Страница 12 из 15
- Гэй, скаты! Я хачу прайсцi!
- Няма табе праходу! - адказалi скаты.
- Глядзiце, калi не дасце прайсцi, у гэтай рацэ не застанецца нiводнага ската з хвастом! - рыкнула ягуарыха.
- Няхай мы застанемся без хвастоў, але прайсцi табе не дадзiм! - адказалi яны.
- Апошнi раз кажу: дайце прайсцi!
- Нi, нiколi! - закрычалi скаты.
Раз'юшаная ягуарыха неасцярожна апусцiла адну лапу ў ваду, i тут адзiн скат, падкраўшыся, уваткнуў ёй памiж пальцамi ўвесь свой шып. Пачуўшы, як ягуарыха завыла ад болю, скаты з усмешкай сказалi:
- Здаецца, хвасты ў нас яшчэ ёсць!
Але ягуарыха нешта прыдумала, i маючы ў галаве гэтую сваю задумку, яна адышла ад берага i моўчкi пайшла ўверх па рацэ.
Але скаты i гэты раз разгадалi план свайго ворага. А варожы план быў такi: перайсцi рэчку ў тым месцы, дзе скаты яшчэ не ведаюць, што трэба абараняць пераход. Вялiкi смутак ахапiў скатаў, якiя сабралiся ля вострава.
- Яна збiраецца перайсцi рэчку вышэй па цячэннi! - закрычалi яны. - Але ж нельга, каб яна забiла чалавека! Трэба абаранiць нашага сябра!
У роспачы яны так круцiлiся ў глеi, што закаламуцiлi ўсю раку.
- Што ж нам рабiць? - думалi яны. - Мы хутка плаваць не ўмеем... Ягуарыха пяройдзе рэчку раней, чым тамтэйшыя скаты даведаюцца, што павiнны абараняць пераход любою цаной.
Яны не ведалi, што рабiць. I раптам адзiн маленькi, але вельмi разумны скацiк сказаў:
- Я ведаю! Хай да iх паплывуць дарады! Дарады нашы сябры! Яны плаваюць шпарчэй за ўсiх!
- Правiльна! - крыкнулi ўсе. - Хай плывуць дарады!
У адно iмгненне гэты клiч разнёсся вакол, i праз хвiлiну ўжо восем цi дзесяць шыхтоў дарадаў - сапраўднае войска дарадаў! - з усiх сiл паплыло ўверх па рацэ. Яны плылi так хутка, што пасля сябе, як пасля тарпедаў, пакiдалi на вадзе барозны.
Але як дарады нi старалiся, яны ледзьве паспелi перадаць загад перагарадзiць ягуарысе дарогу. Ягуарыха ўжо плыла i была зусiм недалёка ад вострава.
Але скаты як найхутчэй кiнулiся да другога берага, i як толькi ягуарыха намацала зямлю, скаты накiнулiся ёй на лапы i пачалi iх калоць шыпамi. Звер аж звар'яцеў ад болю! Ягуарыха раўла, скакала ў вадзе, узнiмала лапамi цэлыя стаўбуры пырскаў. Але скаты зноў i зноў кiдалiся ёй на лапы i так загарадзiлi сабой дарогу, што ўрэшце ягуарыха павярнулася, паплыла назад i выскачыла на бераг. Усе чатыры лапы ў яе страшна распухлi. I тут ёй не ўдалося прайсцi i з'есцi чалавека! Але скаты таксама стамiлiся. А горай за ўсё было тое, што ягуар i ягуарыха паднялiся i пайшлi ў лес. Што яны задумалi? Гэта выклiкала непакой у скатаў, i яны доўга раiлiся. Урэшце яны сказалi:
- Будзе вось што: яны збяруць iншых ягуараў i прывядуць iх сюды. А калi прыйдуць усе ягуары, дык тады яны пройдуць!
- Нi, нiколi! - закрычалi сама маладыя скаты, якiя былi не надта дасведчаныя ў жыццi.
- Пройдуць, даражэнькiя! - са смуткам адказалi старэйшыя. - Калi iх будзе шмат, яны пройдуць... Давайце параiмся з нашым сябрам.
I яны паплылi да чалавека, з якiм, абараняючы пераход цераз раку, дагэтуль яшчэ не мелi часу пабачыцца.
Чалавек ляжаў, страцiўшы шмат крывi, але мог ужо гаварыць i крыху варушыцца. Скаты хуценька расказалi яму пра ўсё, што здарылася, i як яны абаранялi пераход ад ягуараў, якiя хацелi яго з'есцi. Паранены чалавек быў вельмi расчулены прыхiльнасцю скатаў i ласкава пагладзiў тых, што былi блiжэй да яго. Урэшце ён сказаў:
- Нiчога не зробiш. Калi ягуараў будзе шмат i яны захочуць прайсцi, дык пройдуць...
- Не пройдуць! - сказалi меншыя скаты. - Вы наш сябар, i яны не пройдуць!
- Пройдуць, даражэнькiя! - сказаў чалавек.
I цiха дадаў:
- Адзiным выйсцем было б паслаць каго-небудзь да мяне дадому. Каб прынеслi вiнчэстэр з набоямi... Але на рэчцы ў мяне няма нiякiх сяброў, апроч рыб... а сярод вас нiхто не ўмее хадзiць па зямлi.
- Што ж нам тады рабiць? - заклапочана спыталiся скаты.
- Чакайце, чакайце... - сказаў чалавек, праводзячы рукою па лбе, нiбыта пра нешта прыпамiнаючы. - Быў у мяне адзiн сябар... капiбара... Ён гадаваўся ў мяне дома i гуляў з маiмi дзецьмi... Але потым ён зноў вярнуўся ў лес i цяпер, здаецца мне, жыве недзе тут, на Явэвiры... Але дзе - я не ведаю...
Тут усе скаты радасна загаманiлi.
- Ведаем! Мы ведаем! - закрычалi яны. - Ягонае лагво на канцы вострава! Ён аднойчы расказваў нам пра вас! Мы зараз жа пашлем па яго!
Сказана-зроблена: адзiн вялiкi дарада адразу на ўвесь дых паплыў унiз па рацэ шукаць капiбару. А чалавек тым часам развёў на далонi згустак крывi, каб зрабiць чарнiла, i костачкай рыбы, якая была ў яго замест пяра, пачаў пiсаць на сухiм лiсце, якi яму замяняў паперу. I напiсаў ён такi лiст: "Прышлiце мне з капiбарам вiнчэстэр i цэлы пачак з дваццаццю пяццю кулямi".
Ледзьве ён закончыў гэта пiсаць, як увесь лес задрыжаў ад глухога рыку: гэта падыходзiлi ягуары, гатовыя ўвязацца ў бойку. А скаты хутчэй панеслi лiст, высунуўшы галаву над вадою, каб не намачыць яго. Яны аддалi лiст капiбару, i той паiмчаў па траве, каб занесцi лiст чалавеку дадому.
I ў самы час! Бо хоць рыканне чулася яшчэ здалёку, але з кожнай хвiлiнаю наблiжалася. Тады скаты сабралi ўсiх дарадаў, якiя чакалi загаду, i крыкнулi iм:
- Хутчэй, даражэнькiя! Абплывiце ўсю раку i ўзнiмайце трывогу! Хай усе скаты па ўсёй рацэ будуць напагатове! Хай яны ўсе збiраюцца вакол вострава! Пабачым, цi пройдуць гэтыя ягуары!
I войска дарадаў у тое ж iмгненне разбеглася ўверх i ўнiз па рацэ, пакiдаючы за сабой на вадзе барозны.
На Явэвiры не было нiводнага ската, якi б не атрымаў загаду прыплысцi да берага ракi побач з востравам. Адусюль: з-пад камянёў, з глею, ад вусцяў раўчукоў - з усёй Явэвiры збiралiся скаты, каб абаранiць пераход ад ягуараў. А перад востравам на поўнай хуткасцi сюды-туды сноўдалi дарады.
I зноў усё было зроблена ў самы час! Страшны рык ажно скалануў ваду ў рацэ, i ягуары высыпалi на бераг.
Iх было шмат - здавалася, што ўсе мiсьёнэскiя ягуары сабралiся тут, ля ракi. Але i рака Явэвiры ўся вiравала ад скатаў, якiя сабралiся ля берага з рашучасцю абараняць пераход любою цаной.
- Дарогу ягуарам! - зараўлi драпежнiкi.
- Няма вам дарогi! - адказалi скаты.
- Паўтараем - дайце дарогу!
- Не дамо!
- Глядзiце ж! Калi не дасце нам прайсцi, не застанецца нi ската, нi скатавага дзiцяцi, нi скатавага ўнука!
- Можа быць! - адказалi скаты. - Але нi ягуары, нi ягуаравы дзецi, нi ягуаравы ўнукi - нiводзiн ягуар у свеце не пройдзе тут!