Страница 9 из 14
Макар глынуў паветра i забрахаў з такiм iмпэтам, што не пазнаў уласнага голасу. У дадатак ён яшчэ i заскавытаў, прапоўз вокраччу па баразьне, i сабака, пабачыўшы такiя жахi, зьбянтэжана крутнуў галавой, прыцiснуў вушы i зьвёў да пераносься ўмэнт палагаднелыя вочкi.
Перавядзем разам з героем аповеду дых, абаб'ем разам зь iм калашыны i згадаем тую пару, калi нашымi немаладымi ўжо душамi авалодала запозьненае, а таму хваравiтае i ўсёпаглынальнае каханьне. Згадаем пару, калi недзе пад сэрцам нараджалiся новыя надзеi, ценька гучалi новыя песьнi, калi жар каханьня казытаў пяткi й нам увесь час карцела некуды бегчы. I хаця жар той быў усяго толькi бэнгальскiм агнём, мiтусьлiвым фаервэркам у цемрыве шэрых будняў, душа ляцела на прывiдны агонь, не раўнуючы, як начны матылёк на палахлiвае полымi васкоўкi.
Вось i наш герой, напоўнiўшы навакольле шапаценьнем бурачнага лiсьця, ляцеў на згубны агонь, недзе пад сэрцам ягоным нараджалiся тамлiва-трапяткiя надзеi i гучалi... не, ня песьнi, а словы кагадзе прачытанай нататкi. Словы ўбiлiся ў памяць, з кожным крокам гучаньне iх мацнела, убiралася ў сiлу, а калi наш герой упiхнуў галаву ў пралом пахiлага плоту i азiрнуўся, з вуснаў ягоных сарвалася малiтоўная скорагаворка: - Да самай ночы гараць агнi Бычкоўскага клюба...
На трэцi павер узьбег на адным дыханьнi, пужлiвай чапляй прайшоўся па дывановым ходнiку i толькi на канцы калiдора дазволiў сабе аддыхацца. Кашлянуў, крануўся пальцамi дзьвярной ручкi ды так i застыў у непаразуменьнi: там, за дзьвярыма, чуўся жаночы сьмех, прыглушана дзынкнулi шклянкi, i нехта, праўдападобна загадчыца райана Сьцефурак, прамовiла:
- Абавязкова завiтай у Лiвадзiйскi палац. Гэта цуд нейкi!
Кароткую хвiлю за дзьвярыма панавала цiша, потым Сьцефурак гучна крэкнула, суцiшна мацюкнулася, замармытала штосьцi, выразна прамовiўшы словы "шчасьлiва адпачыць", i празь iмгненьне паўстала перад Макарам.
- Данута Станiславаўна! Да вас наведнiк, - выгукнула загадчыца райана i, кiнуўшы празь плячо няўцямную фразу: - Пазванi, як даедзеш, - высьлiзнула з габiнэту.
Данута была не адна - у габiнэце, закiнуўшы нага на нагу, сядзела сакратарка Марына i яшчэ адна кабета, прозьвiшча якой Макар ня ведаў. На стале грувасьцiлася пляшка шампану, блiскалi чатыры келiхi й ляжала каробка чакалядных цукерак.
- А-а... журналiсты! - сьпеўна i зь лёгкай гiронiяй у голасе азвалася Данута Станiславаўна, i Макару ад тае гiронii стала не па сабе.
Ён спынiўся ля бар'ера, спалохана зiрнуў на бутэльку.
- Заходзьце, Макар Iванавiч, ужо бег гiронii прамовiла гаспадыня габiнэту, мелькам паправiўшы прычоску. - Гэта мы тут, дурныя бабы, гулянку арганiзавалi. Водпуск абмываем. Заўтра ў Крым еду.
Яшчэ колькi iмгненьняў Макар муляўся ля бар'ера, а потым, пад цiкаўнымi позiркамi Дануччыных сябровак, прайшоў на нягнуткiх нагах да крэсла, сеў i, ратуючыся ад жаночых вачэй, склаў далонi на тым месцы, дзе схадзiлася ў адно калашыньне парусiнавых штаноў.
Данута падхапiла недапiтую бутэльку, спраўна, не раўнуючы, як кельнэр, разьлiла рэшту шампану па келiхах.
- Я вам у свой налiла. Не пагрэбуеце?
Макар глынуў пiтва i закашляўся, дробнымi пырскамi пакрыўшы парусiнавыя нагавiцы.
- Ну што вы, Макар Iванавiч. Супакойцеся, нiкога ня бойцеся, - прамовiла, цi, лепей сказаць, прасьпявала Данута Станiславаўна, ляпнуўшы Макара па сьпiне.
Сытуацыя вымагала нейкай дзеi, нейкiх арыгiнальных словаў, i Макар, адкерхаўшыся, афiцыйным тонам запытаў:
- Ну, а як там наконт артыкула?
Запытаўся, а потым пашкадаваў, бо Дануччыны сяброўкi разам засьмяялiся, а загадчыца габiнэту з робленай крыўдай выдыхнула:
- Вось якiя пайшлi кавалеры. Iх не жанчыны цiкавяць, а нейкiя артыкулы.
Болей Макар не прамовiў нi слова. Сядзеў, увабраўшы голаў у плечы, слухаў сакратарку Марыну, якая распавядала - як шмат ёй даводзiцца друкаваць рознай лухты, - i нiяк ня мог уцямiць: дзеля чаго яго сюды запрасiлi.
Нарэшце, хвiлiн празь дзесяць, сакратарка ўзьнялася, плюснула Дануту ў шчаку, пажадала добрага адпачынку i жанкi гамузам выйшлi ў калiдор. Разьлеглы габiнэт напоўнiўся цiшынёю, i ўсё наўкол набыло суворае аблiчча. З шафы сувора паглядаў гiпсавы Энгельс, стрыжаны "пад польку" Брэжнеў ня менш сувора паглядаў з партрэта, i нават шыльда з надпiсам "Намэнклятура абкама" на даўжэзным, застаўленым аднолькавымi шэрымi тэчкамi стэлажы, набыла пагрозьлiва патаемны сэнс. Дзесьцi там, у шэрым шыхце, стаяла i ягоная асабiстая справа.
Адчуваньне таго, што ён, Макар, не шараговы партыец, а намэнклятура абкаму, кранула душу трапяткiм халадком, утуленая ў плечы галава годна ўзьнялася, але ў наступнае iмгненьне зноў убiлася ў плечы: у габiнэт, бразгаючы спаласнутымi келiхамi, увайшла Данута Станiславаўна. Нiчога не сказаўшы, нават не зiрнуўшы ў ягоны бок, гаспадыня габiнэту паставiла келiхi ў бранiраваны сэйф, прыбрала са стала пустую пляшку, потым падышла да люстэрка i доўга папраўляла прычоску, раз за разам паўтараючы адну i тую ж фразу:
- Божухна, што з валасамi?
Каб нейкiм чынам засьведчыць сваю прысутнасьць, Макар рыпнуў крэслам, стрымана кашлянуў, але гэта не дапамагло. Гаспадыня габiнэту глядзелася ў люстэрка, перабiрала паперы, зачыняла фрамугi i не зьвяртала на яго анiякай увагi.
Макар пачаў хвалявацца i падумаў быў - цi не сысьцi ўпрочкi, ды тут Данута, выцершы пыл з гiпсавага Энгельса, кiнула на падваконьне анучку, крутнулася, як тая дзяўчынка, на адной назе i весела прамовiла:
- Ну дык што, iдзем?
Сказана гэта было з такой лёгкасьцю, з такой iскрыстай бестурботнасьцю, што ў Макара ёкнула сэрца i ён, забыўшыся пра ўсё на сьвеце, прыхапiўся з крэсла i зрабiў крок насустрач свайму шчасьцю.
Нi ў калiдоры, нi на сходах яны, дзякаваць богу, нiкога ня стрэлi, а вось на ганку сутыкнулiся са збоем жанчын - былi там i райкамаўкi, i райвыканкамаўкi, i яшчэ немаведама хто. Iдучы па прыступках, Макар паскорыў крок, намагаючыся абмiнуць усiх гэтым пляткарак, але Данута схапiла яго за рукаво, сагнула руку абаранкам i, пiхнуўшы пад локаць далiкатныя пальцы, зацюкала абцасамi па асфальце. Так яны i пайшлi, пад ручку, i сьпiна Макарава сьвярбела ад пранiзьлiвых жаночых позiркаў.
Зьлёгку замглёнае, дасьпелае сонца яшчэ было высока. Сонца вiсела над будынкам райкама, па-над возерам, адбiваючыся ў яго спакойным люстры, над дымным комiнам льнозавода, якi вытыркаўся з-за дахаў азярышчанскай ускраiны, што называлася Зарэччам. Там, у Зарэччы, гарлалi пеўнi, крычалi вароны, бязладнай грамадой пералятаючы зь месца на месца, i голасна мэкалi козы.