Страница 32 из 77
разьмяк расчулены і сьціх
ад стомы мляўкае ля сука.
Над полем вораным здалёк —
празь цьвіль смугі ліпкой —
аднекуль
бруіцца днёў самотных клёк —
адменны пах расьлінных лекаў,
паволі сочыцца, ідзе
да міражоў, дзе сьветлацені
прадуць на восеньскай градзе
уток крылатых лятуценьняў...
І толькі зрэдзь яны адны,
нібы наструнены рукамі,
віхры пругкія — бягуны —
клубкамі коцяцца пад камень
і вырываюцца адтуль,
і да крыжоў імкнуцца бліжай,
кранаюць дрэва наляту
і пыл на грывы свае ніжуць.
І пахне хмеліва зямлі,
і журавы на поўдзень з хаты
нясуць, бы тыя караблі,
на крылах клопат свой багаты,
спакой азёрнае тугі
нясуць у край чужы і небыт,
нялёгка безьліч міль тугіх
адольваць зорным шляхам неба!
Мінаюць шэрыя папар
і рунь азіміны із болем:
да пуху іхняга прыпаў
знаёмы, родны водар поля.
Мінаюць гомельскі блакіт
і накіп воблачнага цэду...
Паўдзённай сьпёкі воск плаўкі
плыве птушыным сьвежым сьледам.
Гавораць шэрыя чужым,
што ў нас зь вясной сябруе восень,
што па нябожчыцы-мяжы
палёў вятры цяпер галосяць,
і сьведкі даўнасьці жывой —
крыжы, бы тыя вартавыя,
стаяць маўкліва... Хмар сувой
даўно цяпло над імі выеў...
4
Якое сьвету хараство!
На харастве — цьмяныя плямы.
Чыя-ж рука цудоўны Створ
пад сонцам мурзае вуглямі?
Якія контуры на тле
сьвятла выростаюць і рысы?
Яшчэ ня ўмёр, яшчэ ня стлеў
зарою высыпаны прысак...
Жыве ён... Курчыцца апад
красы ля брам ліхіх суцьмежжа.
Хто-ж гэта зноў, мой родны брат,
сады упокат хціва рэжа?
Чые-ж віднеюцца яшчэ
і ткуцца гэтак сілуэты?
Ці не касу сваю Кашчэй
над галавой заносіць сьвету?
І краем правага пляча
сьпірае збоі хмар гарбатых?
А мо’ гатуе стравы чар
сваіх магутная Гэката?
Ліняе сьвету хараство,
мяняе колеры і блікі...
Глядзіць вачыма зораў Створ
на вобраз Януса двухлікі...
5
Дымяцца хмары. Неба край
у нявыразным нейкім русе.
Даўно ўжо Лысая гара
вяшчуе глум на Беларусі.
Глыбока ў ейную душу
упіўся чорны кіпець госьця...
Жалобу дня прыблудны шум
кляймом азначыў на пагосьце...
Над ім — у посягу згібень —
накшталт мангольскага узору
гараць на выкутым ілбе
крывёй палуджаныя зоры...
І стогне Лысая гара:
як тую кроў крывёю сьцерці?
Галосіць нема родны Край
у танцы выскаленай сьмерці.
Густыя воблакі працяг
нябёс і край зары задзьмулі.
Вільготным клёкатам бацян
на языку мазоль намуляў,
заплюшчыў вочы, болю зло
у пух скупы угнула голаў,
упаў скамечаным вузлом
на гузякі карэньняў голых.
Рыпелі тупа косьці дрэў,
а вецер ліпу гнуў і гушкаў.
— Скажы, дзядунька, не памрэ
ад болю скурчаная птушка?
— Ды не, унучак, аджыве,
але-ж нядобрая прыкмета...
Зірні, часамі у траве
няма яго цыбатых дзетак?
— Няма, дзядунька, анідзе...
А хіба ёсьць у птушак дзеці?
— А як-жа. Мусіць, у гнязьдзе
іх забаўляе сьпевам вецер...
Дымяцца хмары. Неба край
у нявыразным нейкім русе.
Напэўна, Лысая гара
вяшчуе глум на Беларусі.
6