Добавить в цитаты Настройки чтения

Страница 65 из 68

(6) См.: Hotman F. Franco-Gallia. Op. cit, chap. IV: «De ortu Francorum, qui Gallia occupata, eius nomen in Franciam vel Francogalliam mutarunt» (P. 40–52, издание 1576 г.).

(7) Pasquier E. Recherches de la France. Paris, 1560–1567. 3 vol. Паскье был учеником Хотмана.

(8) «Semper reges Franci habuerunt […] non tyra

(9) Ibid.P. 62.

(10) Cesar Jules. Commentarii de bello gallico. См. в особенности книги VI, VII, VIII.

(11) Hotman F. Franco-Gallia. Ed. citee, p. 55–62.

(12) Ibid. P. 65 sq. Здесь Хотман описывает, в частности, «непрерывность власти общественного совета», сохранявшейся даже при смене династий.

(13) Jean du Tillet. Memoires et Recherches. Rouen, 1578; Recueil des Roys de France. Paris, 1580; Remonstrance ou Advertissement a la noblesse tant du parti du Roy que des rebelles. Paris, 1585. Jean de Serres, Memoires de la troisierne guerre civile, et des derniers troubles de la France. Paris, 1570; Inventaire general de l'histoire de France. Paris, 1597.

(14) Audigier P. De Forigine des Francois et de leur empire. Paris, 1676.

(15) Tarault J.-E. A

(16) Audigier P. De l'origine des Francois, op. cit., p. 3.

(17) См.: Cesar. De bello gailico. Liv. I, 1.

(18) В действительности это епископ Рагвальдсон на совете в Болонье в 1434 г. в связи с вопросом о «месте появления человеческого рода» указывает на Скандинавию как первоначальную колыбель человечества, основываясь на хронике Джорданиса VI века: «Нас igitur Scandza insula quasi officina gentiumaut certe velut vaginanationum […] Gothi quondam memorantur egressi» (De origine actibusque Getarum в: Monumenta Germaniae Historica, Auctorum antiquissimorum tomi V, pars I, Berolini, 1882, p. 53–138, citation p. 60). По этому вопросу начнутся широкие дебаты после открытия текста Тацита; De origine et situ Germaniae, изданного в 1472 г.

(19) Gregoire de Tours. Historia Francorum (579–592). Paris, 1512.

(20) Фенелон. Приключения Телемаха.

(21) Речь идет о тексте: «Государство Франция, в котором можно найти все, что касается церковного управления, армии, юстиции, коммерции, мануфактур, численности населения, и вообще все то, что может быть связано с основой этой монархии; извлечение из отчетов, выполненных интендантами королевства по приказу короля Людовика XIV, по просьбе герцога Бургундии, отца ныне царствующего Людовика XV. С историческими описаниями прежнего правления этой монархии вплоть до Гуго Капёта, написанными графом де Буленвилье». Лондон, 1727, 2 тома ин-фолио. На следующий год выходит третий том с названием «Государство Франция, содержащий XIV текстов о старых парламентах Франции, с историей этого королевства с начала монархии и вплоть до Карла VIII. Добавлены „Мемуары“, представленные герцогу Орлеанскому». Лондон. 1728.

(22) М. Фуко делает намек на исторические труды Буленвилье, трактующие о французских политических институтах. Речь особенно идет о «Мемуарах о дворянстве французского королевства, написанных графом де Буленвилье» (1719 г.) (отрывки опубликованы в работах: Devyver A. Le Sang epure. Les prejuges de race chez les gentilhommes francais de l'Ancien Regime. Bruxelles: Editions de l'Universite, 1973. P. 500–548); Memoire pour la noblesse de France contre les Dues et Paris. S. 1., 1717; Memoires presentes a Mgr. le due d'Orleans, Regent de France. La Haye; Amsterdam, 1727; Histoire de l'ancien gouvernement de la France avec quatorze lettres historiques sur les Parlements ou Etats Generaux. La Haye; Amsterdam, 1727,3 vol. (переизданная и измененная версия «Мемуаров»); Traite sur Р origine et les droits de la noblesse (1700) в: Continuation des memoires de litterature et d'histoire. Paris, 1730. T. DC. P. 3–106 (переиздано с многочисленными изменениями под названием: Essais sur la noblesse contenant une dissertation sur son origine et abaissement, par le feu M. le comte de Boulainvilliers, avec des notes historiques, critiques et politiques. Amsterdam, 1732); Abrege chronologique del'histoirede France. Paris, 1733,3 vol.; Histoire des anciens Parlemens de France ou Etats Generaux du royaume. London, 1737. 154

(23) Среди работ исторического характера графа дго Бюа-Нансэ см.: Les Origines ou l'Ancien Gouvernement de la France, de l'Italic, de l'Allemagne. Paris, 1757; Histoire ancie





(24) Труды исторического характера графа Монтлозье очень многочисленны. Мы ограничимся указанием на те, которые имеют отношение к проблеме, затронутой М. Фуко в данной лекции: De la monarchic franc, aise depuis son etablissement jusqu'a nos jours. Paris, 1814, 3 vol.; Memoires sur la Revolution franchise, le Consulat, l'Empire, la Restauration et les principaux evenements qui l'ont suivie. Paris, 1830. О Монтлозье см. ниже лекцию от 10 марта.

(25) См.: Buat-Nancay L. G., comte. Remarquesd'un Francois, ou Examen impartial du livre de M. Necker sur les finances. Geneve, 1785.

(26) Bitat-Nancay L. G., comte. Les Maximes du gouvernement monarchique, op. cit., t. II, p. 286–287.

(27) По этому вопросу см.: Moreau J.-N. Plan des travaux litteraires ordo

(28) См.: Moreau J.-N. Principes de morale, de politique et de droit public puises dans Phistoire de notre monarchie, ou Discours sur Phistoire de France. Paris, 1777–1789, 21 vol.

Лекция от 18 февраля 1976 г.*

(1) См. выше, лекция от 28 января; см. также лекцию от 11 февраля.

(2) «Собирательное слово, которое употребляется для определения значительного количества народа, живущего в определенной стране, закрытой границами, и подчиняющегося одному и тому же правительству» (статья «Нация» в: Encyclopedic, ou Dictio

(3) Sieyes E.-J. Qu'est-ce que le Tiers-Etat? Ed. citee. О Сийесе см. ниже, лекция от 10 марта.

(4) Об Огюстене Тьерри см. ту же лекцию.

(5) О Франсуа Гизо см. ту же лекцию.

(6) d'Estaing loachim, comte. Dissertation sur la noblesse d'extraction, op. cit.

(7) О Бюа-Нансэ см. ниже, лекция от 10 марта.

(8) О Монтлозье см. ту же лекцию.

(9) Анализ исторической работы Буленвилье, который М. Фуко развивает в этой лекции (и в следующей), основан на текстах, уже упоминавшихся в примечаниях 21–22 к лекции от 11 февраля, особенно: Memoires sur l'histoire du gouvernement de la France в: Etat de la France…, op.cit.; Histoire de Tancien gouverneraent de la France…, op.cit.; Dissertation sur la noblesse franchise servant de Preface aux Memoires de la maison de Croi et de Boulainvilliers в: DevyverA. Le Sang epure…,op. cit; Memoires presentes a Mgr. leduce l'Orleans…, op. cit.

(10) Эта литература начинается с Макиавелли (Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio [1513–1517]. Firenze,1531), продолжается Боссюэ (Discours sur l'Histoire universelle. Paris, 1681), E. B. Монтегю {Reflections on the Rise and Fall of the Ancient Republics. London, 1759), А. Фергюсоном (The History of the Progress and Termination of the Roman Republic- London, 1783) и заканчивается работой Эдварда Джиббона (History of the Decline and Fall of the Roman Empire. London, 1776–1788. 6vol.). 180