Вяртанне з палону

Перш чым гатаваць снеданне, яна прыпомнiла ўсе яго любiмыя стравы... У Францыi 1945 года жылося бедна... Шакаладны дэсерт?.. О, гэта быў бы яму ласунак... А толькi дзе яго ўзяць, шакаладу?.. Добра, што ў яе былi свае куры i ў запасе некалькi свежых яек. Ён жа заўсёды хвалiў яе амлет, казаў, што смачней не бывае... Любiў ён нятлустае мяса, смажаную бульбу, але ўжо два днi, як мяснiк у Шардэйлi зачынiў сваю краму... Пазаўчора яна якраз зарэзала кураня, мяса не мяса, але, калi добра падсмажыць... Ах, вось яшчэ: суседка бажылася, што ў блiжэйшым мястэчку бакалейшчык цiшком з-пад прылаўка прадае шакалад. I яна вырашыла абавязкова пабываць там.

"Калi ў восем выберуся, то ў дзевяць магу вярнуцца... Падрыхтую ўсё загадзя, каб потым засталася толькi кухня".

Узрушаная, заклапочаная, яна тым не менш была ў самым вясёлым настроi. Пагода дзiвосная. Здаецца, нiколi ранiшняе сонца не асвятляла так ярка далiну. Спяваючы, яна пачала накрываць стол: "Абрус у чырвоныя i белыя квадрацiкi... Мы на iм вячэралi ў першы дзень нашага сумеснага жыцця... Ружовыя талеркi з малюнкамi, якiя так яго забаўлялi... Бутэлька шыпучага... i, галоўнае, кветкi... Ён любiў, каб на стале былi кветкi, i гаварыў, што нiхто не ўмее iх так падбiраць, як я".

Яна зрабiла букет на тры колеры: белы рамонак, пунсовы мак, васiлькi i некалькi сцяблiнак аўса. Потым, перад дарогай, абапёршыся на веласiпед, яна доўга глядзела праз адчыненае акно ў маленькi прыбраны пакой. Так, сапраўды, усё як мае быць. Зазнаўшы столькi гора, Рэно, напэўна, будзе здзiўлены, што яго хата i яго жонка вельмi мала змянiлiся... Праз акно яна бачыла сябе ў вялiкiм люстры. Мабыць, трошкi худаватая, але такая беленькая, маладзенькая i, адразу вiдаць, што закаханая... Яна адчувала сябе на сёмым небе.

"Пара! - сказала яна сабе, - трэба спяшацца... Каторая гадзiна? Божа мой, ужо дзевяць гадзiн!.. Нiколi не думала, што гэта зойме столькi часу... Але мэр ведае дакладна, што эшалон прыйдзе не раней поўдня. Я спраўлюся хутка".

* * *

Хата Леймары стаяла асобна ў самым канцы сяла, i нiхто не заўважыў, як худы салдат з чорнымi блiскучымi вачамi пралез у сад. Некалькi хвiлiн ён азiраўся, аслеплены сонцам, ахоплены шчасцем, п'яны ад водару i хараства кветак... Слухаў, як гудуць пчолы... Потым цiха паклiкаў:

- Элен!

Нiхто не адказваў. Ён паклiкаў гучней:

- Элен!.. Элен!..

Напалоханы маўчаннем, ён падышоў блiжэй i ўбачыў праз акно стол, сервiраваны на дваiх, кветкi i бутэльку вiна. Гэта быў удар у самае сэрца. Ён пахiснуўся i прытулiўся да сцяны.

"Божа! - падумаў ён... - Яна жыве не адна!"

Калi праз гадзiну Элен вярнулася, суседка ёй сказала:

- Бачыла я твайго Рэно. Пабег на дарогу, Я звала, я крычала, але ён i твару не паказаў.

- Пабег?.. Куды? У якiм кiрунку?

- На Тывiе.

Яна кiнулася да мэра, якi нiчога не ведаў.

- Баюся, пане мэр... Страшэнна баюся... Рэно - чалавек уражлiвы i вельмi раўнiвы... На стале былi прыборы... Ён iх бачыў i не здагадаўся, што гэта яму... яму я паставiла... Пане мэр, знайдзiце яго зараз жа!.. Знайдзiце!.. Ён такi, што можа не вярнуцца... А я ж яго так люблю!

Мэр спешна паслаў веласiпедыста на станцыю Тывiе, падняў на ногi палiцыю, але Рэно Леймары знiк. Элен прасядзела каля стала ўсю ноч. Было душна, горача. Пачалi ўжо i кветкi вянуць... Яна нiчога не ела.

Прайшоў дзень, потым тыдзень, потым месяц...

Ужо больш як два гады мiнула з таго часу, а пра яго нiякiх чутак. Я запiсаў гэту трагiчную гiсторыю ў надзеi, што ён яе прачытае i вернецца.

Пераклад: Юрка Гаўрук