Страница 59 из 69
Men denke aan den wysgeer die van uit zyn cel aan 't volk tracht te leeren wat waarheid is, als hy bemerken moet dat zyn stem overschreeuwd wordt door piëtistische huichelary of gewinzoekende kwakzalvers. (Pomyślmy o filozofie, który z celi stara się nauczać ludzi, czym jest prawda, gdy musi zauważyć, że jego głos jest zagłuszany przez pietyzmu hipokryzję lub żądnych zysku szarlatanów; Men denke aan den wysgeer die van uit zyn cel aan 't volk tracht te leeren wat waarheid is – Pomyślmy o filozofie, który z celi stara się nauczać ludzi, czym jest prawda, als hy bemerken moet dat zyn stem overschreeuwd wordt door piëtistische huichelary of gewinzoekende kwakzalvers – gdy musi zauważyć, że jego głos jest zagłuszany przez pietyzmu hipokryzję lub żądnych zysku szarlatanów).
Men stelle zich Sokrates voor – niet als hy den gifbeker ledigt, want ik bedoel hier de ondervinding van 't gemoed, en niet die welke rechtstreeks door uiterlyke omstandigheden veroorzaakt wordt – hoe bitter bedroefd zyn ziel moet geweest zyn, toen hy die 't goede en ware zocht, zich hoorde noemen ‘een bederver der jeugd en een verachter der goden’. (Wyobraźmy sobie Sokratesa – nie gdy wypija puchar trucizny, bo mam tu na myśli doświadczenie duszy, a nie to bezpośrednio spowodowane przez okoliczności zewnętrzne – jak gorzko zmartwiona musiała być jego dusza, gdy ten, który szukał dobra i prawdy, usłyszał, że jest nazywany „demoralizatorem młodzieży i przeciwnikiem bogów”; Men stelle zich Sokrates voor – Wyobraźmy sobie Sokratesa, niet als hy den gifbeker ledigt – nie gdy wypija puchar trucizny, want ik bedoel hier de ondervinding van 't gemoed – bo mam tu na myśli doświadczenie duszy, en niet die welke rechtstreeks door uiterlyke omstandigheden veroorzaakt wordt – a nie to bezpośrednio spowodowane przez okoliczności zewnętrzne, hoe bitter bedroefd zyn ziel moet geweest zyn – jak gorzko zmartwiona musiała być jego dusza, toen hy die 't goede en ware zocht – gdy ten, który szukał dobra i prawdy, zich hoorde noemen ‘een bederver der jeugd en een verachter der goden’ – usłyszał, że jest nazywany „demoralizatorem młodzieży i przeciwnikiem bogów”).
Of beter nog: men denke aan Jezus, waar hy zoo treurig staart op Jeruzalem, en zich beklaagt ‘dat het niet gewild heeft’. (Albo lepiej: pomyślmy o Jezusie, który tak smutno patrzy na Jerozolimę i narzeka, „że nie chciała”; Of beter nog: men denke aan Jezus – Albo lepiej: pomyślmy o Jezusie, waar hy zoo treurig staart op Jeruzalem – który tak smutno patrzy na Jerozolimę, en zich beklaagt ‘dat het niet gewild heeft’ – i narzeka, „że nie chciała”).
Zulk een kreet van smart – vóór gifbeker of kruishout – vloeit niet uit een ongedeerd hart. (Taki okrzyk bólu – przed pucharem trucizny lub krzyżem – nie pochodzi z niezranionego serca; Zulk een kreet van smart – Taki okrzyk bólu, vóór gifbeker of kruishout – przed pucharem trucizny lub krzyżem, vloeit niet uit een ongedeerd hart – nie pochodzi z niezranionego serca).
Dáár moet geleden zyn, veel geleden, daar is ondervonden! (Musiało tam być cierpienie, wiele cierpienia, tam jest doświadczone; Dáár moet geleden zyn, veel geleden – Musiało tam być cierpienie, wiele cierpienia, daar is ondervonden – tam jest doświadczone).
Deze tirade is me ontsnapt… ze staat er nu eenmaal, en blyve. (Ten tyrada mi uciekła… teraz już tu jest, i niech zostanie; Deze tirade is me ontsnapt – Ten tyrada mi uciekła, ze staat er nu eenmaal, en blyve – teraz już tu jest, i niech zostanie).
Havelaar had veel ondervonden. (Havelaar dużo doświadczył; Havelaar had veel ondervonden – Havelaar dużo doświadczył).
Wilt ge iets dat opweegt tegen de verhuizing van de A-gracht! (Chcesz coś, co równoważy przeprowadzkę z kanału A!; Wilt ge iets dat opweegt tegen de verhuizing van de A-gracht – Chcesz coś, co równoważy przeprowadzkę z kanału A).
Hy had schipbreuk geleden, meer dan eens. (Przeżył więcej niż jedną katastrofę morską; Hy had schipbreuk geleden – Przeżył katastrofę morską, meer dan eens – więcej niż raz).
Hy had brand, oproer, sluikmoord, oorlog, duëllen, weelde, armoede, honger, cholera, liefde en ‘liefden’ in zyn dagboek staan. (Miał w swoim dzie
Hy had vele landen bezocht, en omgang gehad met lieden van allerlei ras en stand, zeden, vooroordeelen, godsdienst en gelaatskleur. (Odwiedził wiele krajów i miał do czynienia z ludźmi różnej rasy i klasy, obyczajów, uprzedzeń, religii i koloru skóry; Hy had vele landen bezocht – Odwiedził wiele krajów, en omgang gehad met lieden van allerlei ras en stand, zeden, vooroordeelen, godsdienst en gelaatskleur – i miał do czynienia z ludźmi różnej rasy i klasy, obyczajów, uprzedzeń, religii i koloru skóry).
Wat dus de levensomstandigheden aangaat, kon hy veel ondervonden hebben. (Jeśli chodzi o warunki życiowe, mógł wiele doświadczyć; Wat dus de levensomstandigheden aangaat – Jeśli chodzi o warunki życiowe, kon hy veel ondervonden hebben – mógł wiele doświadczyć).
En dat hy werkelyk veel ondervonden had, dat hy 't leven niet was doorgegaan zonder de indrukken optevangen die 't hem zoo ruimschoots aanbood, daarvoor moge ons de vlugheid van zyn geest borg wezen, en de ontvankelykheid van zyn gemoed. (I że naprawdę dużo doświadczył, że nie przeszedł przez życie, nie wychwytując wrażeń, które mu tak obficie oferowało, za to ręczyć może jego bystrość umysłu i wrażliwość ducha; En dat hy werkelyk veel ondervonden had – I że naprawdę dużo doświadczył, dat hy 't leven niet was doorgegaan zonder de indrukken optevangen die 't hem zoo ruimschoots aanbood – że nie przeszedł przez życie, nie wychwytując wrażeń, które mu tak obficie oferowało, daarvoor moge ons de vlugheid van zyn geest borg wezen, en de ontvankelykheid van zyn gemoed – za to ręczyć może jego bystrość umysłu i wrażliwość ducha).
Dit nu wekte verwondering van allen die wisten of gissen konden hoeveel hy had bygewoond en geleden, dat hiervan zoo weinig op zyn gelaat te lezen was. (To wzbudzało zdumienie wszystkich, którzy wiedzieli lub mogli się domyślać, ile przeszedł i wycierpiał, że tak niewiele z tego było widoczne na jego twarzy; Dit nu wekte verwondering van allen die wisten of gissen konden hoeveel hy had bygewoond en geleden – To wzbudzało zdumienie wszystkich, którzy wiedzieli lub mogli się domyślać, ile przeszedł i wycierpiał, dat hiervan zoo weinig op zyn gelaat te lezen was – że tak niewiele z tego było widoczne na jego twarzy).
Wel sprak er uit zyn trekken iets als vermoeienis, doch dit deed eer denken aan vroegrype jeugd dan aan naderenden ouderdom. (Wprawdzie w jego rysach malował się jakiś rodzaj zmęczenia, ale bardziej przypominało to wczesną młodość niż nadchodzącą starość; Wel sprak er uit zyn trekken iets als vermoeienis – Wprawdzie w jego rysach malował się jakiś rodzaj zmęczenia, doch dit deed eer denken aan vroegrype jeugd dan aan naderenden ouderdom – ale bardziej przypominało to wczesną młodość niż nadchodzącą starość).
En naderende ouderdom had het toch moeten zyn, want in Indiën is de man van vyfendertig jaar niet jong meer. (A powi
Ook zyn aandoeningen, zeide ik, waren jong gebleven. (Powiedziałem, że także jego dolegliwości pozostały młode; Ook zyn aandoeningen, zeide ik – Powiedziałem, że także jego dolegliwości, waren jong gebleven – pozostały młode).
Hy kon spelen met een kind, en als een kind, en meermalen klaagde hy dat ‘kleine Max’ nog te jong was om vliegers optelaten, omdat hy ‘de groote Max’ daarvan zooveel hield. (Mógł bawić się z dzieckiem i jak dziecko, i wielokrotnie narzekał, że "mały Max" jest jeszcze za młody, by puszczać latawce, ponieważ "duży Max" tak bardzo to lubił; Hy kon spelen met een kind, en als een kind – Mógł bawić się z dzieckiem i jak dziecko, en meermalen klaagde hy dat ‘kleine Max’ nog te jong was om vliegers optelaten – i wielokrotnie narzekał, że "mały Max" jest jeszcze za młody, by puszczać latawce, omdat hy ‘de groote Max’ daarvan zooveel hield – ponieważ "duży Max" tak bardzo to lubił).
Met jongens sprong hy ‘haasjen-over’ en hy teekende heel gaarne een patroon voor 't borduurwerk van de meisjes. (Z chłopcami skakał w "przeskakiwanie zająca" i bardzo chętnie rysował wzór do haftu dla dziewcząt; Met jongens sprong hy ‘haasjen-over’ – Z chłopcami skakał w "przeskakiwanie zająca", en hy teekende heel gaarne een patroon voor 't borduurwerk van de meisjes – i bardzo chętnie rysował wzór do haftu dla dziewcząt).
Zelfs nam hy dezen meermalen de naald uit de hand, en vermaakte zich met dat werk, ofschoon hy dikwyls zei dat ze wel wat beters konden doen dan dat ‘machinale steken tellen’. (Nawet wielokrotnie brał im igłę z ręki i bawił się tą pracą, choć często mówił, że mogłyby robić coś lepszego niż to "maszynowe liczenie ściegów"; Zelfs nam hy dezen meermalen de naald uit de hand – Nawet wielokrotnie brał im igłę z ręki, en vermaakte zich met dat werk – i bawił się tą pracą, ofschoon hy dikwyls zei dat ze wel wat beters konden doen dan dat ‘machinale steken tellen’ – choć często mówił, że mogłyby robić coś lepszego niż to "maszynowe liczenie ściegów").