Чорная страла

Але воіны лорда Фоксгэма працягвалі стаяць лагерам каля Халівуда зусім па іншай прычыне, чым уяўляў Дзік. Яны рушылі спачатку да Шорбі, аднак не прайшлі і палавіны дарогі, як сустрэлі другога ганца, які загадаў ім вярнуцца туды, дзе яны стаялі раніцай, каб перагарадзіць дарогу адступаючым ланкастэрцам і трымацца як мага бліжэй да галоўнай арміі йоркістаў. Рычард Гластэр, выйграўшы бітву і разбіўшы сваіх ворагаў у гэтай акрузе, ужо ішоў на злучэнне са сваім братам. І неўзабаве пасля таго, як войскі лорда Фоксгэма вярнуліся ў Халівуд, Гарбун сам спыніў каня каля дзвярэй абацтва. Вось у гонар якога высокага госця свяціліся агнямі вокны. Калі Дзік з'явіўся ў Халівуд разам са сваёю каханай і яе сяброўкай, герцаг і ўся яго світа балявалі ў трапезнай, дзе іх прымалі з пышнасцю, вартай такога магутнага і багатага манастыра. Дзіка прывялі ў трапезную, куды ён зайшоў без вялікай ахвоты. Гластэр, дужа стомлены, сядзеў, падпёршы рукою свой бледны, грозны твар. Лорд Фоксгэм, які ледзь акрыяў ад раны, сядзеў на ганаровым месцы, злева ад яго.

— Ну як, сэр? — спытаў Рычард. — Прынеслі вы мне галаву сэра Дэніэла?

— Мілорд герцаг, — адказаў Дзік даволі цвёрдым голасам, хоць і палохаючыся ў душы, — мне так не пашанцавала, што я не змог нават вярнуцца разам са сваім атрадам. Я, з дазволу вашай міласці, абсалютна разбіты.

Гластэр зірнуў на яго і грозна нахмурыўся.

— Акрамя пяцідзесяці вершнікаў, сэр, я даў вам пяцьдзесят пехацінцаў, — сказаў ён.

— Мілорд герцаг, у мяне было толькі пяцьдзесят вершнікаў, — адказаў юны рыцар.

— Як так? — здзівіўся Гластэр. — Ён жа прасіў у мяне і конніцу і пяхоту.

— Не гневайцеся, ваша міласць, — лісліва адказаў Кэтсбі, — але для пагоні мы далі яму толькі пяцьдзесят вершнікаў.

— Цудоўна, — сказаў Рычард. — Шэлтан, вы можаце ісці.

— Пастойце! — спыніў яго лорд Фоксгэм. — У гэтага маладога чалавека было даручэнне і ад мяне. Можа, ён яго выканаў лепш… Скажыце, майстар Шэлтан, вы знайшлі дзяўчыну?

— Хвала святым, мілорд, — сказаў Дзік, — яна ў гэтым доме.

— Гэта праўда?… У такім разе, мілорд герцаг, — працягваў лорд Фоксгэм, — заўтра раніцай, з вашага дазволу, перад тым як войска выступіць, трэба згуляць вяселле. Гэты малады сквайр…

— Малады рыцар, — перабіў Кэтсбі.

— Вы называеце яго рыцарам, сэр Уільям? — ускрыкнуў лорд Фоксгэм.

— Я сам пасвяціў яго ў рыцары за адважную службу, — сказаў Гластэр. — Ён двойчы выручыў мяне. Доблесці ў яго хоць адбаўляй. Але яму не хапае жалезнай цвёрдасці мужчыны. Ён не ўзвысіцца, лорд Фоксгэм. Гэты чалавек будзе храбра біцца, але ўсё роўна ў яго сэрца зайца. Тым не менш, калі яму трэба жаніцца, — жаніце яго ў імя Прасвятой Дзевы, і канец!

— Ён храбры юнак, і мне гэта вядома, — сказаў лорд Фоксгэм. — Радуйцеся, сэр Рычард! З майстрам Хэмлі я аб усім дамовіўся, і раніцай вас павянчаюць.

Дзік вырашыў, што цяпер лепш за ўсё пайсці. Але не паспеў ён яшчэ пакінуць трапезную, як нейкі чалавек, які толькі што спешыўся каля варот, памчаўся па лесвіцы, пераскокваючы адразу праз чатыры прыступкі, прарваўся праз шарэнгі слуг і кінуўся на адно калена перад герцагам.

— Перамога, мілорд! — закрычаў ён.

І перш чым Дзік дабраўся да пакоя, адведзенага яму як госцю лорда Фоксгэма, у натоўпе каля вогнішчаў пачуліся радасныя крыкі. Бо ў гэты ж самы дзень за якія-небудзь дваццаць міль адсюль магутнасці Ланкастэра быў нанесены другі знішчальны ўдар.

Раздзел VII

Помста Дзіка

На наступную раніцу Дзік падняўся да світання, прыбраўся як мага лепш, скарыстаўшы гардэроб лорда Фоксгэма, і, распытаўшы аб Джаане, вырашыў прайсціся, каб зменшыць сваё нецярпенне.

Ён паблукаў сярод салдат, якія апрануліся ў свае даспехі пры святле зімовай зары і чырвоным бляску факелаў; выйшаў у поле, абышоў аванпасты і накіраваўся адзін у замерзлы лес, чакаючы ўзыходу сонца.

Думкі яго былі спакойныя і шчаслівыя; ён не шкадаваў, што так хутка страціў прыхільнасць герцага. Маючы такую жонку як Джаана і такога заступніка як лорд Фоксгэм, ён мог глядзець на сваю будучыню з надзеяй. Аб мінулым ён шкадаваў мала.

Ён ішоў, паглыбіўшыся ў роздум, а ранішняя зара разгаралася ўсё весялей і ярчэй, і рэзкі ветрык падымаў марозны снежны пыл. Ён павярнуўся, каб ісці дамоў, і раптам заўважыў нейкага чалавека за дрэвам.

— Стой! — крыкнуў Дзік. — Хто ідзе?

Чалавек выйшаў з-за дрэва і ўзмахнуў рукой, як нямы. Хаця ён быў у вопратцы пілігрыма і на твар яго быў апушчаны капюшон, Дзік імгненна пазнаў сэра Дэніэла.

Дзік ступіў да яго, выняў меч. А рыцар сунуў руку за пазуху, нібы для таго каб выхапіць схаваную там зброю, і спакойна чакаў, пакуль ён падыдзе.

— Ну што, Дзікон, — сказаў сэр Дэніэл, — што ж ты думаеш рабіць? Няўжо ты нападзеш на пераможанага?

— Я не замахваўся на ваша жыццё, — адказаў юнак. — Я быў вашым верным сябрам да таго часу, пакуль вы не захацелі забіць мяне. О, як прагна марылі вы аб маёй смерці!

— Толькі з самааховы, — адказаў рыцар. — А цяпер, хлопчык, весткі аб гэтай бітве і прысутнасць маладога гарбатага д'ябла ў маім уласным лесе канчаткова мяне зламалі. Я пайду ў Халівуд, і яго святыя сцены абароняць мяне. Потым выпраўлюся за мора, захапіўшы з сабою ўсё, што магчыма, і пачну новае жыццё ў Бургундыі або Францыі.

— Вам нельга ў Халівуд, — сказаў Дзік.

— Як так нельга? — спытаў рыцар.

— Паслухайце, сэр Дэніэл, сягоння — дзень майго вяселля, — сказаў Дзік, — і сонца, якое зараз узыдзе, азорыць самы светлы дзень у маім жыцці. Вашым жыццём вы павінны заплаціць і за смерць майго бацькі і за спробу забіць мяне. Але і сам я натварыў дастаткова. Я быў прычынай смерці многіх людзей… І ў гэты шчаслівы дзень я не хачу быць ні суддзёй, ні катам. Калі б вы былі самім д'яблам, я не падняў бы на вас рукі. Прасіце даравання ў Бога, а я шчодра дарую вам сваё. Але ў Халівуд я вас не пушчу. Я стаю за Йорк і не дазволю шпіёнам пракрасціся ў наша войска. Калі вы зробіце хоць адзін крок, я крыкну і загадаю бліжэйшаму вартавому схапіць вас.

— Ты здзекуешся з мяне! — сказаў сэр Дэніэл. — Толькі Халівуд можа выратаваць мяне.

— Гэта ўжо не мая справа, — адказаў Рычард. — Ідзіце на ўсход, на захад, на поўдзень, але на поўнач я вас не пушчу. Халівуд для вас закрыты. Ідзіце і не спрабуйце вярнуцца, бо, як толькі вы пойдзеце, я папярэджу ўсе нашы каравулы, і яны будуць так зорка сачыць за кожным пілігрымам, што, нават калі вы будзеце самім д'яблам, вам не ўдасца прайсці.

— Ты аддаеш мяне на пагібель, — змрочна сказаў сэр Дэніэл.

— Не, не аддаю, — адказаў Рычард. — Калі вам хочацца выпрабаваць сваю адвагу, выклікайце мяне на паядынак. І няхай гэта будзе здрадніцтвам у адносінах да маёй партыі, я прыму ваш выклік. Я буду біцца з вамі адзін на адзін і нікога не паклічу на дапамогу. Так, з чыстым сумленнем, я адпомшчу за свайго бацьку.

— Ну так, — сказаў сэр Дэніэл, — у цябе доўгі меч, а ў мяне ўсяго кінжал!

— Я спадзяюся толькі на літасць неба, — адказаў Дзік і кінуў свой меч у снег. — А цяпер, калі ваш злы рок загадвае вам, — выходзьце! І калі будзе заўгодна ўсемагутнаму, я скармлю вашы косці лісам.

— Я толькі выпрабоўваў цябе, Дзік, — адказаў рыцар, выціснуўшы з сябе штось накшталт смеху. — Я не хачу праліваць тваю кроў.

— Ну тады ідзіце, пакуль не позна, — падганяў яго Шэлтан. — Праз пяць хвілін я паклічу вартавых. Я і так занадта цярплівы. Калі б вы апынуліся на маім месцы, а я на вашым, я б ужо даўно быў звязаны па руках і нагах.

— Добра, Дзікон, я пайду, — адказаў сэр Дэніэл. — Калі мы зноў сустрэнемся, ты пашкадуеш, што абышоўся са мною так жорстка.

З гэтымі словамі рыцар павярнуўся і пабрыў прэч, у лясную нетру. Дзік з дзіўным, неўразумелым пачуццём назіраў, як сэр Дэніэл ішоў, шпарка і асцярожна, увесь час кідаючы зласлівыя позіркі на юнака, які пашкадаваў яго і якому ён тым не менш не давяраў.

Вось ён падышоў да гушчару, густа пераплеценага зялёным плюшчом і непранікальнага для позірку нават зімой. Раптоўна пачуўся кароткі, чысты гук спушчанай цецівы. Праляцела страла, і з гучным, здушаным крыкам болю і гневу тэнстолскі рыцар узмахнуў рукамі і ўпаў тварам уніз. Дзік падбег да яго і падняў. Страшная грымаса прабегла па твары, усё цела курчылася ў сутаргах.