы сказаць больш, але той змоўк i неяк неахвотна ўсмiхнуўся. Сабака зноў пачаў лашчыцца да Роя. Той механiчна церабiў яго галаву, морду, шыю. Сабака быў, вiдаць, ручны i заскуголiў, калi рука Роя перастала гладзiць яго.
- Джэк, - вiнаватым тонам сказаў Рой, успомнiўшы, нарэшце, нешта важнае. Я схаваў у тваiм хляве пушнiну.
Джэк кiўнуў.
- Я бачыў.
- Я яе забяру адтуль. Мо сёння вечарам.
- Калi захочаш, - сказаў Джэк.
- Не, сёння вечарам, - сказаў Рой.
- Ладна, - сказаў Джэк. - Мо пераначуеш у нас?
Рой кiўнуў.
- А як твая ферма? - спытаў ён.
- Становiцца падобнай на ферму, - сказаў Джэк.
- А сям'я?
- Нармальна, Рой. На будучы год адкрываем сярэднюю школу ў Марлоў. Учора гаварыў з адмiнiстрацыяй.
- Марлоў? Гэта ж за дзесяць мiль, - сказаў Рой. - Якi сэнс для нас?
- Дзесяць мiль? - Джэк пацiснуў плячыма. - Арганiзуем аўтобус.
- Фермер Джэк! - сказаў Рой, i гэтыя словы прабiлiся ў яго пацяжэлую галаву. Яму захацелася падчапiць Джэка, пажартаваць наконт схаванай пушнiны, наконт горада, наконт дарогi, наконт школы. Джэк быў тут i чакаў гэтага, амаль малiў Роя не адасабляцца. Дзiўнае гэта было маўчанне, але неўзабаве яно перарасло ў пераможную перадышку, бо менавiта гэтае маўчанне вярнула Рою пэўнасць, ад якой яму не было дзе схавацца. Гэта была пэўнасць Джэка, якi нiколi не здаецца. Джэка i яго фермы, Джэка i яго школы - сярэдняй школы! Iменна тое, як Джэк сцвярджаў свае правы, уратавала Роя ў гэты вырашальны, апошнi момант. Зараз ён не мог уцячы ад самога сябе.