Страница 25 из 26
–Մամա, ես գնացի ջրի£
–Շուտ վերադարձիր, քննության ես պատրաստվում,– իր հերթին ահազանգում է մայրը£
Ձորում, կամրջից վեր, ուռենիների տակ փոքրիկ մի աղբյուր կար, որ մամռոտ քարերի մեջ գիշեր ու զօր ցածրաձայն երգում էր, այդպես երգելով էլ անցնում էր մի քանի տասնյակ մետր ճանապարհը, ու նորից կորչում՝ անհայտ ու անանուն£ Այստեղ, այս աղբյուրի մոտ էին նրանք մշտապես հանդիպում£ Գյուղում ուրիշ աղբյուր կար՝ երեք ծորակով, վարար£ Տարին չորս բոլոր մարդաշատ էր լինում այստեղ. կանայք կժերով ու դույլերով ջուր են վերցնում, լվանում են իրենց նախշուն կարպետները, տղամարդիկ ջրում են իրենց ձիերին, այստեղ են գալիս դատարկ, դնգդնգան տակառներով սայլերը՝ ջուր տանելու հնձվորներին ու ծխախոտագործներին£ Իսկ սրա, մամռոտ քարերի մեջ կամացուկ երգող այս անանուն աղբյուրի համար, որի սառնորակ ջրերը, հազիվ մի քանի մետր վազելով՝ կորչում են ընկուզենիների տակ, կուժկոտրուկի դեղնագույն ծաղիկների մեջ, միակ մխիթարությունն ասես այն է, որ ճապկի ճիպոտի պես ճկուն, խաղացկուն իրանով մի սիրուն աղջիկ ու բարձրահասակ, սև հոնքերի տակից սևեռուն նայող լրջախոհ մի տղա համարյա ամեն օր գալիս են իր մոտ, իրեն են վստահում իրենց սերը, իր ներկայությամբ երկար զրուցում են՝ շարունակ շիկնելով ու չհամարձակվելով նայել իրար, խոսում են կամացուկ, և ինքը հասկանում է, իհարկե, որ սիրո մասին չի կարելի բարձր խոսել£ Եվ գուցե դրա համար է, որ անհայտ ու անանուն աղբյուրը՝ մոռացված աստծուց ու մարդկանցից, իր կարճ ճանապարհն անցնում է ուրախ երգելով, ինչպես ոսկեթև թիթեռ, որն ամբողջ օրը թրվռում, անհոգ պարում է, չիմանալով, որ այս մեծ ու լույս աշխարհում ընդամենը մի օրվա կյանք ունի ինքը£ Անահիտը կուժը դնում էր աղբյուրի տակ, և, մինչև այն կլցվեր ջրով, Կարենի հետ ձեռք-ձեռքի ձորն ի վեր խորանում էին անտառի մեջ, երբեմն ծաղիկներ փնջում, երբեմն նստում գետակի մոտ՝ ունկնդրելով նրա երգը£ Գետակը գալիս էր լեռներից, նա իր հետ բերում էր լեռների հովը, այդ սառը, շնկշնկան հովը նրանց էր հասցնում բարձր լեռների կրծքին ծվարած ծաղիկների բուրմունքը, և Անահիտը չգիտեր, չէր կարողանում հասկանալ՝ ծաղիկների բուրմունքի՞ց էր արբում, թե՞ նրանից, որ Կարենն այդքան մոտ է նստած իրեն£
Անահիտն այդ օրը չի մոռանա երբեք£ Չի կարողանա մոռանալ£ Ավարտական առաջին քննությունից հետո, դպրոցից տուն գնալու ճանապարհին, Անահիտը, առանց նախապես պայմանավորվելու, հանկարծ կամրջի մոտ թեքվեց դեպի ձորը և չնայելով ետ, ձորն ի վեր վազեց դեպի ծանոթ աղբյուրը՝ իր ետևից տանելով Կարենին£ Հասնելով աղբյուրին, նա մեջքով հենվեց սպիտակավուն հաճարենիներից մեկի բնին և, վազելուց շունչը կտրվելով, սկսեց նայել Կարենին£
Կարենը Անահիտին չէր նայում, նա մի պահ նայեց երկնքի խորքը մխրճված հաճարկենուն, որի տակ կանգնած էր Անահիտը, և, գրպանից հանելով դանակը, սկսեց ինչ-որ բան փորագրել սպիտակավուն ծառաբնին£ Անահիտը գլուխը թեքել, հետաքրքրությամբ նայում էր ու ժպտում£ Քրտինքի կաթիլները ճակատին՝ Կարենը ջանասիրությամբ փորագրեց իրենց անունների սկզբնատառերը. ''Կ+Ա= սեր'', և, իր արածից գոհ ու երջանիկ, հաղթական նայեց Անահիտին£ Անահիտը շարունակում էր ժպտալ՝ ձյունասպիտակ ատամներով սեղմելով շուրթերը£ Կարենը նայեց նրան և, մի կողմ նետելով դանակը, արագորեն մոտեցավ Անահիտին և փութկոտ մի շարժումով գրկելով նրա տաք ու հնազանդ մեջքը, հուզմունքից շնչահեղձվելով, բերանով արագ գտավ նրա այրվող շուրթերը£
Անահիտը, դեռևս մեջքով սեղմված ծառաբնին և անուժ դիմադրելու Կարենի մոլուցքին, դանդաղորեն սահեց ցած՝ ասես տենդի մեջ՝ հառաչելով ու տնքալով£ «Միթե՞ հնարավոր է ապրել առանց քեզ»,-շշնջում էր Կարենը, անհագորեն շնչելով նրա աղջկական բույրն ու մոլեգնաբար համբուրելով հրագույն շուրթերը, թախծանուշ ջինջ աչքերը, դեմքը, մազերը®
Այդպես շերունակվեց մինչև հունիսի վերջը£ Արդեն հանձնել էին վերջին քննությունը, պատրաստվում էին ավարտակական երեկույթին£ Աղջիկներն իրենց համար տոնական զգեստներ էին կարում, տղաներն ամբողջ օրն անց էին կացնում դպրոցում՝ նախապատրաստելով այն նոր ուսումնական տարվան. սպիտակացնում էին դասասենյակների պատերը, նստարանները ներկում, լվանում ապակիները– վաղուց ի վեր այդպիսի ավանդույթ կար դպրոցում՝ շրջանավարտները պարտավոր էին իրենց ուժերով վերանորոգել դպրոցական շենքը, և, ինչպես էստաֆետ, հաջորդ սերնդին հանձնել այն կազմ ու պատրաստ£
Անահիտն ամեն երեկո, վերջացնելով տան աշխատանքները, գնում էր դպրոց՝ իմանալու, թե ինչպես են գնում տղաների գործերը£ Մյուս աղջիկները նույնպես գալիս էին£ Պետք էր, օգնում էին, չէ՝ պարզապես զրուցում էին՝ բազմազանություն մտցնելով տղաների աշխատանքային առօրյայի մեջ£ Հետո բաժանվում էին, և նրանց աշխույժ ձայները երկար ժամանակ հնչում էին գյուղական կիսամութ փողոցներում£
Այդպիսի մի օր Անահիտն ուշացած եկավ դպրոց£ Նա Կարենին տեսավ հեռվից. ուսուցչանոցի դուռը հանել, ռանդայով տաշում էր£
–Բարև,– մոտենալով ասաց Անահիտը՝ զարմանքով նայելով նրան£
–Փեղկերից մեկը կիպ չի նստում շրջանակի մեջ, ստիպված տաշում եմ£
–Դու հյուսնությո՞ւն էլ ես կարողանում անել£
–Քիչ-քիչ սովորում եմ,– քմծիծաղ տվեց Կարենը£– Գուցե պետք եկավ®
Անահիտին թվաց՝ ինչ-որ անուրախ բան կար այդ քմծիծաղի մեջ£ Նա ուշադրությամբ զննեց Կարենին՝ ձգտելով բռնել նրա հայացքը, բայց դա Անահիտին չհաջողվեց£ Կարենն աշխատում էր չնայել նրան, ձևացնելով, թե չափազանց կլանված է աշխատանքով£
Անահիտը, զուտ կանացիական հոտառությամբ, ներըմբռնողաբար հասկացավ. ինչ-որ բան է պատահել, և այդ ինչ-որ բանը կապված է իր հետ£ Բայց ի՞նչ£ Նա տենդորեն միտքը բերեց իր յուրաքանչյուր քայլը, յուրաքանչյուր ասած խոսքը, բայց դրանց մեջ այնպիսի մի բան չգտավ, որ վիրավորեր կամ վշտացներ Կարենին£ Եվ այդ պահից մի աղոտ տագնապ սողոսկեց սիրտը£ Հարցնել այդ մասին Կարենին, չհամարձակվեց. գիտեր՝ եթե չի ասում, ուրեմն անօգուտ է հարցուփորձը, չի ասի£
Պարզապես հարկավոր է համբերությամբ զինվել և սպասել£ Եվ Անահիտը ամբողջ երեկոն սպասեց՝ անդադրում հոգով շրջելով միջանցքներում ու բռնազբոսիկ ժպիտով պատասխանելով աղջիկների և տղաների ուրախ կատակներին£
Բանալիները հանձնելով տնտեսվար Աշոտին, տղաներն ու աղջիկները դուրս եկան դպրոցից£ Չգիտես ինչու, Անահիտին այնպես թվաց, թե այսօր ինքն ու Կարենը երկար չեն մնա իրար հետ, շուտ կբաժանվեն£ Ինչո՞ւ հանկարծ այդպես թվաց՝ Անահիտը չհասկացավ£ Բաժանվելով ընդհանուր խմբից, նրանք լուռ, առանց մի խոսքի, սպիտակին տվող ճանապարհով քայլեցին դեպի տուն£ Խախտելով լռությունը, Կարենը, իբր ի միջի այլոց, ասաց, որ ավարտական երեկույթից անմիջապես հետո գնալու է Ղազախստան, Կուստանայի մարզ՝ քեռու մոտ£ Անահիտն այնպես հանկարծակի կանգ առավ, ասես մթության մեջ դեմ առավ պատի£
–Ինչպե՞ս® Ղազախստա՞ն£ Դու ինձ թողնում ես մենա՞կ£
–Այդպես է պետք, Անահիտ£
–Իսկ ե՞ս£ Ես ի՞նչ պիտի անեմ առանց քեզ£
–Կտխրես մի քանի ամիս£
–Քեզ համար հեշտ է ասել՝ «Կտխրես®»£ Ես առանց քեզ կմեռնեմ այստեղ£
–Ես պետք է գնամ® Անպայման պետք է գնամ£ Այլապես®
–Այլապես ի՞նչ,– արագ վրա բերեց Անահիտը£– Դու ինձնից մի թաքցրու ոչինչ£ Դու այլևս չես սիրում ինձ, չէ՞®
–Ոչ, սիրում եմ, Անահիտ, հենց նրա համար եմ գնում, որովհետև սիրում եմ®£– Նա քիչ լռեց, հետո ավելացրեց մտամփոփ£– Ամեն ինչ ինչքան հեշտ կլիներ, եթե չսիրեի քեզ® Եթե այդպես լիներ, ես ոչ մի տեղ էլ չէի գնա®
Դառն ու օտարոտի հնչեցին Կարենի բառերը£ Անահիտը լարվեց, տագնապով դիտելով Կարենի դեմքն ու ջանալով կռահել, թե որտեղի՞ց է գալիս այս դառը մորմոքը, սակայն մթան մեջ ոչինչ տեսնել չկարողացավ՝ բացի իր համար անսահման թանկ դիմագծերից£
–Աստված իմ, դու այդ ինչե՞ր ես ասում, Կարեն,– մի տեսակ փոխված ձայնով մրմնջաց Անահիտը£ -Ես ոչինչ հասկանալ չեմ կարողանում£ Ի՞նչ է պատահել£
–Մի անհանգստանա, ամեն ինչ լավ կլինի,– ասաց Կարենը, քնքշորեն սեղմելով նրա թևը՝ արմունկից քիչ վերև£– Ամենից շատը՝ կես տարի, և մենք ազատ կլինենք, ինչպես®
–Դու զարմացնում ես ինձ, Կարեն,– ընդհատեց Անահիտը£– Մի՞թե մենք հիմա ազատ չենք£ Միթե՞ որևէ մեկը խանգարում է մեզ£
–Ոչ, իհարկե, բայց կուզենայի, որ բոլորովին ազատ լինենք®– արտաբերեց Կարենը թեթևակի դողացող ձայնով և, ասես ցանկանալով ազատվել նրանից, անմիջապես շտապեցրեց£– Դե լավ, գնա, ուշ է արդեն£ Բարի գիշեր£– Կարենը, առանց ետ նայելու, քայլեց կիսամութ փողոցով£
«Աստված իմ, այս ի՞նչ է կատարվում ինձ հետ,– արցունքից խեղդվելով շշնջում էր Անահիտը, նայելով ծայրեծայր սևակնած երկնքին£ Նա ամեն ինչ թաքցնում է ինձնից£ Գուցե ուրիշի է սիրում,– մտածում էր նա հուսաբեկ,– գուցե ուրիշի է սիրում ու չի ուզում այդ մասին ասել ինձ»£ Մտքերը նրան հանգիստ չէին տալիս£ Սրտում իրարամերժ հարցեր էին ծնվում, սակայն բոլոր այդ հարցերն այդպես էլ մնում էին անպատասխան£ Մի բան պարզ էր սակայն. սև ամպեր էին կուտակվում նրանց սիրո վրա£
®Կարենը, իհարկե, Անահիտից որոշ բաներ թաքցրել էր, և թաքցրել էր ոչ միայն նրա համար, որ վախենում էր ցավ պատճառել նրան, այլ որ ինքը Կարենն էլ դեռևս մի կարգին չէր կարողանում ըմբռնել պատահածի իմաստը£