Страница 2 из 22
Натоўп на лужку расступіўся, гучна закрычаўшы:
— Бора мевола! Бора мевола!
Пасля віна Гуліверу адразу захацелася спаць. Скрозь сон ён чуў, як чалавечкі бегаюць па ўсім яго целе ўдоўж і ўпоперак, скочваюцца з бакоў, быццам з гары, казычуць яго палкамі і коп'ямі, скачуць з пальца на палец.
Яму вельмі хацелася скінуць з сябе дзесятак-другі гэтых маленькіх чалавечкаў, якія не давалі яму спаць, але ён пашкадаваў іх. Як-ніяк, а чалавечкі толькі што гасцінна накармілі яго смачным, сытным абедам, і было б няўдзячнасцю папераламваць ім за гэта рукі і ногі. І зноў жа, Гулівер не мог не дзівіцца з незвычайнай храбрасці гэтых малюсенькіх людзей, што бегалі ўзад і ўперад па грудзях велікана, які мог знішчыць іх усіх адной пстрычкай.
Ён вырашыў не звяртаць на іх увагі і, ап'янелы ад выпітага віна, хутка заснуў.
Чалавечкі толькі гэтага і чакалі. Яны наўмысна падсыпалі ў бочкі з віном соннага парашку, каб гэты велізарны госць заснуў.
4
Краіна, у якую занесла бура Гулівера, называлася Ліліпуція, а жылі ў гэтай краіне ліліпуты.
Самыя высокія дрэвы ў Ліліпуціі былі не вышэй, чым у нас куст парэчак, самыя вялікія дамы былі ніжэй за стол. Такога велікана, як Гулівер, у Ліліпуціі ніхто ніколі не бачыў.
Імператар загадаў прывезці яго ў сталіцу. Для гэтага Гуліверу і падсыпалі соннага парашку.
Пяцьсот цесляроў па загаду імператара змайстравалі велізарныя калёсы на дваццаці двух колах.
Калёсы былі гатовы за некалькі гадзін, але ўзваліць на іх Гулівера было не так проста.
І вось што выдумалі для гэтага ліліпуцкія інжынеры.
Яны паставілі калёсы побач з веліканам, ля самага яго боку. Потым убілі ў зямлю восемдзесят слупкоў з блокамі наверсе і накінулі на гэтыя блокі тоўстыя канаты з кручкамі на канцах. Канаты былі таўшчынёй са звычайную аборку.
Калі ўсё было гатова, ліліпуты ўзяліся за работу. Яны абкруцілі тулава, абедзве нагі і абедзве рукі Гулівера моцнымі павязкамі і, падчапіўшы гэтыя павязкі кручкамі, пачалі цягнуць за канаты.
Дзевяцьсот самых дужых асілкаў былі сабраны для гэтай работы з усіх канцоў Ліліпуціі.
Яны ўпіраліся ў зямлю нагамі і, абліваючыся потам, з усяе сілы цягнулі за канаты.
Праз гадзіну ім удалося падняць Гулівера з зямлі на паўпальца, праз дзве — на палец, а праз тры — яны ўзвалілі яго на калёсы.
Паўтары тысячы самых вялікіх коней з прыдворных канюшань, кожны ростам з толькі што народжанае кацяня, былі запрэжаны ў калёсы па дзесяць у рад. Фурманы размахнуліся пугамі, і калёсы паволі паехалі па дарозе ў галоўны горад Ліліпуціі — Мільдэнда.
Гулівер усё яшчэ спаў. Ён, напэўна, не прачнуўся б да канца дарогі, калі б яго выпадкова не разбудзіў адзін з афіцэраў імператарскай гвардыі.
Здарылася гэта так. З калёсаў зляцела кола. Каб уздзець яго, давялося спыніцца.
У час гэтага прыпынку некалькі маладых людзей захацелі паглядзець, які твар у Гулівера, калі ён спіць. Двое ўзлезлі на калёсы і ціхенька падкраліся да самага яго твару. А трэці — гвардзейскі афіцэр, — не злазячы з каня, прыўстаў на страмёнах і паказытаў у левай наздрыне вастрыём сваёй пікі.
Гулівер міжвольна зморшчыў нос і моцна чхнуў.
— Апчхі! — паўтарыла рэха.
Смельчакоў быццам вецер здзьмухнуў.
А Гулівер прачнуўся, пачуў, як шлёгаюць пугамі паганятыя, і зразумеў, што яго некуды вязуць.
Цэлы дзень узмыленыя коні цягнулі звязанага Гулівера па дарогах Ліліпуціі.
Толькі позна ўвечары калёсы спыніліся, і коней выпраглі, каб накарміць і напаіць.
Усю ноч ля калёсаў стаяла на варце тысяча гвардзейцаў: пяцьсот — з факеламі, пяцьсот — з лукамі напагатове.
Стралкам было загадана выпусціць у Гулівера пяцьсот стрэл, хай толькі ён надумае паварушыцца.
Калі настала раніца, калёсы рушылі далей.
5
Непадалёк ад гарадскіх варот на плошчы стаяў старадаўні замак з дзвюма вуглавымі вежамі. У замку даўно ніхто не жыў.
Да гэтага пустога замка ліліпуты і прывезлі Гулівера.
Гэта быў самы вялізны будынак ва ўсёй Ліліпуціі. Вежы яго былі вышынёй у чалавечы рост. Нават такі велікан, як Гулівер, мог свабодна прапаўзці ў яго дзверы, а ў параднай зале ён, напэўна, змог бы выпрастацца ва ўвесь свой рост.
Вось тут і сабраўся пасяліць Гулівера імператар Ліліпуціі.
Але Гулівер гэтага яшчэ не ведаў. Ён ляжаў на сваіх калёсах, а з усіх бакоў да яго беглі натоўпы ліліпутаў.
Конная варта адганяла цікаўных, але ўсё-такі тысяч дзесяць чалавечкаў паспелі пагуляць па Гуліверавых нагах, па яго грудзях, плячах і каленях, пакуль ён ляжаў звязаны.
Нешта стукнула Гулівера па назе. Гулівер крышку прыўзняў галаву і ўбачыў некалькіх ліліпутаў з закасанымі рукавамі і ў чорных фартухах. Малюсенькія малаточкі блішчалі ў іх руках. Гэта прыдворныя кавалі закоўвалі Гулівера ў ланцугі.
Ад сцяны замка да яго нагі яны працягнулі дзевяноста адзін ланцужок такой таўшчыні, як звычайна робяць для гадзіннікаў, і замкнулі іх у яго вышэй костачак трыццаццю шасцю вісячымі замкамі. Ланцужкі былі такія доўгія, што Гулівер мог гуляць па пляцоўцы перад замкам і свабодна запаўзаць у свой дом.
Кавалі скончылі работу і адышліся. Варта перасекла вяроўкі, і Гулівер стаў на ногі.
— А-ах, — закрычалі ліліпуты, — Куінбус Флестрын! Куінбус Флестрын!
Па-ліліпуцку гэта азначала: «Чалавек-Гара! Чалавек-Гара!»
Гулівер асцярожна пераступіў з нагі на нагу, каб не раздушыць каго-небудзь з мясцовых жыхароў, і азірнуўся вакол.
Ніколі яшчэ яму не даводзілася бачыць такой прыгожай краіны. Сады і лугі тут былі падобны на стракатыя клумбы кветак. Рэкі беглі хуткімі чыстымі ручайкамі, а горад здалёк здаваўся цацачным.
Гулівер глядзеў так доўга, што не заўважыў, як вакол яго сабралася амаль усё насельніцтва сталіцы.
Ліліпуты круціліся ля яго ног, мацалі спражкі чаравікаў і так задзіралі галовы, што капелюшы падалі на зямлю.
Хлапчукі спрачаліся, хто з іх дакіне камень да самага носа Гулівера.
Вучоныя разважалі між сабой, адкуль узяўся Куінбус Флестрын.
— У нашых старых кнігах напісана, — сказаў адзін вучоны, — што тысячу гадоў таму назад мора выкінула да нас на бераг страшыдла. Я думаю, што і Куінбус Флестрын вынырнуў з дна мора.
— Не, — адказаў другі вучоны, — у марскога страшыдла павінны быць жабры і хвост. Куінбус Флестрын зваліўся з Месяца.
Ліліпуцкія мудрацы не ведалі, што на свеце ёсць іншыя краіны, і думалі, што ўсюды жывуць адны ліліпуты.
Вучоныя доўга хадзілі вакол Гулівера і круцілі галовамі, але так і не паспелі вырашыць, адкуль узяўся Куінбус Флестрын.
Коннікі на вараных конях з коп'ямі наперавес разагналі натоўп.
— Пеплам селян! Пеплам селян! — крычалі яны.
Гулівер убачыў залатую скрыначку на колах. Скрыначку везла шасцёрка белых коней. Побач, таксама на белым кані, ехаў чалавечак у залатым шлеме з пяром.
Чалавечак у шлеме пад'ехаў да чаравіка Гулівера і спыніў свайго каня. Конь захроп і стаў дыбам.
Зараз жа некалькі афіцэраў падбеглі з двух бакоў да конніка, схапілі яго каня за аброць і асцярожна адвялі далей ад Гуліверавай нагі.
Коннік на белым кані і быў імператар Ліліпуціі, а ў залатой карэце сядзела імператрыца.
Чатыры пажы разаслалі на лужку аксамітную стужку, паставілі маленькае пазалочанае крэселка і расчынілі дзверцы карэты.
Імператрыца выйшла і села ў крэсла, расправіўшы сукенку.
Вакол яе на залатых лавачках паселі яе прыдворныя дамы.
Яны былі так разадзеты, што ўвесь лужок стаў падобны на разасланую спадніцу, вышытую золатам, срэбрам і каляровым шоўкам.
Імператар саскочыў з каня і некалькі разоў абышоў вакол Гулівера. За ім ішла яго світа.
Каб лепш разгледзець імператара, Гулівер лёг на бок.
Яго вялікасць быў на цэлы пазногаць вышэйшы за сваіх прыдворных. Ён быў ростам тры вяршкі з лішнім і, відаць лічыўся ў Ліліпуціі вельмі высокім чалавекам.
У руцэ імператар трымаў аголеную шпагу, трошкі карацейшую за вязальны пруток. На яе залатой рукаятцы і ножнах блішчалі брыльянты.