Страница 12 из 71
- Пазванi сваiм сябрам. Хто ў цябе ёсць з сяброў? Пазванi на Iндаэўрапейскае тэлебачанне Навуму Масейкiну. Дай "SОS". Так i так - хутчэй iмчыся на Чорны Хутар, хутчэй ратуй, iнакш можа адбыцца поўная i абсалютная дэматэрыялiзацыя, магу разам з любiмым сынам аддаць канцы.
Гай i раней заўважаў у паводзiнах i ў словах сына нейкую знарачыстую грубаватасць, нейкае панiбрацтва, быццам размаўляў той не з бацькам, а са сваiм жа галалобым нафарбаваным равеснiкам, "шарыкам з адной лузачкi", як яны любяць казаць. Адкуль такi тон? Ад ранняга сталення i цэлага акiяну iнфармацыi, што захлiствае гэтых маладых пеўнiкаў з ног да галавы? А можа, ад таго, што дужа рана робяцца яны спелымi мужчынамi з ярасным бушаваннем палавых гармонаў у крывi?
Гай пазванiў Навуму Масейкiну. Таго доўга шукалi, нарэшце знайшлi.
- Жывуць Сонца i Кiсларод! - весела выгукнуў здалёку Масейкiн.
Гай лаканiчна, як толькi мог, абмаляваў сiтуацыю, папрасiў, пры магчымасцi, зазiрнуць на Чорны Хутар.
- Мой малы баiцца, - цiха сказаў у слухаўку, косячы вокам, каб, крый божа, не пачуў Клён.
- Якую катэгорыю паабяцаў табе той пракляты голас? - перапытаў Масейкiн.
- Дзевятую.
- Дзевятую? Ну, стары, трымайся. Я ў яго, як памятаю, па пятай катэгорыi праходзiў. Белым прамянём так хвастануў, ажно я прысеў. А назаўтра жонка гаворыць: "Кракадзiльчык (гэта яна мяне, калi ў добрым настроi, так называе), адкуль у цябе шрам на левым плячы? А ў мяне нiколi нiякага шрама зроду не было. Адным словам, не вешай нос - iмчуся да цябе. I не забудзь пра Ўзмацняльнiк Волi.
Змяркалася. Дубровiчы трымалiся разам. Гай, ужо не кажучы пра Клёна, у глыбiнi душы раскайваўся, што кiнуў-рынуў горад i прыляцеў на Чорны Хутар. Паклiкалi да сябе робата Дулеба. Ён звычайна лёгка ўзыходзiў па лесвiцы на другi паверх, але сёння адказаў вiнаватым голасам:
- Не магу, спадар Гай. Левая нага не слухаецца. Буду званiць ва Ўпраўленне Хатнiх Робатаў, каб прыслалi рамонтнiка.
Дулеб пачаў званiць у горад. "Нешта тут не так, - падумалася Гаю. Дулеб жа робат звышновай серыi. Такiя, сама меней, тры гады працуюць без анiякага збою".
Раптоўна захацеў спаць Клён i пайшоў у свой пакой. Вяла цмокнуў бацьку ў шчаку, зачынiў за сабою дзверы. "Дзiўна, - зноў падумалася Гаю, - ледзь не трымцеў ад страху, а тут - нуль увагi на бацьку i ўжо дае храпака. Дзiўна".
Ён ляжаў на ложку, ляжаў на спiне, пазiраючы ў столь, i думаў. Старая цывiлiзацыя ўсё ярасней атакуе маладую. Пэўна ж, з-за таго, што па нейкiх прычынах давялося адступiць на другi план, саступiць у цень, у змрок. Колькi разоў зямное супольнiцтва спрабавала выйсцi з ёю на кантакт, дамовiцца, прымiрыцца, падзялiць, нарэшце, сферы ўплыву, нават аддаць цэлы мацярык, Антарктыду. Пакуль што нiчога не атрымлiваецца, адказу няма. Тысячы людзей ужо сустракалiся з ёю твар у твар, некаторых яна цяжка пакалечыла, але нiхто (нiхто!) не можа намаляваць яе партрэт. Пакрысе вучоныя пачынаюць сыходзiцца на той думцы, што смерць, бiялагiчная смерць чалавека, не што iншае, як помста Старой Цывiлiзацыi. Чалавек жа, у прынцыпе, несмяротны, асаблiва калi ўлiчваць, што сперматазоiд, ад якога зачаўся сын, прыйшоў з цела бацькi, а яшчэ раней - з цела дзеда, прадзеда, прапрадзеда... з цела Адама. Восемдзесят пяць гадоў жыцця, адпушчаных у сярэднiм кожнаму землянiну, гэта, прыкладна, толькi пятая частка таго часу, якi ён мог бы пражыць. Вучоныя называюць Старую цывiлiзацыю катакомбнай, або падпольнай. Нядаўна атрыманы звесткi аб тым, што яе калонii, нябачныя няўзброенаму воку, выяўлены ў кратэрах дзеючых вулканаў. А што такое снежныя людзi, таямнiчая Нэсi? А мерцвякi, ваўкалакi i невiдзiмкi? Гэта яе голас гучыць, адчайна i няўтольна, зiмовай мяцельнай ноччу ў комiне i ў галiнах старых дрэў, гэта яе след, як халодны звонкi ланцуг, кiнуты ў сцюдзёнасць росных траў у туманным свiтальным лесе. Яе нiдзе не вiдно, i яна - усюды. А шэсць гадоў назад яна ўпершыню паспрабавала захапiць цэлы горад, Чыкага. Гай, помнiцца, чытаў аб гэтым рэпартаж у нядзельным выпуску газеты "Вясёлы касмапалiт". Рэпартаж называўся "Трамвайныя рэйкi замест макаронаў". ...Жыў горад, працаваў, "рабiў грошы", задыхаўся ад смогу, хадзiў на сеансы стрыптызу i на канцэрты рок-музыкi, гуляў у гольф на аксамiтна-зялёных лужках фешэнебельных асабнякоў. А ў гэты час унiзе, пад горадам, у вечным чорным змроку каналiзацыйных труб, у смуродзе i гнiеннi, самаарганiзавалася Клаака, самаарганiзавалiся нечыстоты. Кожны дзень рэкi бруднай адпрацаванай вады, горы смецця выкiдваў са сваiх каменных цяснiн горад. I ўсё накаплялася, збiралася ўнiзе, у каналiзацыйных трубах. I вось пры адпаведнай спрыяльнай тэмпературы з хiмiчных элементаў, якiя раствораны ў нечыстотах (а там былi i цынк, i калiй, i ртуць, i бром - адным словам, уся таблiца Мендзялеева), арганiзавалася нейкая жывая маса, арганiзавалася Нешта. Яно дужэла, расло, павялiчвалася ў аб'ёме, прагна харчавалася нечыстотамi, якiя кожную гадзiну спраўна пастаўляў горад. Ужо зачаткi прымiтыўных эмоцый пачалi выводзiць з раўнавагi Нешта. Калi баставалi рабочыя камунальных службаў i горад абрастаў гразёю, Нешта задаволена сыта прыцмоквала, мiрна пакалыхвалася ў сваiх змрочных падзямеллях. У яго было шмат ежы. Калi ж вучоныя вынайшлi болыы эфектыўныя ачышчальныя ўстаноўкi i ў каналiзацыйныя трубы адпаведна пачало паступаць менш рознай хiмiчнай дрэнi, Нешта дзiка гневалася, кiпела ад ярасцi, ламала сталёвыя краты падзямелляў, зрывала, як бутэлечныя коркi, цяжкiя металiчныя накрыўкi каналiзацыйных калодзежаў. Тады чыкагцы з недаўменнем i трывогай слухалi, як равуць, калоцяцца або па-вар'яцку рагочуць вадаправодныя трубы ў iхнiх кватэрах. Асаблiва невыносна гэта было ўначы.
I вось аднойчы Нешта адчула, што яму цесна ў падзямеллi. А наверсе грымеў, вуркатаў горад, залiты сонечнымi промнямi i людскiмi ўсмешкамi. Горад быў рознакаляровы, вясёлы, а Нешта было пякельна-чорнае, сумнае, дэпрэсiўнае. I Нешта рынулася ў атаку на горад. Яно пачало наступленне па сiстэме ўсiх гарадскiх труб.
У Нешта была страшная зброя - доўгiя ўчэпiстыя шчупальцы-прысоскi. Чалавек заходзiў у ванную, i там яго знянацку хапалi агiдныя слiзкiя шчупальцы, у якiх праз колькi хвiлiн ён памiраў. Тое ж самае здаралася ў лазнi, у туалеце. Гаспадыня мыла ў кухоннай ракавiне гароднiну, а шчупальцы-прысоскi груба апляталi жаночыя рукi, душылi яе. У калысцы, весела шчабечучы, ляжала грудное дзiця, мацi адвярнулася, каб узяць тэлефонную трубку i раптам - крык, хрып. Дзiця ссiнела, яно ўжо мёртвае, а на падлозе, ад калонкi да ваннай, чырвоны кропельны след, нiбы нейкi звярок прабег.