Страница 68 из 69
Voor een fynen opmerker zou 't de moeite waard zyn geweest, het onderscheid gadeteslaan tusschen houding en toon van den resident en van Havelaar by deze gelegenheid. (Dla bystrego obserwatora warto byłoby zauważyć różnicę w postawie i tonie rezydenta i Havelaar podczas tej okazji; voor een fynen opmerker – dla bystrego obserwatora, zou 't de moeite waard zyn geweest – warto byłoby zauważyć, het onderscheid gadeteslaan tusschen houding en toon van den resident en van Havelaar by deze gelegenheid – różnicę w postawie i tonie rezydenta i Havelaar podczas tej okazji). Beiden hadden zy dusdanige plechtigheid meermalen bygewoond. (Obaj uczestniczyli wielokrotnie w takich ceremoniach; beiden hadden zy dusdanige plechtigheid meermalen bygewoond – obaj uczestniczyli wielokrotnie w takich ceremoniach). Het onderscheid dat ik bedoel, lag dus niet in 't meer of min getroffen zyn door het nieuwe en ongewone, doch werd alleen veroorzaakt door 't uiteenloopende der karakters en begrippen van deze beide personen. (Różnica, którą mam na myśli, nie polegała więc na większym lub mniejszym wrażeniu z nowości i niezwykłości, lecz była spowodowana tylko różnymi charakterami i pojęciami tych dwóch osób; het onderscheid dat ik bedoel – różnica, którą mam na myśli, lag dus niet in 't meer of min getroffen zyn door het nieuwe en ongewone – nie polegała więc na większym lub mniejszym wrażeniu z nowości i niezwykłości, doch werd alleen veroorzaakt door 't uiteenloopende der karakters en begrippen van deze beide personen – lecz była spowodowana tylko różnymi charakterami i pojęciami tych dwóch osób). De resident sprak wel iets sneller dan gewoonlyk, daar hy 't besluit en de eeden slechts behoefde vóórtelezen, 'tgeen hem de moeite bespaarde naar zyn slotwoorden te zoeken, maar toch geschiedde van zyn kant alles met een deftigheid en een ernst, die den oppervlakkigen beschouwer een zeer hoog denkbeeld moesten inboezemen van 't gewicht dat hy aan de zaak hechtte. (Rezydent mówił trochę szybciej niż zwykle, ponieważ musiał tylko odczytać decyzję i przysięgi, co oszczędziło mu trudu szukania słów zakończenia, ale mimo to wszystko odbywało się z jego strony z godnością i powagą, które powierzchownemu obserwatorowi musiały wpoić bardzo wysokie wyobrażenie o znaczeniu, jakie przywiązywał do sprawy; de resident sprak wel iets sneller dan gewoonlyk – rezydent mówił trochę szybciej niż zwykle, daar hy 't besluit en de eeden slechts behoefde vóórtelezen – ponieważ musiał tylko odczytać decyzję i przysięgi, 'tgeen hem de moeite bespaarde naar zyn slotwoorden te zoeken – co oszczędziło mu trudu szukania słów zakończenia, maar toch geschiedde van zyn kant alles met een deftigheid en een ernst – ale mimo to wszystko odbywało się z jego strony z godnością i powagą, die den oppervlakkigen beschouwer een zeer hoog denkbeeld moesten inboezemen van 't gewicht dat hy aan de zaak hechtte – które powierzchownemu obserwatorowi musiały wpoić bardzo wysokie wyobrażenie o znaczeniu, jakie przywiązywał do sprawy). Havelaar integendeel, toen hy met opgeheven vinger de eeden nasprak, had iets in gelaat, stem en houding, alsof hy zeggen wilde: ‘dat spreekt vanzelf, ook zonder God Almachtig zou ik dat doen’ en wie menschkunde bezat, zou meer vertrouwd hebben op zyn ongedwongenheid en schynbare onverschilligheid, dan op de ambtelyke deftigheid van den resident. (Havelaar z kolei, gdy powtarzał przysięgi z uniesionym palcem, miał w wyrazie twarzy, głosu i postawie coś, co jakby mówiło: „to oczywiste, zrobiłbym to nawet bez Boga Wszechmogącego” i kto znał się na ludziach, bardziej ufałby jego swobodzie i pozornej obojętności niż urzędowej godności rezydenta; Havelaar integendeel – Havelaar z kolei, toen hy met opgeheven vinger de eeden nasprak – gdy powtarzał przysięgi z uniesionym palcem, had iets in gelaat, stem en houding – miał w wyrazie twarzy, głosu i postawie coś, alsof hy zeggen wilde – co jakby mówiło, ‘dat spreekt vanzelf, ook zonder God Almachtig zou ik dat doen’ – „to oczywiste, zrobiłbym to nawet bez Boga Wszechmogącego”, en wie menschkunde bezat, zou meer vertrouwd hebben op zyn ongedwongenheid en schynbare onverschilligheid – i kto znał się na ludziach, bardziej ufałby jego swobodzie i pozornej obojętności, dan op de ambtelyke deftigheid van den resident – niż urzędowej godności rezydenta).
Is 't niet inderdaad bespottelyk, te meenen dat de man die geroepen is recht te spreken, de man aan wien het wel of wee van duizenden is in handen gegeven, zich zou gebonden achten door een paar uitgesproken klanken, wa
Daarop volgde een toespraak van den resident tot de Hoofden, waarop hy hun den adsistent-resident als opperhoofd der Afdeeling voorstelde, hen uitnoodigde hem te gehoorzamen, hun verplichtingen stipt natekomen, en dergelyke gemeenplaatsen meer. (Następnie nastąpiło przemówienie rezydenta do przywódców, w którym przedstawił im zastępcę rezydenta jako głównego szefa wydziału, zachęcił ich do posłuszeństwa wobec niego, ścisłego przestrzegania ich obowiązków i podobnych ogólników; daarop volgde een toespraak van den resident tot de Hoofden – następnie nastąpiło przemówienie rezydenta do przywódców, waarop hy hun den adsistent-resident als opperhoofd der Afdeeling voorstelde – w którym przedstawił im zastępcę rezydenta jako głównego szefa wydziału, hen uitnoodigde hem te gehoorzamen – zachęcił ich do posłuszeństwa wobec niego, hun verplichtingen stipt natekomen – ścisłego przestrzegania ich obowiązków, en dergelyke gemeenplaatsen meer – i podobnych ogólników). De hoofden werden daarop één-voor-één by name aan Havelaar voorgesteld. (Następnie przywódcy byli przedstawiani Havelaarowi jeden po drugim po imieniu; de hoofden werden daarop één-voor-één by name aan Havelaar voorgesteld – następnie przywódcy byli przedstawiani Havelaarowi jeden po drugim po imieniu). Hy reikte ieder de hand, en de ‘installatie’ was afgeloopen. (Każdemu podał rękę i „instalacja” dobiegła końca; hy reikte ieder de hand – każdemu podał rękę, en de ‘installatie’ was afgeloopen – i „instalacja” dobiegła końca).
Men gebruikte ten-huize van den Adhipatti 't middagmaal, waartoe ook de kommandant Duclari genoodigd was. (W domu Adhipatti zjedzono obiad, na który zaproszony był także komendant Duclari; men gebruikte ten-huize van den Adhipatti 't middagmaal – w domu Adhipatti zjedzono obiad, waartoe ook de kommandant Duclari genoodigd was – na który zaproszony był także komendant Duclari). Terstond na afloop daarvan, stapte de resident die gaarne nog dien avend te Serang wilde terug zyn: (Zaraz po jego zakończeniu rezydent, który chętnie chciał jeszcze tego wieczoru wrócić do Serang, wsiadł do powozu; terstond na afloop daarvan – zaraz po jego zakończeniu, stapte de resident die gaarne nog dien avend te Serang wilde terug zyn – rezydent, który chętnie chciał jeszcze tego wieczoru wrócić do Serang, wsiadł do powozu):
Omdat. Hy. Het. Zoo. Byzonder. Druk. Had. (Bo. On. Był. Tak. Bardzo. Zajęty; omdat – bo, hy – on, het – był, zoo – tak, byzonder – bardzo, druk had – zajęty).
…weder in zyn reiswagen, en zoo keerde Rangkas-Betoeng weldra terug tot een stilte, als te verwachten is van een javasche bi