Страница 63 из 64
Нямецкі літаратуразнавец, выкладчык універсітэта ў Гале. Стажыраваўся ў БДУ імя У. І. Леніна.
4
Гэты і дзесяць наступных запісаў зроблены ў пасёлку Крынічнае на Міршчыне.
5
Тут і скрозь далей Міша — брат Я. Брыля Міхаіл (1914-1966) — інжынер-будаўнік і самадзейны мастак.
6
Запісана ў Мінску.
7
Зноў у Крынічнае.
8
А. Chojnowski, «Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1939».
9
Тут і скрозь далей Грыша — паэт Рыгор Семашкевіч (1945-1982), зяць Я. Брыля.
10
Жукроўскі Войцех (нар. у 1916) — польскі пісьменнік.
11
Тут і скрозь далей Дзіма — рускі паэт Дзмітрый Кавалёў (1915-1977), сябар Я. Брыля.
12
Гэты і сем наступных запісаў зроблены ў Карлавых Варах.
13
Маецца на ўвазе раман У. Саранка «Прыгоды Веслі Джэксана».
14
«Неба ў агні» — аповесць польскага пісьменніка Яна Парандоўскага (1895-1978).
15
«Грахі маленства» — выбраныя апавяданні Б. Пруса выйшлі ў перакладзе Я. Брыля ў 1981 г..
16
Вацлаў Жыдліцкі (нар. у 1931) — чэшскі літаратуразнаўца і перакладчык беларускай літаратуры.
17
У горадзе Вайдэн Я. Брыль быў у 1940—1941 гг. у нямецкім палоне.
18
Гаворка пра пахаванне П. М. Машэрава (1918— 1980).
19
Пацыфікацыя — уціхамірванне, карныя экспедыцыі для падаўлення рэвалюцыйных настрояў.
20
Гэты і васемнаццаць наступных запісаў зроблены ў Сочы.
21
Маецца на ўвазе трагічная смерць П. М. Машэрава.
22
Тут і скрозь далей Ніна — жонка Я. Брыля.
23
Н. В. Чартова (нар. у 1903) — руская пісьменніца.
24
Брат Я. Брыля Мікалай (1910—1970) — калгасны брыгадзір.
25
Запісана ў Гродне.
26
Гэты і дваццаць два наступных запісы зроблены ў пасёлку Крынічным.
27
Радкі з санета Л. Міцкевіча «Да Нёмана» і верша Я. Коласа «Нёман», дарэчы, добра вядомага ў былой Заходняй Беларусі перш за Усё як песня.
28
Зямляк і аднапалчанін Я. Брыля. Памёр у шпіталі для ваеннапалонных вясной 1940 г..
29
Тут і скрозь далей — Якуб Міско (1911—1981) — журналіст, сябар Я. Брыля, у той час цяжка хворы.
30
Раман Я. Івашкевіча.
31
Рабер Андрэ (нар. у 1921) — французскі пісьменнік.
32
Барыс Харчук (пар. у 1931) — украінскі пісьменнік.
33
Гэтая вестка з Магілёва ў Мінск прыходзіла двойчы.
34
Гэты і сем наступных запісаў зроблены ў Юрмале.
35
Былы заходнебеларускі падпольшчык, герой нарыса Я. Брыля «Партрэт старэйшага таварыша».
36
Адзін, самотны (нямец.). Намёк на раман Г. Фалады «Jeder stirbt für sich allein» — «Кожны памірае адзінока».
37
Якуб Міско памёр 23 кастрычніка 1981 года.
38
Маецца на ўвазе збор матэрыялу для кнігі «Я з вогненнай вёскі...».
39
Аповесць-казка М. Канапніцкай «Пра гномаў і сіротку Марысю». Перадрук — для перавыдання.
40
Запісана ў Кіеве.
41
Юльян Кшыжаноўскі (1892—1976) — польскі гісторык літаратуры.
42
Рыгор Семашкевіч трагічна загінуў 11. VI.1982.
43
Гэты і васемнаццаць наступных запісаў зроблены ў Юрмале.
44
Парадак (нямецк.).
45
«Маё маўклівае сэрца», кніга літаратурнай спадчыны Якуба Міско, выйшла на пачатку 1983 года.
46
П. Жалезняковіч (1906-1971) — адзін з актыўных удзельнікаў заходнебеларускага камуністычнага падполля, герой нарыса Я. Брыля «Сэрца камуніста».
47
А. Чэхаў, «Скрыпка Ротшыльда».
48
Omroczyć — азмрочыць, адурманіць, увесці ў забыццё.
49
Запісана ў Мінску, пасля вяртання з санаторыя.
50
«Наука и жизнь», № 1, 1983 г..
51
Гейчанка Сямён Сцяпанавіч (нар. у 1903) — рускі пісьменнік.
52
Пшыбась Юльян (1901—1970) — польскі паэт і эсэіст. Вытрымкі перакладзены з яго кнігі лірычных запісаў «Zapiski bez daty».
53
Гэты і далейшыя запісы — у пасёлку Крынічнае на Міршчыне.
54
Я з вогненнай вёскі...», раздзел «Дзіця бяжыць разораю».
55
Ф. А. Абрамаў памёр у маі 1983 года.
56
Ю. П. Казакоў памёр у снежні 1982 года.
57
Давыдкаў Іван (нар. у 1926) — балгарскі паэт і празаік.
58
Андэрсон Шэрвуд (1876—1941) — амерыканскі пісьменнік.
59
Маецца па ўвазе жонка Максіма Гарэцкага, пісьменніца Леаніла Чарняўская (1893—1976), і яе кніга «Апавяданні», выдадзеная ў 1983 г..
60
Нэндза-Кубінец Станіслаў (1897—1976) — польскі паэт, селянін, з якім Я. Брыль пазнаёміўся ў жніўні 1975 года..
61