Страница 111 из 111
Тиигээт тэрэ баинэй хубуун нээрээ шишһэн аадла бодоот, тэрэ шишиһээ иддирхиба ха.
Тиигээт хаанай басган баинай хубуун тээши харажи хэп-тэһэн аад ла, унэрэй гутахада угээтэй хуунэй хубуун тээши хараба ха. Тиихэдэн тэрэ хүбүүн гариин апши, хүзүүн дээгүү-рээ хэжирхеод хэптэнэ ха. Тиихэдэн үглөөгүүр хаантан ерээт үзэбэ ха. Тиихэдэн басаганиин угээтэй хүүнэй хүбүүн тээши харжи хэптэбэ ха. Тиигээт тэрэ гурбан бодоот, угээтэй хунэй хубуун хаанда:
— Басгаа аса! — гэбэ ха. Хаан хэлбэ ха:
— Нэгэ тулум улигэр хэлээ һаашни ухуп.
Тиихэдэн:.
— Хатан зарсатаяа… — гэбэ ха.
Тиихэдэн:
— Тулумш дуурээ! — гэбэ ха.
Тиигээт хаан басгаяа угбо ха. Тиигээт тэрэ хубуун хаанай басга абжи, ехэ баян болжи жаргажи һууһан юуман ха.
95. ДОЛООН ЯМААТАЙ ҮБҮГҮН
Урдан нэгэ айлайхи бии юм пан ха. Тии-гээт долоон ямаатай юм пан ха. Тиигээт үбгүниин ямаагаа адуулдактүй, һамганиинь ходо адуулдак юума һан ха. Тиигээт нэгэ үбүгүнөө:
— Ямаагаа адуула, — гээт, табан түүхэй липоошхо хайра-жи үгөөт, ямаандаа ильгээбэ ха. — Талмайн соорхой байха, тэрээнэй дунда тапхар шулуун байха, тэрэ тапхар шулуун дээрэ бү һуугаарэй, — гээт ильгээбэ ха.
Тиихэдэн тэрэ үбгүниин ошоот:
— Яагаа зохитхон шулуум даа, — гэбэ тапхар шулуугаа. Тапхар шулуун дээрэ пуугаат, табан түүхэй липоошхоо
идиба ха. Тиигээт унтажи һууна ха. Тиигэжэ байтараа, тапхар шулуу хаха унгаат, таар хара үмдөө хаха унгаат, табан нүүд гуталаа таһа унгаат, талма соорхой бала болтор унгаат, долоон хара ямаагаа үгы болшйтор унгаат, саашаа гүйгөөт, хаанайда ошиба ха. Тиигээт, хаанда хэлбэ ха:
— Тапхар шулуу хаха унгаап, таар хара үмдөө хаха унгаап, табан пүүд гуталаа таһа унгаап, талмай соорхойн бала болтор унгаап, — гэнэ ха.
Тиихэдэн хаан:
Яагаа унгаран хумши, — гээт, орнойнгоо ширөөн хүл-һөө уддирхиба ха.
Тиихэдэн табан түүхэй липоошхон хусэлдэжи ерээт, хаанай орной ширээгэй хүл хуху унгаат, гэртээ гүйжи ербэ ха.
Тиигээт һамгандаа хөөрна ха. "Тиигэн, тиигэн", — гэжи. байжи хөөрна ха, япһан ябдалаа хөөрна ха. Тиихэдэн һамга-ниин хараагаат, ямаагаа ошожи асарна ха.