Страница 76 из 76
Запісана ў Таліне.
12
«Фюрэр ведае, што ён робіць».
13
Заўсёды, увесь час.
14
Запісана ў Варшаве, на першым міжнародным з'ездзе перакладчыкаў польскай літаратуры.
15
Брат Я. Брыля Уладзімір (1899—1938), расстраляны па рашэнні «тройкі».
16
Дурное, шкоднае збылося. І я паслаў тэлеграму: «Дорогой Александр Трифонович! Давно и глубоко уважаю Вас и от души желаю Вам всего наилучшего. 23.11.70 Янка Брыль».
17
Racja stanu — інтарэсы дзяржавы (польск.)
18
У скарочаным з-за цэнзуры выглядзе запіс гэты быў надрукаваны толькі ў «Новом мире». № 4 за 1968 год.
19
Я. Брыль быў у той час сакратаром праўлення СП БССР.
20
«Раковый корпус».
21
Запісана ва Ульянаўску.
22
Жонка Я. Брыля.
23
Маецца на ўвазе дзень увядзення «братніх» войскаў у Чэхаславакію.
24
У вёсцы кажуць: на паўгубы, прыглушана.
25
Weissruthenien — «Беларусь», «Weissruthenische Heimatłyrik» — «Беларуская лірыка пра радзіму».
26
Брат пісьменніка Ігнат Антонавіч, праваслаўны свяшчэннік, у 1931-1933 гг. адбываў тут «перавыхаванне».
27
Трывогу Багародзіцы перад бязгрэшным зачаццем.
28
На ўсесаюзным пісьменніцкім з'ездзе.
29
Вёска на Слонімшчыне.
30
У пастанове аб прысуджэнні Дзяржаўнай прэміі.
31
Запісана ў Душанбе.
32
«Zmyślenia» — «Прыдумкі» (польск.).
33
Папярэдняя назва кнігі «Я з вогненнай вёскі...».
34
Герой эсэ «Уступленне ў рэквіем».
35
«Толькі для яўрэяў!..» (Ням.)«Гора народам, якія знішчаюць сваіх прарокаў!..» З верша Адама Міцкевіча «Да рускіх сяброў».
36
«Гора народам, якія знішчаюць сваіх прарокаў!..» З верша Адама Міцкевіча «Да рускіх сяброў».
37
Загад (ням.)
38
Запісана пры чытанні ў КДБ архіўных матэрыялаў для кнігі «Я з вогненнай вёскі...».
39
Запісана ў Друскеніках.
40
Сёмуха Васіль — паэт-перакладчык, тут рэдактар кнігі «Я з вогненнай вёскі...».
41
Запісана ў Іспаніі.
42
Запісана ў польскім гарадку Картузы.
43
Гірш Смоляр (1906—1993) — яўрэйскі публіцыст.
44
Ірына Вільдэ (1907—1982) — украінская пісьменніца.
45
Я. Гінзбург, «Крутой маршрут».
46
На ўвазе маецца кніга Ф. Янкоўскага «Абразкі».
47
В. Пяткявічус — літоўскі пісьменнік.
48
Запісана ў Празе.
49
Запісана ў Браціславе.
50
Upiór (польск.) — вампір, прывід, пудзіла — у адной асобе М. А. Суслава.
51
Гэты і наступны загас зроблены ў Карлавых Варах.
52
С. Малько, І. Сяменікаў, Я. Міско — вядомыя заходнебеларускія падпольшчыкі-рэвалюцыянеры.
53
Jędrność — моц, пругкасць, сакавітасць (польск.).
54
Ленін пра Талстога.
55
Запісана на дачы, у Карэліцкім раёне.
56
Тамара Цулукідзе і Алесь Пальчэўскі.
57
У другім выданні кнігі папраўлена на «предреволюционной Белоруссии», а глыбіня разумення засталася.
58
Крамко Яўген Ігнатавіч (нар. у 1920 г.) — падпалкоўнік у адстаўцы, літаратар.
59
Beatyfikacja — залічэнне ў божыя ўгоднікі.
60
Ржэўскі Браніслаў (Барыс) Андрэевіч (1905—1980) —выкладчык гродзенскага педінстытута. Засуджаны ў канцы 1957 года за «беларускі нацыяналізм», выпушчаны з лагера ў 1961-м, рэабілітаваны ў 1992-м.
61
Стральцова.
62
«Інстытут даследавання гітлераўскіх злачынстваў».
63
“Ты, хам, пана Езуса босага па іржышчы ганяў!”
64
Голас народа (лац.)