Чалавек з брыльянтавым сэрцам

- Паглядзеў. Ну й што? - пацiснуў плячыма Навум.

- I нi аб чым гэта табе не гаворыць?

- Слухай, Дубровiч, - уважлiва паглядзеў на Гая тэлерэжысёр, - калi ты зараз пачнеш мне расказваць пра Вялiкi Жах, пра паралельную небялковую цывiлiзацыю, я, як iнтэлiгентны чалавек, буду, вядома, глытаць твае словы так я глытаю яешню, якую пячэ мая цешча, хоць дзiка не люблю яе - але на першым жа павароце мяне пацягне на ванiты. - Зразумеў?

- I ўсё-ткi гэта быў Вялiкi Жах, - пераканана прамовiў Гай.

- Ды проста рухнуў стары балкон, - амаль закрычаў Масейкiн. Выпадковасць. Стомленасць металу, цэглы. А мы пачынаем хваравiта шавялiць мазгавымi звiлiнамi i адразу шукаць нейкую звышпрычыну. Ведаеш, што бачылi алкаголiкi Сярэднявечча ў час белай гарачкi? Бачылi чорцiкаў, чорненькiх i рагатых. А што бачылi тыя ж самыя алкаголiкi ў Савецкiм Саюзе пры прэзiдэнце Гарбачове? Каляровыя мульцiкi. Усёк? А сёння тыя ж самыя п'юны, якiя не перавядуцца, пакуль у чалавецтва ёсць рот, глотка i страўнiк, ужо бачаць (усёк?!) лятаючыя талеркi. Чым галава забiта, тое людзi i бачаць.

- Сёння да мяне ўначы павiнен прыйсцi Вялiкi Жах, - роўным, трошкi стомленым голасам перапынiў яго Дубровiч.

- Ладна, вар'яцей, - махнуў рукой Масейкiн. - Яшчэ ж я хачу, паважаны вар'ят, каб ты ўступiў у нашу Лiгу барацьбы за сцiпласць. Навошта планеце Чалавек з брыльянтавым сэрцам? Хопiць i бронзавага. Мiнеральныя рэсурсы Зямлi, Месяца i Венеры амаль вычарпаны, ядзерная энергетыка байкатуецца, паветра, глеба i вада атручаны ўжо стагоддзi назад, а Ўсепланетнае Журы прысуджае лепшаму грамадзянiну (ах, якiя мы добранькiя!) тытул Чалавека з брыльянтавым сэрцам.

- Усяго ж толькi тытул, - асцярожна ўставiў сваё слова Гай.

- Прынцыпы вышэй за ўсё, - рашуча перапынiў яго Масейкiн. - Калi планета бедная, беднымi павiнны быць i тытулы. Брыльянты - гэта раскоша, гэта марнатраўства, а вось старая добрая бронза, з якой далёкiя прашчуры ўваходзiлi ў цёмны лабiрынт сваёй прадгiсторыi, незаслужана забыта нашымi заканадаўцамi i маралiстамi. Абавязкова павiнен быць толькi адзiны тытул тытул Чалавека з бронзавым сэрцам. Надаўшы такое штогадовае званне лепшаму чалавеку Зямлi, мы тым самым духоўна ачысцiмся, умацуем душу, станем падобнымi сваёй чысцiнёй i сцiпласцю на першых хрысцiян або пурытан.

Яны хутка iшлi па яшчэ няшумнай ранiшняй вулiцы, i Масейкiн усё гаварыў, гаварыў... "Ну й галава, - дзiвiўся сам сабе Гай Дубровiч. - Два Везувii плюс вулкан Ключаўская сопка. I заўсёды напаўкрыла, напаўкрока ляцiць наперадзе прагрэсу. Здаецца ж, нейкi месяц назад захапляўся разгадваннем "свяшчэннасцi" лiчбы 7. Выступiў па Iндаэўрапейскiм тэлебачаннi i, здзiвiўшы вучоных мужоў, заявiў, што даўмеўся, хоць сам i не гiсторык, чаму першалюдзi так шанавалi гэту самую лiчбу 7. Аказваецца, чалавечае цела мае сем "чыстых" адтулiн: вочы, вушы, ноздры, рот. Вялiкi перапалох быў памiж навукоўцаў. Нават сам Гай не ўтрымаўся тады i ў газеце "Хатнi фантаст" надрукаваў сваю версiю. Па ягоных меркаваннях, лiчбу 7 людзi зрабiлi свяшчэннай таму, што кожны чалавек (прынамсi, на золку зямных цывiлiзацый) мог назiраць, калi дачасна не памiраў ад варожага мяча або чумы, сем жывых прадстаўнiкоў свайго роду-племенi: прадзеда, дзеда, бацьку, сябе, сына, унука, праўнука. I вось сёння Навум Масейкiн з найвялiкшай страсцю гаворыць, амаль крычыць аб Чалавеку з бронзавым, а не з брыльянтавым сэрцам.

Яны падышлi да 7-й верталётнай пляцоўкi, дзе стаяў верталёт сям'i Дубровiчаў.

- Можа, паляцiш разам са мной? - прапанаваў Гай. - Хачу пабываць у Доме Пераўтварэнняў. Масейкiн адмоўна хiтнуў галавой.

- Тады - да пабачэння. Жывуць Сонца i Кiсларод. Толькi скажы мне, Навум, каго б ты, супервядомы тэлевiзiйны ас, аб'явiў Чалавекам з брыльянтавым, прабач, з бронзавым сэрцам за гэты год?

- Старшыню Лiгi барацьбы супроць мутактаў Грома Стралковiча, - не мiргнуўшы вокам адказаў Масейкiн. - Дарэчы, праз два днi лячу да яго, каб зрабiць тэлерэпартаж. Апошнiм часам зноў актывiзавалiся двухгаловыя воўкасабакi, i Гром разам з сябрамi дае iм прыкурыць.

Яны развiталiся. Гай, паказаўшы робатуахоўнiку кантрольны жэтон, лёгка ўскочыў у элегантны двухвiнтавы верталёт i праз колькi iмгненняў ужо ляцеў над зялёнай чыстай зямлёй. Настрой у яго пакрысе прыходзiў у звычную норму унутраны спакой, упэўненасць. Плылi ўнiзе роўныя цянiстыя вулiцы, люстэркi вадаёмаў, многавугольнiкi паркаў i садоў. З-за хмар, сiнявата-ружовых, па-ранiшняму лагодных, распальвалася сонца. Там, дзе хмар не было, бачыўся зыркi блакiт, яшчэ халаднаваты, але (Гай адчуваў гэта кожнай кропелькай душы) вельмi ўстойлiвы, надзейны, быццам быў адкаваны з лепшых гатункаў металу. Нездарма першыя хрысцiяне, глянуўшы на такi блакiт, казалi з вялiкай перакананасцю: "Усе мы, кожны ў свой час, будзем на нябеснай цвердзi". З невялiкага воблака, асветленага яркiмi промнямi, раптам зашалясцеў дождж. Здавалася, пасыпалася на зямлю сонечнае зерне.

Вось памiж аксамiтнага разлiву лесу паказаўся Дом Пераўтварэнняў. Круглы, трыццацiпавярховы, з высокай мачтай-маяком на самым версе. Каля гэтай мачты i пасадзiў свой верталёт Гай. Сонца люстравалася ў алюмiнiевых i медных пласцiнах, якiмi быў высцелены дах.

У Доме Пераўтварэнняў уладарылi робаты: лiфцёры, электрыкi, праграмiсты, санiтары, буфетчыкi, асенiзатары, цырульнiкi... Маўклiвая жалезнаскурая раць адразу акружала кожнага чалавека, якi завiтваў сюды. Робаты былi сама абаяльнасць i добразычлiвасць, прадбачвалi любое жаданне сваiх гасцей, але вочы ў iх свяцiлiся бясстраснасцю i механiчным спакоем, i недалёка ад iсцiны прайшоў той мудрэц, якi сказаў, што нiколi не паразумеецца жывое са штучным, ген з найдасканалейшай мiкрасхемай. Пасля вядомага паўстання ў Германii робатам, у адрозненне ад людзей, забаранiлi ствараць якiя-небудзь партыi або групоўкi, тых, хто не згадзiўся, кiнулi пад прэс i ў пераплаўку. Але хадзiлi ўпартыя чуткi, што тут, у Доме Пераўтварэнняў, якi аж кiшэў робатамi, у глыбокiм падполлi дзейнiчае iхняя тэрарыстычная арганiзацыя "Металiчная Рука". Нападаў на людзей, праўда, пакуль што не было, i размовы аб нейкiм падполлi можна было б назваць недарэчным мiфам, каб не паведамленне тэлежурналiстаў (у тым лiку i Навума Масейкiна), што ў раёне Тоўстага Лесу зафiксавана на кiнаплёнку сустрэча двух робатаў з мутантамi. Што прывяло робатаў у Тоўсты Лес, калi там дазволена бываць толькi навукоўцам i членам Лiгi барацьбы супраць мутантаў?