Страница 6 из 11
***
18.11.2014. Галодны, як камар...
***
18.11.2014. Ідучы вечарам дахаты, у небе на воблаку ўбачыў радкі:
Ты піў віно з жаночай туфлі
І белай ружай заядаў.
Ад пацалункаў вусны пухлі,
Калі жанчыну цалаваў.
А што было далей — не помніш,
Дамоў вярнуўся, як з вайны
Ці з нейкае каменаломні,
Каб сніць вангогаўскія сны...
***
19.11.2014. У бібліятэцы імя Цёткі ўдзельнічаў у адкрыцці выставы мастака Валерыя Сенчанкі. За час працы ў выдавецтве я прывык да яго, як да добрага традыцыйнага дызайнера кніг і таму тое, што ўбачыў на выставе, было для мяне прыемнай нечаканасцю — у карцінах жывуць Беларусь, Украіна і Паэзія. Валерый Іванавіч на мастака не вучыўся, хоць і спрабаваў паступіць. Пасля вучобы ў Маскве трапіў інжынерам на завод «Інтэграл». Там было літаб’яднанне. Пасябраваўшы з заводскімі паэтамі і аздабляючы іх падборкі вершаў у заводской газеце, звярнуў на сябе ўвагу таго начальства, якое разбіралася ў мастацтве. І ўжо ў 90-я гады Валерый Сенчанка на «Інтэграле» працаваў дызайнерам гадзіннікаў «Электрон». Аднавясковец і сябра Валерыя Іванавіча расказаў, як трыццаць пяць гадоў таму яны былі ў кафэ, дзе паблізу сядзелі дзяўчаты, сярод якіх адна спадабалася яму. Як пазнаёміцца? І ён папрасіў Валерыя Іванавіча, каб той на сурвэтцы намаляваў партрэт прыгажуні. Калі партрэт быў гатовы, сябра дапісаў свой тэлефон і просьбу патэлефанаваць. Праз два тыдні дзяўчына патэлефанавала, і вось ужо 35 гадоў яны жывуць разам і сябруюць з сям’ёй Валерыя Сенчанкі.
***
21.11.2014. Учора нарэшце выпаў снег. Сёння растае. З берага Свіслачы ўзляцелі чайкі, як першы снег узляцеў.
***
23.11.2014. З Людай едзем у тралейбусе. Размаўляем. У салоне чалавек дзесяць. На чарговым прыпынку зайшоў мужчына гадоў сарака пяці, сеў насупраць нас. Праз хвілін пяць запытаўся: «Адкуль вы?» Я хацеў адказаць, што мы з калгаса, але стрымаўся і сказаў: «Мы з Мінска!»...
***
24.11.2014. Я ў вёсцы. Сяджу за камп’ютарам. Адчыняюцца дзверы. Да мяне прыйшлі манахі: «Мы з Грэцыі. У свеце вялікая бяда...» «Якая бяда?» — запытаўся я і нічога не пачуў у адказ. Манахі завязалі мне вочы і павялі. «Куды мы ідзём?» — хвалююся я. Праз нейкую хвіліну мы спыняемся. Адчуваю, што мы ў старажытнай Грэцыі. «Яму трэба тэрмінова выкалаць вочы!» — чую голас. Мяне садзяць на вялікае крэсла, якое падобнае на трон, прывязваюць. «Для чаго вы хочаце пазбавіць мяне зроку?» — пытаюся я. «Сёння загінуў Гамер, а праз тыдзень ён павінен быў пачаць ствараць «Іліяду»...» — чую ў адказ і. прачынаюся ад болю ў вачах.
***
25.11.2014. Нас многа, а ён адзін, як кропка ў канцы сказа.
***
27.11.2014. Прыходзіў стары. У кажуху і ў валёнках. У торбе прыносіў раман. Напісаны ад рукі. Амаль не прачытаць. Стары глухаваты. Яму 80 гадоў. На маё пытанне «Адкуль вы?» ён сказаў: «Я цяпер жыву ў Мінску, а так усё сядзеў у турмах у Сібіры.»
***
28.11.2014. У Інстытуце журналістыкі размаўляў з Пятром Жаўняровічам пра тое, як студэнты з інтэрнэта спісваюць курсавыя і, перакладаючы іх з рускай на беларускую мову праз гугл, трапляюць у камічныя сітуацыі. Найбольш пасмяяліся з курсавой, дзе старонка з заключэннем была пазначана словам «Зняволенне»...
***
29.11.2014. Алесь Квяткоўскі прапанаваў разам з’ездзіць у Гарадскую мастацкую галерэю твораў Леаніда Шчамялёва. Там працуе выстава ягоных карцін «Зімовыя сны пчол». Паехалі. Далекавата ад майго дома, але не шкадую, што пабыў у галерэі. Сабралася крыху людзей, якім у мароз захацелася памаляваць першы снег пад наглядам Алеся. Сярод маладых жанчын і маладых мам з дзецьмі быў Вітаўт Чаропка. Ён мне падарыў сваю новую кнігу «Геркулес, Руды і Пярун (Радзівілы-пераможцы)». Перад тым, як пачалося маляванне, я пачытаў цыкл хоку «Зімовае». За сталом, які быў складзены маладзіком, сядзела дванаццаць мастакоў, як дванаццаць апосталаў. Усе малявалі, а я сядзеў каля Чаропкі і натхняў яго ўспамінамі пра нашы маладыя гады. Алесь Квяткоўскі хадзіў кругамі каля стала і падказваў, як трэба маляваць. Гледзячы на яго, мне чамусьці ўспомніўся Астап Бэндар, які даваў сеанс адначасовай гульні ў шахматы ў вёсцы Васюкі. Я пра гэта сказаў Вітаўту і ён запытаўся: «А дзе Панікоўскі?» «Ён каля цябе сядзіць!» — адказаў я. Калі скончыўся наш пленэр, Вітаўт падпісаў сваю работу «Ранні снег» і падарыў мне. Развітваючыся з гаспадыняй галерэі Крысцінай Лядскай, я прапанаваў, пакуль працуе выстава Алеся, яшчэ раз зладзіць падобны пленэр. Супраць не было нікога.
***
29.11.2014. З Людай глядзелі фільм. Адзін з эпізодаў распавядае пра фотавыставу, на якую прыйшла карэспандэнтка. У час размовы, стоячы каля фотаздымка, дзе кат расстрэльвае ахвяру, арганізатар выставы запыталася ў журналісткі: «А вы, у глыбіні душы, на якім месцы хацелі б быць: на месцы ахвяры ці ката?» Дзяўчына не адказала і пакінула памяшканне. Люда паўтарыла пытанне для мяне. І я адказаў: «Пры гэтым пакаранні, што на здымку, быў трэці чалавек — фатограф.»
***
30.11.2014. У Алеся Квяткоўскага ёсць цыкл карцін «Пагоня на Грунвальд». Адна з работ цыкла прысвечана Вітаўту Чаропку. Ён сядзіць на кані на чале першай харугвы. Учора на пленэры ў галерэі Шчамялёва, узгадаўшы пра гэтую карціну, я сказаў Вітаўту, што Алесь, малюючы яго, казаў: «Чаропка будзе ехаць у першай харугве. Яго першым і заб’юць!» Пачуўшы гэта, Вітаўт, смеючыся, замахаў рукамі: «Не хачу быць у першай харугве! Хачу ў абоз! Я жыць хачу!»
***
1.12.2014. Нафта чорная і яе эксплуатуюць, як негра ў часы рабства...
***
1.12.2014. Бойцеся гражданаў, «дары приносящие»...
***
2.12.2014. Удзельнічаў у прэзентацыі трэцяй кнігі «Авантуры Пранціша Вырвіча» Людмілы Рублеўскай. Дзякуючы Ярашу Малішэўскаму і ягоным музычным інструментам у «Кніжным салоне» быў створаны антураж XVIII стагоддзя, і я праз некалькі хвілін забыўся, што на вуліцы мароз і вечар. У імпрэзе ўдзельнічалі Адам Мальдзіс, Алесь Карлюкевіч, Ганна Запартыка, Г анна Кісліцына, Г анна Бутырчык, Дзяніс Марціновіч, Андрэй Жвалеўскі, Алег Грушэцкі, Наста Грышчук, Ксенія Шталянкова, дырэктар «Кніжнага салона» Ала Зміёва. Падчас прэзентацыі адбыўся віртуальны кастынг на ролі галоўных герояў «Авантур». Большасць прысутных выказалася за тое, каб у цыкла пра прыгоды Вырвіча быў працяг. Прапаноўвалі пазбавіцца ад жонак і нявест галоўных герояў рознымі садысцкімі спосабамі. Адаслаць герояў у Рым, Амерыку, Афрыку. Зрабіць сенатарамі, піратамі, вандроўнікамі. На працягу ўсёй прэзентацыі я адчуваў няёмкасць з-за таго, што некаторым Людміліным чытачам давялося стаяць больш за дзве гадзіны, бо, на жаль, у кнігарні ім не хапіла крэслаў...
***
3.12.2014. Баліць сэрца. Дрэнна, што баліць, але і добра, бо яшчэ баліць...
***
4.12.2014. Па выдавецкіх справах хадзіў у мастацкі ліцэй, які ў свой час закончылі мае дачка і сын. Апошні раз там быў тры гады таму. Паўгадзіны размаўляў з дырэктарам Ліліяй Аляксееўнай. Потым паглядзеў дзіцячыя малюнкі, што вісяць на калідорах. Праходзячы каля класа, у якім першы клас заканчвалі Вераніка і Максім, сустрэў іх першую настаўніцу Зінаіду Кірылаўну. Абняліся, пацалаваліся. Зінаіда Кірылаўна заплакала. Паўспаміналі, паўздыхалі. Я заплакаў на вуліцы.
***
4.12.2014. Сёння праходзіў першы дзень паўфінальнага адбору на «Еўрабачанне-2015». У ім удзельнічаў дзявочы гурт «F!B!», дзе на бас-гітары грае мая дачка Вераніка. Прайсці ў фінал ім, відаць, не свеціць, але дзяўчаты малайцы, што не чакаюць, калі нехта прыйдзе да іх на рэпетыцыю і за рукі пацягне на вялікую сцэну. Сфатаграфаваліся з Аляксандрам Рыбаком. А можа, ён з імі...
***
5.12.2014. Бойцеся гражданаў, якія рукапісы ў вялікіх торбах прыносяць...
***
5.12.2014. Снілася родная хата, замеценая снегам. Воран сядзеў на коміне, як на чорнай поўні.